Бағдарламасы Астана қаласы, 2010 жыл мазмұны кіріспе 4

1 БАҒЫТ. ҚАЛАНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ САЛАСЫН ДАМЫТУ

Әлемдік экономиканы дамытуда сақталып отырған белгісіздік негізінде халықаралық және өңірлік экономикалық кеңістікке тиімді біріктіру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен 5 жылдық кезеңге арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамы құрамында ел экономикасы дамуының негізгі сценарийлерінің есебімен елорда экономикасы үшін төніп тұрған сыртқы қауіпті талдау жұмысы күшейтілетін болады. Бұл үшін дағдарысқа қарсы әрекет жасау жоспарының құрамында қосымша көрсеткіштер және тәуекелдердің шектік мәні әзірленіп, енгізілетін болады, әлемдік экономиканы дамытудың ықтимал сценарийлері тұрақты түрде нақтыланып, экономиканы тұрақтандыру бойынша шаралар пысықталатын және белсендірілетін болады.

Экономиканың бәсекеге қабілеттілігін көтеру үшін жағдайларды қамтамасыз ету мақсатында экономикалық кеңістікті кеңейтетін жалпы ережелерге кәсіпкерлік субъектілерін экономикалық және құқықтық бейімдеу бойынша іс-шаралар өткізу жолымен интеграциялық ынтымақтастықта бизнес-құрылымдардың мүддесін арттыру бойынша шаралар қабылданатын болады, инвестициялардың саны мен сапасының өсуін қалыптастыру; технологиялар трансферті үшін қолайлы орту құру қажет. Өзгеріп отыратын экономикалық ортаны тұрақты түрде мониторингілеу барлық шақыртулар мен қауіптерді уақытында анықтауға және тиімді ықпал етуге мүмкіндік береді.

Елорда экономикасын әртараптандыруды айналымға экономиканың қолда бар өсу резервтерін (оның ішінде қаржылық) тарту жолымен қамтамасыз ету жоспарланады, агломерациялық ресурстарды, басымды кластерлерді құру және дамыту, «ЭКСПО - 2017» халықаралық мамандандырылған көрмесін (бұдан әрі – ЭКСПО-2017) өткізу есебімен әлеуметтік, көліктік, инженерлік инфрақұрылым кеңейе түседі. Сонымен қатар, «жасыл экономикаға» бәсеңдеп көшуге, сондай-ақ өндірістер мен қызметтерді кеңейтуге бағытталған іс-шаралар қарастырылатын болады.

Әлеуметтік маңызды азық-түлік тауарларына бөлшек бағалардың шектік мәндерін белгілеу және инфляцияға тарифтерді салуды шектеу бойынша жұмыстар жалғастырылатын болады.

«Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шегінде гранттарды кепілдендіру және беру тетіктерін қолдана отырып инновацияларды енгізетін істерін бастап жатқан және жас кәсіпкерлерді қолдаудың жаңа құралдарын енгізу жоспарлануда. Кәсіпкерлердің несиелік ресурстарға кең түрде қол жеткізуін қамтамасыз ету үшін шағын және орта бизнес үшін несиелерді кепілдендіру жүйесі жетілдірілетін болады.

Жалпы алғанда, қаланы дамытудың экономикалық, экологиялық, әлеуметтік және саяси факторлары біріктірілді және халықтың өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған бірыңғай үдеріс ретінде қарастырылады.

Қаланы әлеуметтік-экономикалық дамытуды жоспарлау тұрақты дамыту қағидалары негізінде жүзеге асырылады.

Жоспарланған көрсеткіштерге қол жеткізу үшін жаңа өндірістерді құру бойынша индустриялық-инновациялық жобаларды іске асыруға бағытталған Үдемелі индустриялық-инновациялық дамытудың 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасымен қарастырылған шаралар қолданылатын болады. 2010-2014 жылдарға Астана қаласының үдемелі индустриялық-инновациялық дамыту жөнінде үйлестіру кеңесі жаңа жобаларды қарастыру, 2010-2014 жылдарға арналған республикалық Индустрияландыру картасын белсендіру, сондай-ақ, инвестициялық жобаларды іске асыру барысын қадағалау жөніндегі жұмыстарды жалғастыру жоспарлануда.

Астана қаласын шұғыл түрде индустриялық-инновациялық дамыту, қосымша инвестицияларды тарту және озат технологияларды қолдану, сондай-ақ жоғары тиімді және бәсекеге қабілетті өндірістерді құру мақсатында, № 2 Индустриялық парк «Астана – жаңа қала» арнайы экономикалық аймағының (бұдан әрі - «Астана – жаңа қала» АЭА) аумағында инфрақұрылым салу және құру жоспарлануда.

Сонымен қатар, Астана қаласының әкімдігі (бұдан әрі - Әкімдік) қолданыстағы кәсіпорындарды техникалық қайта жарақтандыру және жандандыру бойынша көмек, оның ішінде «Бизнестің жол картасы - 2020» шегінде – мемлекеттік гранттар ұсыну, жаңа бизнес-бастамаларды жылжыту, жетіспейтін инфрақұрылымды салу және т.б. жолымен кәсіпкерлікті бастап жатқан субъектілерді қаржылық қамтамасыз ету, қолдау көрсетілетін болады.

Кәсіпорындарды халықаралық сапа стандарттарына көшуге бағыттау үшін келесі шаралар қолданылатын болады:

халықаралық стандарттарға сәйкес келетін менеджмент жүйесін әзірлеу, енгізу, сертификаттау жүргізу;

менеджмент жүйесін енгізген және сертификациялаған экспортқа бағытталған өнеркәсіптік кәсіпорындарға талдау жасау;

2010-2014 жылдарға арналған республикалық индустрияландыру картасының инвестициялық жобаларын іске асыру шеңберінде қолданыстағы мемлекеттік стандарттарды қолдану міндеттілігін белгілейтін тетік көзделуде;

техникалық регламенттер мен стандарттардың талаптарын орындауды қамтамасыз ету үшін техникалық реттеу және метрология саласындағы уәкілетті органның өкілдерін инвестициялық жобаларды қаржыландыру мен қабылдау жөніндегі комиссияның құрамына енгізу;

стандарттарды енгізу мәселелері бойынша отырыстарды, семинарларды, конференцияларды, теледидардағы баяндамаларды, ақпаратты веб-сайттарда орналастыруды ұйымдастыру;

«ҚазАгро» Ұлттық басқарушы холдингі» акционерлік қоғамының қаржылық институттарын қолдау кезінде азық-түлік белдеуінің қатысушыларының азық-түліктік қамтамасыз ету инвестициялық жобаларын іске асыру есебінен Астана қаласының қайта өңдеу кәсіпорындары үшін азық-түлік аймағының 300 км аймағында тұрақты шикізат базасын құру жоспарлануда.

Агроөнеркәсіптік сектордың субъектілеріне несие алуға көмек көрсету, оның ішінде екінші деңгейдегі банктер, «ҚазАгро» Ұлттық басқарушы холдингі» акционерлік қоғамдарының қаржылық институттары, «Самұрық Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры» арқылы жеңілдік несие беру.

Әкімдік ауыл шаруашылығы өнімдері нарығын және өндірісін басқару жүйесін дамытуда көмек көрсететін болады. Қайта өңдеу өнеркәсібінің жалпы көлемін ұлғайту бойынша міндеттерді іске асыру мақсатында, өсімдік шаруашылығы және мал шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу бойынша жаңа объектілер енгізу және қолданыстағы объектілерді жандандыру, жаңа көкөніс сақтау қоймаларын, жылыжайлар салу және қолданыстағыларды жандандыру, сүт және ет жинау бойынша қосымша стационарлық пункттер ашу жоспарлануда.

Елорданың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін өңдеуші кәсіпорындардың өндірістік қуаттылығын жүктеуді қамтамасыз ету, тамақ өнімдерін өндіру және қайта өңдеу саласында жаңа кәсіпорындар салу, көкөніс сақтау қоймаларын салу; тұрақтандыру қорын құру, әлеуметтік маңызды азық-түлік тауарларына бағаны реттеу, сауданың коммуналдық объектілерінің желісін кеңейту, санитарлық-ветеринарлық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарын қолдау бойынша жұмыстар жалғасатын болады.

Саланың дамуын экономикалық ынталандыру, оның инвестициялық тартымдылығын арттыру үшін АӨК субъектілеріне төмендегі бағыттар бойынша қолдау көрсету жалғасын табады:

жанар-жағармай материалдардың және көктемгі егіс және егін жинау жұмыстарын өткізу үшін қажетті өзге де тауар-материалдық құндылықтардың құнын арзандату;

тыңайтқыш пен гербицидтердің құнын арзандату;

жабық грунтте көкөніс өсіруге арналған шығысты арзандату;

мал шаруашылығы өнімін және өнімнің сапасын арттыру;

АҚК субъектілеріне берілетін несиелер мен лизингтер бойынша пайыздық мөлшерлемелерді төмендету;

ауыл шаруашылығы өнімі өндірісін басқару жүйесін дамыту;

жаңа өндірістік қуаттылықтарды құруға немесе қолданыстағыларды кеңейтуге бағытталған инвестициялық салымдар кезінде шығыстарды ішінара өтеу;

қайта өңдеуге тапсырылған ауыл шаруашылығы шикізатының кепілдікті сатып алу бағасын қамтамасыз ету үшін қайта өңдейтін кәсіпорындардың шығындарын субсидиялау.

Бизнес-ортаны жақсарту, сауда мен шағын кәсіпкерлікті дамыту бизнесті жүргізу, әкімшілік рәсімдерге оңтайлы шектерді белгілеу, оларды жүзеге асырудың ашықтығын арттыру құнын төмендетуге бағытталған шаралармен қамтамасыз етіледі.

Тауар өндірушілердің өнімін өткізу үдерісін қамтамасыз ететін қоймалық және логистикалық инфрақұрылым аймақтарын дамыту мақсатында мемлекеттік-жеке меншік серіктестікті дамыту шаралары қабылданатын болады.

ЭКСПО-2017 өткізуге байланысты сауда қызмет көрсету саласындағы сервистік қызметтер сапасын жақсарту жөнінде шаралар қабылданатын болады.

Ірі көтерме-бөлшек сауда үйлері мен желілерін ашу, сауда инфрақұрылымын дамыту және қосымша көтерме (коммуналдық) базарларды құру шараларын әзірлеу бойынша іс-шаралар жоспарын іске асыру болжануда.

Қаланың көптеген кәсіпорындары инновациялық жобаларды іске асыруға және өндірісті жандандыруға кірісуде. Жаңашыл басқару кадрларының осы процестегі рөлі нақты мәнге ие болуы керек. Ол үшін білім беру саласын дамыту шегінде қажетті кадрларды дайындау үшін бизнес-мектептерді ашу қарастырылды.

Сонымен қатар келесі шараларды іске асыру жоспарланған:

«Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасын жүзеге асыру шеңберінде шараларды іске асыру жолымен жаңа бизнес-бастамаларды және экспортқа бағдарланған өндірісті қолдау;

шағын кәсіпкерлікті қолдау бойынша мемлекеттік саясатты ақпараттық сүйемелдеу;

кәсіпкерлердің тікелей үндеуі бойынша Әкімдіктің ресми сайтында арнайы бөлімнің жұмысын қамтамасыз ету және сайттағы ақпаратты тұрақты жаңарту;

шағын және орта кәсіпорындар шығарған өнімдерді сату үшін көрмелер мен жәрмеңкелер ұйымдастыру;

кәсіпкерлерді ахуалдық оқыту мақсатында ақпараттық-әдістемелік оқулықтарды әзірлеу және шығару.

Көзделген міндеттерге қол жеткізу үшін әлеуетті инвесторларды тарту бойынша халықаралық инвестициялық және экономикалық форумдар өткізу, сондай-ақ Индустриялық парк және «Астана – жаңа қала» АЭА аумағында инвестициялық жобаларды іске асыруға инвестициялар тарту және көмек көрсету жөніндегі басқа да іс-шаралар жоспарлануда.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 15 қаңтардағы № 10 қаулысымен бекітілген Экспо-2017 халықаралық мамандандырылған көрмесін ұйымдастыру және өткізу жөніндегі ұлттық жоспарға сәйкес Әкімдік Астана қаласын дамытудың бас жоспарын түзетуді жоспарлайды.

Жоспарланған іс-шараларға сәйкес әлеуметтік объектілерді, тұрғын үй кешендерін, қаланың энергетикалық, инженерлік, көліктік инфрақұрылымдарын салу саласында инвестициялық жобалар іске асырылатын болады. Жалпы, инвестиция көлемінің болжамды өсімі 2016 жылға қарай нақты мәнде 102,1 % деңгейінде күтіледі.

Мемлекеттік даму институттары арқылы және «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шегінде инвестициялық жобаларды іске асыру жалғасады.

Инвесторларды тарту үшін, Әкімдік инвестициялық портфель сапасын объективті бағалау және олардың елордаға инвестициялық рейтинг беруі мақсатында халықаралық рейтингтік агенттіктермен жұмыс жалғасатын болады.

Жоғары технологияларды дамыту, сондай-ақ қалада ғылымды, билікті және бизнесті шоғырландыру саласындағы Астананың ғылыми-техникалық мүмкіндіктерін ескере отырып, бизнес-құрылымдарды тартумен инновацияны әрі қарай дамытуға бағытталған жүйелік жұмыс жалғасатын болады.

«Astana Innovations» акционерлік қоғамы жергілікті бюджеттің қаражаты есебінен денсаулық сақтау, білім беру, жоғары технологиялы өндірістерді ұйымдастыру, қаланың еңбек ресурстарының зияткерлік әлеуетін көтеру саласында инновациялық жобаларды (Smart - технологияларды) іске асыруды жоспарлап отыр.

Инновациялық белсенді кәсіпорындардың үлесін ұлғайту мақсатында келесі іс-шаралар жүргізетін болады:

жаңа технологияларды енгізу мақсатында Астана қаласы кәсіпорындарының техникалық-технологиялық диагностиканы өткізу;

инновациялық өнімдерді шығаратын стартап-компаниялар құруға көмек көрсету мақсатында инновациялық жобаларды технологиялық бизнес-инкубациялау қызметтерін ұсыну;

қаланың кәсіпорындары мен ұйымдарының инновациялық белсенділігін арттыру мақсатында іс-шараларды іске асыру – семинарлар, тренингтер, конференциялар және т.б. ұйымдастыру;

инновацияны өлшеу мәселелерінде инновациялық әлеуетке ие кәсіпорындар мен ұйымдарға әдістемелік қолдау көрсету;

инновациялық қызметті дамыту бойынша кәсіпорындар мен ұйымдар арасында түсіндіру жұмыстарын жүргізу;

инновациялық дамудың форсайттық зерттеулерін жүргізу.

Smartcity» стандарттарын Астана қаласында тәжірибелі түрде іске асыру және енгізу үшін ағымдағы жылы «Smart Astana» жобасының іске асырылуы басталды, оның негізіне үздік әлемдік тәжірибе және «Ақылды қаланың» 6 негізгі сипаты салынған, ақылды – экономика, басқару, өмір, икемділік, адамдар, қоршаған орта.

Қоғамдық қауіпсіздікті арттыру мақсатында «СКОЖ – қауіпсіз қала» пилоттық жобасы іске асырылуда (бөлінген бюджет қаражатының көлемі – 2,9 млрд. теңге). Осы жоба шеңберінде 10 қиылыс, 16 әлеуметтік объект (теміржол вокзалы, автовокзал, 3 мектеп, 6 аурухана, 5 аула) қамтылады, 5 шұғыл байланыс терминалы орнатылды, қаланың диспетчерлік қызметтері іске қосылды, Қалалық жедел басқару орталығының прототипі салынды. 2014 жылы толық ауқымды жобаның іске асырылуы басталады, ол 2017 жылға қарай аяқталады, бұл ауыр қылмыстардың санын 30 % төмендетуге, қылмыстардың ашылуын 50 %-ға дейін арттыруға, әрекет жасау уақытын 20 %-ға дейін қысқартуға мүмкіндік береді, бұл көрсеткіштердің жақсаруы 2014 жылдан бастап күтілуде.

Қала, сондай-ақ Астана қалалық агломерациясының экономикасын инновациялық дамытуға бағытталған ғылыми-білім беру кластерін қалыптастыру, жаңартылатын энергия үнемдеу, биоинженерия, ғарыштық техника және технологиялар, өзге де басым бағыттар саласында жоғары технологиялық және инновациялық орталық ретінде дамыту бойынша нақты шаралар қабылданатын болады.

Қазақстандық құрамның үлесін арттыру үшін келесі іс-шаралар көзделген:

бәсекеге қабілеттілікті арттыру және өнімді әрі қарай жылжыту мақсатында кәсіпорындармен және республиканың өзге де өңірлерімен меморандумдар жасасу;

жергілікті атқарушы органдар басшыларының қазақстандық құрамның үлесін арттыруға жеке жауапкершілігін нығайту;

қаланың тауар өндірушілерімен қазақстандық құрамды дамыту мақсатында семинарлар өткізу;

қаланың тауар өндірушілері үшін түсіндіру жұмыстарын жүргізу мақсатында өзге өңірлермен көшпелі мәжілістер, форумдар өткізу.

Мектепке дейінгі білім беру саласында 2015 жылға дейін 39 балабақшаларды салу есебінен 62,8% дейін балаларды мектепке дейінгі оқытумен және тәрбиелеумен қамтуды ұлғайту жоспарланып отыр.

Мектепке дейінгі білім беру сапасы жоғары және бірінші санатты педагогтар санын арттыру, педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін қайта даярлауға және арттыру есебінен қамтамасыз етілетін болады.

Көрсеткіштерге қол жеткізу «Бастауыш білім берудің сапасы», «Бастапқы білім берумен қамту» жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінің индикаторларын жақсартуға, сонымен бірге 2020 жылға қарай мектепге дейінгі тәрбиемен толық қамтуды қамсыздандыру жөніндегі стратегиялық мақсатты жүзеге асыруға жағдай жасайтын болады.

Орта білім беру саласында қосымша білім беру мекемелерінің, жалпы білім беретін мектептерде спорт секциялары ұйымдарының желісін кеңейту, апаттық мектептердің орнына мектеп және кәсіптік мектептер салу, бар мектептерді мамандандыру, сонымен бірге білім беру мекемелерінің материалдық-техникалық базасын жандандыру, оның ішінде пән кабинеттерін орнату жолымен 12 жылдық оқыту жүйесіне көшу бойынша дайындық іс-шаралары өткізілетін болады. Тұрақты негізде 12 жылдық оқыту технологиясы және бағдарлық оқыту бойынша педагогтарға арналған біліктілікті арттыру курстары өткізілетін болады.

12 жылдық оқыту моделін енгізуге жаңа бағдарлық мектептердің құрылысы, сондай-ақ жаратылыстану-математикалық бағытта жұмыс істейтін мектептерде мамандандыруды енгізу жұмысы ықпал ететін болады.

Мектеп асханаларының технологиялық құрал-жабдықтарын ауыстыру, оқушыларды ыстық тағаммен қамтуды кеңейту, мектептердің медициналық кабинеттері негізінде сапалы медициналық қызметтер көрсету есебінен оқыту үшін оңтайлы жағдай жасау жөніндегі жұмыстар жалғасатын болады.

Жаңа мектептердің құрылысы есебінен оқушы орындарының тапшылығы қысқарады. Оқушылардың барлық санаттарын оқыту және тәрбиелеу үшін оңтайлы жағдайлар жасалатын болады. Қамқоршылық кеңестерінің жұмыс істеуі есебінен білім беру ұйымдарының қызметін қоғамдық бақылау жүйесі даму алады.

Астана қаласында мектепте тамақтандыру сапасын арттыру үшін 2014 жылы мемлекеттік-жеке меншік әріптестік тетігі арқылы мектептік тамақтандыру комбинатын салу жоспарланады.

Инклюзивтік білім беру жөніндегі нормативтік базаны жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігімен өзара әрекеттесу жандандырылатын болады.

Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасымен және Бала құқығы туралы конвенциямен қарастырылған заңды құқықтарының негізінде бала тұлғасын үйлесімді дамыту үшін жағдай жасау шеңберінде «Астана қаласының Балалар құқығын қорғау жөніндегі басқармасы» мемлекеттік мекемесі құрылды.

Бұл үшін әлеуметтік жетімдіктің алдын алу және жетім-балаларды отбасыларға орналастыру жөнінде ақпараттық-түсіндіру жұмысы, жүйені дамыту жұмысы өткізіледі. Білім беру ұйымдарында балалардың құқығын және заңды мүдделерін сақтау бойынша тексерістер өткізу ұйымдастырылады.