Спорттық ұжымды тәрбиелеу әдістемесі

1. 
   Тәрбиелілік жүйе және топ жетекшiсiнiң мiндеттерi.
   
2. 
   Жаттықтырушы жұмысындағы оқушылардың жеке тұлғасын қалыптастыру.
   
3. 
   Жаттықтырушы жетекшiсiнiң қызметтерi.
   
4. 
   Оқушылардың спорттық топтағы іс-әрекетiн ұйымдастыру.
   

• 
  спартандық тәрбие жүйесі;
  
• 
  афиндық тәрбие жүйесі;
  
• 
  діни тәрбие жүйесі;
  
• 
  джентельменді қалыптастыру жүйесі (батыс-европалық жүйе);
  
• 
  адамды ұжымда және ұжым арқылы тәрбиелеу жүйесі (А.С.Макаренконың жүйесі);
  

• 
  жүйенің қалыптасуы;
  
• 
  ұжымдық іс-әрекеттің мазмұны мен жүйесінің құрылымын жасау;
  
• 
  жүйені лайықты тәртіпке безендіру, дәстүрлерді жарыққа шығару және жаңалықтарды ендіру;
  

5. 
   Ұлттық мәдениетке арналған арнайы курстар, факультативтер.
   
6. 
   Ұлттық мәдениеттi меңгеруге арналған оқушылардың зерттеу іс-әрекетi.
   
7. 
   Ұлттық мәдениеттi меңгерудi мақсат еткен үйiрмелер мен клубтардың жұмысы.
   
8. 
   Ұлттық мәдениеттi меңгеруге арналған сыныптан тыс іс-әрекет (сынып сағаттары, жарыстар, мерекелер, т.б.).
   
9. 
   Ұлттық мәдениетпен байланысты лицей дәстүрлерi.
   

1. 
   Сынып жетекшісінің қызметіне жатады. (Н.Е. Щуркова):
   

• 
  сынып бөлмесiнiң iшкi көрiнiсiн, бөлменiң жарықтығы, бөлменiң көркем-әдемiлiгiн сақтайтын кезекшiлер қою;
  
• 
  әрбiр мұғалім мен баланың киiмi мен аяқ киiмiн гигиена, эстетика тұрғысынан деген талап қою;
  
• 
  әрбiр оқушының сабақ кестесi мен сынып бөлмелерiнiң орналасуынан хабардар ету;
  
• 
  оқушының барлық сынып бөлмелерiнiң неге арналғанын оларды пайдалану ережелерiнен (директор кабинетiнен бастап, ойын бөлмесi мен медициналық бөлмеге дейiн) түсінік беру;
  
• 
  оқушының қоршаған заттармен жоғары мәдени деңгейде, тазалықты, әдемiлiк пен тәртiптi сақтай отырып пайдалана білуін үйрету.
  

2. 
   Топтың пәндiк іс-әрекетiн ұйымдастыру:
   

• 
  балаға дүниенiң көпжақтылығы мен күрделiлiгi, қарама-қайшылықтарын, танымдық іс-әрекетін ашу;
  
• 
  баланы дүниедегi адам өмiрiне ќажетті құралдары, материалдық құндылықтарға жататын еңбектiң іс-әрекеті;
  
• 
  баланың күш-жiгерiн, өзiнiң денесiне, денсаулығына, ағзасының сұлулығы мен күшiне, адаманың өз денесiн билей алатын спорттық іс-әрекет;
  
• 
  балаға дүниенi көркем образдар арқылы тануға, көркемдiк заттар тудыра отырып, дүниенi көркейтуге мүмкiндiк беретiн іс-әрекет.
  

3. 
   Тәрбие іс-әрекетiнің мақсаттарының бiрлiгi, оқушылармен жұмыс iстейтiн мұғалiмдердiң өзара әрекеттестiгi тәрбие жүйесінiң кепiлi.
   
4. 
   Тәрбие процесі жеке тұлға теориясы мен іс-әрекет теориясына, құндылықтар теориясы мен басқару теориясына сүйенуi ќажет.
   

1. 
   тәрбиелiк шаралардың нақты бiр формасын таңдау (сынып сағаттары, КВН, демалыс кешi, т.б.);
   
2. 
   шаралардың мақсаттары мен мiндеттерiн анықтау;
   
3. 
   шараларды өткiзуге ынталы топ пен оқушыларды таңдау;
   
4. 
   ынталы топпен бiрiгiп тәрбие жұмыстарын жоспарлау;
   
5. 
   жұмысты ұйымдастыру мiндеттерiн ынталы топ мүшелерiне бөлiп беру;
   
6. 
   мерекеге дайындық;
   
7. 
   сынып жетекшiсiнiң тәрбие шараларын дайындауда оқушыларға ақыл-кеңес беруi;
   
8. 
   ынталы топпен бiрiгiп шараларға дайындықты тексеру;
   
9. 
   тәрбиелiк шараларды өткiзу;
   
10. 
    оқушылармен (ынталы топ, сыныптың мөшелерімен) бiрiгiп өткiзiлген шараларға талдау жасау;
    
11. 
    оқушылармен бiрiгiп алдағы жұмысты жоспарлау.
    

Өзiн өзi бақылауға арналған сұрақтар

1. 
   Сынып жетекшiсiнің тәрбие жүйесiнiң негiзгi компонентерi қандай?
   
2. 
   Сынып жетекшiсiнiң басты қызметтерiн атаңыз.
   
3. 
   Жалпы бiлiм беретiн мектептегi сынып жетекшiсiнiң негiзгi мiндеттерi қандай?
   
4. 
   Сыныпта оқушылардың іс-әрекетiн ұйымдастырудың ерекшелiктерiн атаңыз.
   
5. 
   Сыныптағы оқушы жеке тұлғасын қалыптастырудың ерекшелiктерi қандай?
   
6. 
   Тәрбие мақсаты дегендi қалай түсiнесiз?
   

Тақырып. Балалар мен жасөспірімдер спорттық мектебіндегі тәрбиелік жұмыс жүйесі

Мақсаты: сынып жетекшісімен құрылған сыныптағы тәрбиелік жүйенің мәнін меңгеру.

8. 
   Сынып жетекшiсiнің тәрбие жүйесiнiң негiзгi компонентерi қандай?
   
9. 
   Сынып жетекшiсiнiң басты қызметтерiн атаңыз.
   
10. 
    Жалпы бiлiм беретiн мектептегi сынып жетекшiсiнiң негiзгi мiндеттерi қандай?
    
11. 
    Сыныпта оқушылардың іс-әрекетiн ұйымдастырудың ерекшелiктерiн атаңыз.
    
12. 
    Сыныптағы оқушы жеке тұлғасын қалыптастырудың ерекшелiктерi қандай?
    
13. 
    Тәрбие мақсаты дегендi қалай түсiнесiз?
    
14. 
    “Адамның еңбекке қатынасы” дегендi қалай түсiнесiз?
    

Әдебиеттер

11. 
    Вопросы обучения и воспитания / сост. Э.Г.Костяшкин. М., 1972
    
12. 
    Ленин В.И. Философские тетради ПСС, т.29.
    
13. 
    Макаренко А.С. Проблемы школьного советского воспитания. Собр. Соч. В 7 т. Т.5. М., 1958.
    
14. 
    Проблемы методологии педагогики, методологического исследования / Под ред. М.А.Данилова и Н.И. Болдырева, М., 1971.
    
15. 
    Хмель Н.Д. Теоретические основы профессиональной подготовки учителя. – Алматы: Ғалым, 1988.
    

11. 
    Тақырыптың негізгі ұғымдары дамуының мазмұндың хронологиялық кестесін жасаңыз.
    
12. 
    Біртұтас педагогикалық процестің заңдылықтарына жағдаяттарды таңдап алыңыз.
    
13. 
    Өзін талдау схемасын мұғалімінің педагогикалық процесті ұйымдастыру принциптерін басшылыққа алып жасаңыз.
    
14. 
    Оқушылардың сыныптары мен өзіне қатынасын бағалау үшін керекті тапсырмаларды құрастырыңыз.