Бағдарламасы «Омыртқасыздардың салыстырмалы анатомиясы»

Семей

1.ӘЗІРЛЕГЕН

2.1. Биология кафедрасында отырысында

«____»___________ 20___ж.№____хаттама
Кафедра менгерушісі _______

2.2. Жаратылыстану ғылымдар факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында

«____»___________ 20___ж. №____ хаттама
Төрайымы____________ Абдишева З.В.

3. БЕКІТІЛДІ

Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға мақұлданған және ұсынылған

«____»___________ 20___ж. №____ хаттама

1.	Жалпы ережелер
2.	Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
3.	Пәнді оқып білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар
4.	Курс форматы
5.	Курс саясаты
6.	Баға қоюдың саясаты
7.	Әдебиет тізімі

Қуанышбаева Меруерт Ғалымқызы, биология ғылымдарының кандидаты‚ доцент

Байланыс ақпараты – тел: 77-38-15, оқу ғимараты № 3, кабинет № 112

Сабақ өткізу орны – дәрісхана № 122

Берілген пән бойынша кредиттер саны - 4

Қазақстан энтомофаунасы пәні биологиялық білім беру жүйесінде фундаментальды ғылым болып есептеледі. Бұл пән қазіргі даму кезеңінде бунақденелілердің жануарлар әлеміндегі көптүрлілігін оқып үйренуге бағытталған пән.

Қазақстан энтомофаунасы пәнін оқу барысында магистранттар Қазақстанның бунақденелілерінің биолуантүрлілігін, олардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызын, олардың таралу аймақтарын білу.

1.4 Пәнді оқып-білудің негізгі міндеті:

Қазақстан энтомофаунасы – бунақденелілердің Қазақстан аймағында таралу ерекшеліктерін, олардың көптүрлілігін білу.

1.5Оқып-білудің нәтижелері:

Пәнді оқып-білудің нәтижесінде магистрант мыналарды:

• 
  өздік жұмыстарды белсендіру;
  
• 
  білім сапасын көтеру;
  
• 
  энтомофауна туралы білімін кеңейту;
  
• 
  бунақденелілерді морфологиялық зерттеудің әдістемелерін білу.
  

1.6 Курстың пререквизиттері:

1.6.1 Омыртқасыздар зоологиясы

1.6.2 Экология

1.6.3 Эволюциялық ілім

1.6.6 Гидробиология.

1.7 Курстың постреквизиттері:

1.7.1 Қолданбалы биология

1.7.2 Педагогикалық практика.

2 Пәннің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
1 кесте

№ т/б	Тақырып атауы	Сағаттар			Әдебиет
		Дәріс	ПС	МӨЖ
1.	Кіріспе. Қазақстандағы бунақденелілер. Олардың алуантүрлілігі.	2	2		7.1.1-7.1.18
2	Түзуқанаттылар.	2	2		7.1.1-7.1.18
3	Дәуіттер, таяқшалылар, біркүндіктер.	2	2		7.1.1-7.1.17
4.	Инеліктер.	2	2	15	7.1.1-7.1.17
5	Теңқанаттылар.	2	2		7.1.1-7.1.19
6	Жартылайқатқылқанаттылар.	2	2		7.1.1-7.1.19
7	Жарғаққанаттылар.	2	2		7.1.1-7.1.17
8	Қатқылқанаттылар.	2	2	15	7.1.1-7.1.20
9	Верблюдкалар, Торқанаттылар.	2	2		7.1.1-7.1.18
10	Скорпионницалар, бүргелер.	2	2		7.1.1-7.1.17
11	Қосқанаттылар, жылғалықтар.	2	2	15	7.1.1-7.1.17
12	Көбелектер.	2	2		7.1.1-7.1.20
13	Шөл және жартылай шөл бунақденелілері.	2	2		7.1.1-7.1.18
14	Дала және орманды-дала бунақденелілері.	2	2	15	7.1.1-7.1.17
15	Таулы аймақтың энтомофаунасы.	2	2		7.1.1-7.1.17
	БАРЛЫҒЫ:	30	30	60

3 ПӘНДІ ОҚУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР

Қазақстан энтомофаунасы курсын оқыту өзара байланысты үш форманы қажет етеді: дәріс, практикалық сабақ, және СӨЖ- магистранттің өздік жұмысы.

Дәрістер конспектілері материалды игеруге негіз болып табылады. Дәрісте конспект жазуға әрбір магистрант міндетті. Конспекті оқулықтардан және оқу құралдарынаналынған материалмен толықтырып, жазып алған өте пайдалы. Конспекті лектор беретін кеңестер кезінде де толықтыруға болады. Практикалық сабағына дайындалуда келесі қажет болады: практикалық сабақтың тақырыбына сәйкес оқу құралдардан және дәріс материалы бойынша ұсынылған теориялық материалдарды зерттеу; практикум немесе нақты әдістемелік нұсқаулардан жұмыстың мазмұнымен, қажетті құралдар, реактивтер, ыдыспен танысу; алғашқы сабаққа жіберілу алыңған соң жеке тапсырма орындау; қорытындысымен орындалған жұмыстың есебін жазу және оны қорғау. СӨЖ күнделікті және міндетті дайындықты талап етеді, нақты тапсырма бойынша орындалады және күнделікті оқытушымен тексеріледі. Аудиториядан тыс өздік жұмыста магистранттер әдебиетпен жұмыс істеп, үй тапсырмасын орындап, практикалық сабақтарға дайындалады.
4 КУРС ФОРМАТЫ

«Қазақстан энтомофаунасы» – 4 кредит.

Курс бойынша 50 минуттық дәріс, 50 минуттық практикалық сабақ және 50 минуттық СӨЖ екі-үш аптада 1 рет болады. Дәрістерге, практикалық сабақтарға қатысуға, СӨЖ тапсырмаларын орындауға магистрант міндетті. Себепсіз босатылған сабақтар қайталап оқытылмайды. Жазбаша үй тапсырмалары (ЖҮТ) көрсетілген уақытта өткізілмесе, қабылданбайды, сондықтан магистрант белгілі бір балын жоғалтады. Практикалық сабақтар магистрантті өздігінен жұмыс істеуге үйретеді, ойлау қабілетін арттырады, сондықтан сабаққа нұсқаудағы сұрақтарға толық жауап беріп және тәжірибе жүргізу үшін кейбір жануарларды анықтамалық кітаптан тауып, жазып келуі керек. Сол жағдайда ғана тәжірибелік жұмысқа толық қорытынды жасауға болады. Сабаққа дайын емес магистрант практикалық сабаққа жіберілмейді, қосымша сабақ жүргізілмейді.

Магистрант пәнді оқып-білу үрдісінде белсенді және өздік қабілеттерін көрсету міндетті, қалып келу, себепсіз сабақтан қалу, дер уақытта жұмыстарды тапсырмау және оқу үрдісінде пассивті болуда баллдарды алу түрінде штрафтар салынады.

Пән бойынша емтихан бағасы модульдар бойынша, межелік бақылау бойынша және соңғы аттестация бойынша (60%) көрсеткіштер мен емтихан нәтижесінің (40%) қосынды балы түрінде қорытылады, қосындысы 100% құрайды.

Апта және бақылау түрлері бойынша баллдардың таратылуы кестеде келтірілген

«Омыртақсыздардың салыстырмалы анатомиясы» пәні бойынша балдардың таратылуы

1) Мұртсыздар отряды. Қазақстандағы түрлеріне сипаттама.

2) Аяққұйрықтылар отряды. Қазақстандағы түрлеріне сипаттама.

3) Қосқұйрықтылар отряды. Қазақстандағы түрлеріне сипаттама.

4) Қылтанқұйрықтылар отряды. Қазақстандағы түрлеріне сипаттама.

5) Кестені толтыр. Мұртсыздар, аяққұйрықтылар, қосқұйрықтылар, қылтанқұйрықтылар отрядтарының ерекшеліктері.

1) Термиттер, веснянкалар, уховерткалар отрядтары. Қазақстандағы түрлеріне сипаттама.

2) Мекоптералар, шөпжегіштер, трипсалар отряды. Қазақстандағы түрлеріне сипаттама.

3) Мамықжегіштер мен биттер отряды. Қазақстандағы түрлеріне сипаттама.

5) Кестені толтыр. Мұртсыздар, аяққұйрықтылар, қосқұйрықтылар, қылтанқұйрықтылар отрядтарының ерекшеліктері.

Сипаттамалары	Веснянкалар	Шөпжегіштер	Мамықжегіштер
Өкілдері
Тіршілік ету орны
Тіршілік әрекеттері
Дене құрылысы
Мұртшаларының типтері
Аяқтарының типтері
Қанаттарының типтері

3 тапсырма: Қансорғыш бунақденелілер. Мал шаруашылығының зиянкестері.

1) Қазақстанда кездесетін қансорғыш бунақденелілердің кесте түрінде тізімін құру.

2) Қансорғыш бунақденелілер қандай ауруларды тасымалдайды?

3) Мал шаруашылығының басты қансорғыш зиянкестері қандай?

4) Кестені толтыр. Қансорғыш бунақденелілермен күресу жолдары.

Күрес жолдары

4 тапсырма: Өсімдік шаруашылығының қауіпті зиянкестері.

1) Қазақстанның өсімдік шаруашылығының зиянкестерінің кесте түрінде тізімін құру.

2) Кестені толтыр. Ауыл шаруашылығының зиякестерімен күрсе жолдары.

Механикалық (агротехникалық)	Химиялық	Биологиялық

3) Қазақстанда қандай мәдени өсімдіктерге бунақденелілер зиян келтіреді?

1. 
   Негізгі әдебиеттер
   

1. 
   Бей-Биенко Г.Я. Общая энтомология. – М.: Высшая школа, 1980
   
2. 
   Дәуітбаева К.Ә. Омыртқасыздар зоологиясы. 4 бөлім: Оқу құралы. –Алматы: Қазақ университеті, 2000. – 217 б.
   
3. 
   Плавильщиков Н.Н. Определитель насекомых. –М.: Топикал. 1994, - 544 с.
   
4. 
   Казенас В.Л., Чильдебаев М.К., Николаев Г.В., Жданко А.Б., Митяев И.Д., Джанокмен К.А., Кащеев В.А., Есенбекова П.А., Кадырбеков Р.Х., Ященко Р.В., Златанов Б.В. Насекомые. Энциклопедия (Серия «Животные Казахстана»). - Алматы: Атамұра, 2010. -368 с.
   
5. 
   Горностаев Г.Н. Насекомые СССР. – М.: Мысль, 1970. – 392 с.
   
6. 
   Есенбекова П.А. Полужесткокрылые (Heteroptera) Казахстана. – Алматы: «Нур-Принт», 2013. – 349 с.
   
7. 
   Жданко А.Б. Дневные бабочки (Lepidoptera, Рapilionoidea, Hesperioidea) Казахстана // Tethys Entomol. Res. Vol. XI. Almaty: Tethys. 2005. – P. 85-152.
   
8. 
   Казенас В.Л. Роющие осы (Hymenoptera, Sphecidae) Казахстана // Tethys Entomol. Res. Vol. IV. Almaty: Tethys. 2002. – P. 3-173.
   
9. 
   Лопатин И.К., Куленова К.З. Жуки-листоеды (Coleoptera, Chrysomelidae) Казахстана: Определитель. - Алма-Ата: Наука, 1986. -156 с.
   
10. 
    Митяев И.Д. Фауна, экология и зоогеография цикадовых (Homoptera, Cicadinea) Казахстана // Tethys Entomol. Res. Vol. V. Almaty: Tethys. 2002. – P. 3-168.
    
11. 
    Николаев Г.В. Пластинчатоусые жуки (Coleoptera, Scarabaeoidea) Казахстана и Средней Азии. - Алма-Ата: Наука, 1987. – 298 с.
    
12. 
    Определитель насекомых Европейской части СССР // Под ред. Г.С. Медведева. – Т. 3. – Л.: Наука, 1986. – 308 с.
    
13. 
    Определитель насекомых Дальне-Восточной части СССР // Под ред. П.А.Лера. – Т. 1. – Л.: Наука, 1986. – 421 с.
    
14. 
    Хелгард Р. Бабочки. – М. обл.: ООО «Изд-во Астрель», 2002. – 287 с.
    
15. 
    Росс Г., Росс Ч., Росс Д. Энтомология. Пер. с англ. – М.: Мир, 1985. – C. 28-155.