-2014 жылдардағы Қостанай облысының өсімдік шаруашылығы өнімдерінің негізгі түрлерін өндіру

мың центнер

Мәлімет көзі: Қостанай облысының статистика департаменті, интернет ресурс: www.kostanai.stat.kz

Өндірісті әртараптандыру мақсатында майлы дақылдар алаңдары ұлғайтылды, олар 362,9 мың га алқапта орналастырылды, бұл 2012 жылдан 143,2 мың га артық.

Мал азығы дақылдар алаңдары ұлғайды, олардың алаңы 2014 жылы 309,4 мың га құрады, бұл 2012 жылғы деңгейінен 9,2 мың га артық, дәнді бұршақ дақылдары алаңы 20,7 мың гектарға азайып, 21,8 мың га құрады, жарма дақылдар алаңы 2012 жылдың деңгейін сақтап 15,4 мың га құрады.

2012 жылмен салыстырғанда 2014 жылы картоп алаңы 697,0 гектарға азайды, көкөністер 4,0 га, бақша алаңы 344,3 га ұлғайды. Картоп 9,8 мың га, көкөністер – 2,3 га, бақша – 0,8 га отырғызылды.

2014 жылы егісітікке 579,5 мың тонна тұқым немесе қажеттіліктің 100-ғы дайындалды. Сұрыпты алмастыру және оны жаңарту мақсатында облыстың ауыл шаруашылығы тауар өндірушілері элиталық-тұқым шаруашылықтарында 11,6 мың тонна элиталық тұқым сатып алды.

2014 жылы тұқым шаруашылығын дамытуға республикалық бюджеттен 219,5 млн. тенге субсидиялар берілді.

2014 жылы гербицидтердің 2709,9 млн. теңге, минералдық тынайтқыштардың құнын арзандату үшін 937,9 млн. теңге берілді.

Техникалық жағынан жаңарту

2015 жылдың 1 қаңтарында облыста 25249 трактор, 11550 астық жинайтын комбайн, 25664 тұқым сепкіш, 73274 тырма, 210 тұқым тазартушылар, 3857 культиватор, 765 жоғары өндіруші егістік кешендері мен басқа ауыл шаруашылығы техникалары болды.

2014 жылы «ҚазАгроФинанс» АҚ арқылы лизингке облыстың ауыл шаруашылығы кәсіпорындары 85 трактор,15 егістік кешен,103 комбайн, 3 тұқым сепкіш және басқа 98 техника мен жабдық 4688,6 млн. теңге сомасына сатып алды.

Ауылшаруашылығы тауар өндірушілеріне қолдау көрсету мақсатында ауыл шаруашылығы тауар өндірушілеріне суаруға арналған суларды жеткізу жөніндегі қызметтердің құнын төлеу үшін 2015 жылға республикалық бюджеттен 1262 мың теңге (2014 жылы – 1179,0 мың теңге, 2013 жылы – 1102,0 мың теңге) берілді.

Қостанай облысы – Қазақстан Республикасы ауыл шаруашылығы жалпы өнімінің 8,1 беретін, дамыған мал шаруашылығы бар өңір болып табылады. Мал шаруашылығының табысты дамуы көбінесе оның жемшөп базасының мықтылығымен айқындалады. Облыс егіншілік пен тамақ өнеркәсібі қалдықтарының арқасында табиғи азықтық жайылымдары мен азықтық базаларының аса бай ресурстарына ие.

Мал саны мен мал шаруашылығының негізгі өнімдері бойынша облыс өңірлер арасында жетекші орындардың бірін алып отыр. 01.01.2015 жылға өңірде мал шаруашылығының негізгі өндірушілері – халық шаруашылығы – 59, ауыл шаруашылығы кәсіпорындары – 26, шаруа (фермерлік) қожалықтары – 14 болып табылады.

Облыстың мал шаруашылығында ет-сүт мал шаруашылығы (ірі қара мал басы), шошқа шаруашылығы мен құс шаруашылығы, сонымен қатар жылқы өсіру саласы дамыған.

Барлық меншік нысанындағы шаруашылықтар 2014 жылы 96,2 мың тонна – тірі салмақта ет; 358,3 мың тонна – сүт, 522,2 млн. дана – жұмыртқа өндірді. 2012 жылға қарағанда мал шаруашылығы өнімдерін өндіру көлемінің сүт – 2,6-ға өсті, ет – 3,1-ға, жұмыртқа – 0,9-ға төмендеді.

Сүтті мал шаруашылығы өте күрделі және ерекше сала болып табылуына қарамастан, жеткілікті тиімді дамып келеді. Соңғы жылдары бұл салада оң қарқын байқалуда. 2012 жылмен салыстырғанда, 2014 жылы сиыр саны 17,9-ға, соның ішінде өндірістік секторында 34,2-ға, сүт өндірісі 7,8, соның ішінде өндірістік секторында 32-ға өсті.

2015 жылдың қорытындысы бойынша барлық деңгейдегі мал басы күтілетін саны 437 мың бас (өсуі 7,4%), оның ішінде сиыр 190,7 мың бас (өсуі 1,4%), қой және ешкі 394,1мың бас (өсуі 0,1%), шошқа 166,5 мың бас (өсуі 1,5%), жылқы 90,1 мың бас (өсуі 0,8%), құс 4 млн. 398 мың бас (өсуі 1,4%).

Бұл етті тірі салмақта өндіру көлемін 97,2 мың тоннаға немесе өткен жылғы деңгейімен салыстырғанда 101%, сүт – 362,6 мың тонна (101,2%), жұмыртқа 532,6 млн данаға (102%) дейін жеткізу үшін мүмкіндік береді.

ІҚМ ұрғашы басын сатып алу бойынша «Сыбаға» бағдарламасын іске асыру есебінен (2011-2015 жылдары 21800 бас) мал шаруашылығы өнімдері өндірісінің көлемдері өсуінің жоғары қарқыны өндірістік секторында қол жеткізіледі (ет бойынша -105,8%, сүт – 104,3%, жұмыртқа – 100,3%). Агроөнеркәсіптік кешен субъектілерімен «ҚазАгро» ҰБХ» АҚ қаржы институттар арқылы қарызға алған қаражаттыр есебінен 16 мың бас сатып алынды (тапсырмадан 73,3%), оның ішінде 60 бас ағымдағы жылда (1,2% ағымдағы жалдағы тапсырмасынан 5000 бас).

"Аграрлық несие корпорациясы" АҚ шаруа және фермерлік қожалықтардың 721 бас сатып алуға өтінімдердің рәсімдеуін жүргізіледі.

2010-2014 жылдар бойынша шетелден 11,9 мың бас асыл тұқымды ІҚМ толы, оның ішінде 8,9 мың бас (100%) етті тұқым.

2015 жылы 1300 бас сатып алу көзделген.

Бұның барлығы ІҚМ тұқымды басының санын 80 мың бас немесе барлық ІҚМ басын 19%-ға ұлғайтуға (2014 жылы 70 мың бас немесе 17,4% боды) мүмкіндік береді.