Бағдарламасы Қостанай қаласы, 2015 жыл

Кәсіпкерлік белсенділік қала бойынша 1000 тұрғынға 94 шағын және орта бизнес субъектілерін құрайды, облыс бойынша- 72 бірлік.

2014 жылға 323 жаңа ашылған кәсіпорындар тіркелді. 581 жаңа жұмыс орны құрылды.

Қалада кәсіпкерлікті дамытуға ықпал жасайтын барлық негізгі құрылымдар құрылды және жұмыс істейді, кәсіпкерлердің 14 қоғамдық ұйымдары жұмыс істейд (қорлар, ассоцияция және одақтар), Қостанай облыстық сауда-өнеркәсіптік палатасы және Қостанай облысы бойынша кәсіпкерлік палаталар жұмыс істейді.

2015. 
      жылғы 1 қаңтардағы жағдайы бойынша қалада екінші деңгейлі 18 банк филиалы қызмет етеді. 2014 жылы 2013 жылдың деңгейіне . шағын бизнеске несиелерді беру мөлшері 31,4% төмендеді. Шағын бизнес боынша берілген несиелер бойынша орташа салыстырмалы ставкасы 12,4 % құрайды.
      

Қалада «Қостанай қаласының шағын кәсіпкерлер одағы» заңды тұлғалардың бірлестігі тіркелді. Осы бірлестіктің өкілдері Қостанай қаласының әкімдігі тұсындағы кәсіпкерлік мәселелері бойынша сараптамалық кеңестің құрамына кіреді. 2014 жылы 11 сараптамалық кеңестің отырысы болды, онда кәсіпкерлердің мүдделерін қозғайтын нормативті- құқықтық актілер қарастырылды.

«Қостанай облысы әкімдігінің кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық дамыту басқармасы» ММ бірге инвестициялық климатты жақсарту бойынша жұмыстар жүргізіледі. Барлық инвестициялық жұмыстар тұрақты бақылауда жатыр. Инвестжобалар бойынша қала кәсіпкерлердің ұсынысы «Қостанай облысы әкімдігінің кәсіпкерлік және индустриалды-инновациялық дамыту басқармасы» ММ одан әрі қарастыру және ҮИИД бағдарламасына енгізу үшін келесіде іске асыруымен жолданады.

«Бизнестің жол картасы- 2020» Бағдарламасын іске асыру аясында.

«Пайыздық ставканы субсидиялау» жобасы, 2674,3 млн. теңге сомасына 52 жоба іске асырылды;

«Ішінара кепілдік» жобасы, 249,3 млн. теңге сомасына 12 жоба іске асырылды;

«Өндірістік инфрақұрылымды дамыту» жобасы, 313,188 млн. теңге сомасына 3 жоба іске асырылды;

«Қолданыстағы бизнестің жүргізу сервистік қолдауы» жобасы, мемлекеттік қаржыландыру есебінен бухгалтерлік және салықтық есеп саласында, заң кеңесі мен менеджмент сапасы жүйесін енгізу бойынша, маркетинг және ақпараттық технологиялар бойынша қызмет көрсету саласында қолданыстағы бизнесті енгізуінде қолдау бойынша 542 субъектіге 855 қызмет түрін алды.

«Іскерлік байланыстар» жобасы бойынша 27 өтінім берілді, онда «Туран Профи» академиясында (Астана қ.) мен «Туран» университетінде (Алматы қ.) Қостанай қаласының 19 кәсіпкерлері оқуын өтті. «Народное» такси директоры 2014 жылдың маусым айында Германияда сынағын өтті.

Бағдарламаның төртінші бағытын іске асыру аясында «Бизнес Кеңесші» бағдарламасы шенберінде кәсіпкерлер негізі болып қысқа мерзімді оқыту курстары өткізілді, 196 адам оқуын өтіп және сертификат алды, «Бизнес Кеңесші-2» бағдарламасы бойынша - 66 адам сертификат алды.

«Жас кәсіпкердің мектебі» жобасы бойынша 2014 жылы 39 бастауыш кәсіпкерлер оқуын өтті және сертификат алды.

BAS бағдарламасы бойынша консультациялық жобаларды іске асыруында қолдау алуына кәсіпкерлердің 12 өтінімі мақұлданды.

Шағын кәсіпкерлікті қолдау және дамыту мәселесі бойынша өткізілетін жұмысы мерзімді бұқаралық ақпарат құрадарында жарықтандырылады, бизнес субъектілеріне ақпараттық көмек көрсету бойынша қала әкімінің интернет-сайтының мүмкіндітері қолданылады, коммерциялық ұсынысы хабарландырылады.

Шағын және орта бизнеске бөгет жасайтын негізгі тосқауылдар:

қаржылық мәселелер: кепілдік қамтамасыз ету жоқтығына байланысты несие қорларының жоқтығы, зейнеттендіру ставкаларының жоғары пайызы, несие беру мекемелерде құжаттарды қарастыру мерзімінің ұзақтығы, салық салу саласындағы жеңілдіктер жоқтығы, несие қатынастар саласындағы жеңілдіктер жоқтығы.

кадрлық мәселелер, білікті мамандардың жетіспеушілігі;

өз ауыл шаруашылық өнімдерін облыстың ішкі рыногында және сондай-ақ Қазақстан бойынша өткізуге кедергі жасайтын өтім рыногының жоқтығы (немесе минималды мердігер есебімен);

шағын бизнеске қатысты НҚА шалағай мәселелері.

Қалада соңғы уақытта ішкі сауда саласында орнықты даму динамикасы белгіленген: халыққа сату көлемін ұлғайту, сауда жүйе мен қызмет инфрақұрылымын дамыту, оның ішінде қазіргі технологияларды пайдаланатын тауарларды жүзеге асыратын сауда объекттері.

Сауда саласындағы халықтың экономикалық белсенді көлемінен үлес салмағы 9,5% астам.

Жылдан-жылға бөлшек тауар айналымының көлемі ұлғаюда, тағамдық емес тауарлар үлесі келе-келе көтеріліп келеді, салдары - азық емес тауарларға баға өсуі және халықтың сатып алу мүмкіншіліктері көтеріледі.

Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындар қызметінің көлемі сондай-ақ тұрақты өсу тенденциясы бар.

Нәтижелі сауда саясатын өткізу Қостанай қаласының аймақтық даму, халықтың әл-ауқатын жоғарылату буыны болып табылады.

Жаһандану және қатаң бәсекелес жағдайында бәсекеге қабілеттілік мәселесі түйінді болып табылады. Кәсіпорындар, бар рыноктарын тежеп отыру және ішкі, әлемдік рыноктарының жаңа «ойықшаларын» жаулап алуға қажет болып жатыр.
6-кесте

млн. теңге

Бөлшек сауданың негізгі айналымы орта және шағын кәсіпорындар мен ұйымдардың есебінен қалыптасты - 90,5%.

01.01.2015 жағдайына Қостанай облысының Статистика департаментінің мәліметтерімен қалада көтерме және бөлшек саудаларымен айналысатын 14 мың шағын бизнес субъектілері тіркелді, оның ішінде заңды тұлғалар нысанында 2,4 мың бірлік және жеке кәсіпкерлер нысанында 11,7 мың бірлік жұмыс істейді, жұмыспен қамтылған жалдамалы қызметкерлердің саны 13 мың адамды құрайды.

2015 жылдың 1 қаңтарына қалада 2835 сауда объектілері саналып отыр, олардың ішінде:

- 1731 дүкен, оның ішінде 835 – азық-түлік, 256 - азық-түлік емес, 646 – аралас тауарлар;

- 1098 бөлімдер, павильондар, уақытша сату қоймалары, уақытша сауда орындары.

Қалада көлемі 70 мың м² 16 базар, соның ішінде 4 жабық базар, 2 шағын базар және 10 аралас, оның ішінде әмбебап – 8, азық түлік емес – 7, мамандандырылған – 1.

Базардағы сауданың бағаларының тартымдылығына қарамастан, біртіндеп сатып алушылардың қайта бағдарлауы стационар сауда кәсіпорындарында тауарларды сатып алуына ауысуда. Дүкендердің көптеген саны мен әртүрлі мамандандыруымен сатып алушыға бағасы бойынша да, сондай-ақ түрлері мен сапасы бойынша да қолайлы нұсқаны тандауға мүмкіндік береді.

2014 жылы жалпы аумағы 9490,9 ш.м. 5 ірі сауда объектілері енгізілді («Hyndai Auto Kostanai» автосалоны» - 2017 ш.м., «Азия» СҮ – 1047,9 ш.м., «Рахат» дүкені – 3209 ш.м., қонақжай ауласы -1535 ш.м., «WEST» СҮ- 1682 ш.м.)

Қалада қаланың әртүрлі аудандарында орналасқан 4 әлеуметтік дүкен жұмыс істейді: Әл-Фараби көшесі,95, Қарбышев көшесі,21, 5-ші және Наурыз шағын аудандары. Дүкендерде негізгі азық-түлік өнімдері сатылады, олардың 30 атаулары сауда үстеме бағасыз.

Негізгі азық-түлік өнімдеріне бағалардың тұрақтануы мақсатында қала әкімдігі қаланың сауда желісінде күнделікті мониторинг жүргізеді. Сауда кәсіпорындарының өндірушілерімен және басшыларымен азық-түлік өнімдеріне баға көтеруді болдырмау туралы түсіндіру жұмысы жүргізіледі.

Бағаларды тұрақтандырудың жағымды кезеңі ауыл шаруашылық жәрмеңкелерін өткізу болып табылады. 2014 жылы 12 ауыл шаруашылығы жәрмеңкесінің сатылымы өткізілді, 532 млн. теңге сомасына 1430 тонна өнімі іске асырылды. 3 коммуналдық дүкендердің жұмысы жалғасуда, онда сада бағасыз бірінші қажеттіліктегі азық түлік жүзеге асырылады. Әкімдіктің қаулысымен қала аумағында көктемгі-күзгі кезеңде жеміс-жидек және саяжай өнімдерін жүзеге асыру үшін сауда орындары белгіленген.

Қалада 23 ғылыми-зерттеу, жобалық-конструкторлық бөлімшелер бар, онда 162 қызметкерлер жұмыс істейді.

Техникалық инновациялар үшін 2014 жылы шығарылған жалпы шығындар – 26109,4 млн.теңге.

Инновациялық қызметінің бағыты жаңа технологиялар, машина мен жабдықтар енгізуіне, зерттеу қызметіне байланысты.

Инновациялық қызметі құрылыс материалдарын, ауыл шаруашылығы машиналарын, металл емес бұйымдарын өндіру қызметімен сабақтасады.

Өнеркәсіп кәсіпорындарының инновациялық өнімдері арасында инновациялық өнімнің 100 % жаңадан енгізілген немесе технологиялық өзгерістерге душар болған өнімдер қамтиды.

Инновациялары аяқталған кәсіпорындардың инновациялық қызметінің негізгі түрлері: жаңа немесе айтарлықтай жақсартылған олардың құрамасы немесе пайдалану тәсілдер бөлігі бойынша болып табылатын азық-түлік инновациялары - тауарлар немесе қызметтерді енгізу– 13,3%.

және 86,6 % -үрдіс инновациялармен - жаңа немесе айтарлықтай жақсартылған өнімнің өндірісі немесе жеткізу тәсілдерін енгізу. Оған технологияларға, өндірістік жабдықтар мен/немесе бағдарламалық қамсыздандыру айтарлықтай өзгерістері кіреді.

Қостанай қаласы бойынша негізгі капиталға түскен инвестициялар көлемі облыстық мекемелер есебімен:

8-кесте

млн. теңге

Қаланың экономикалық дамуының онды кезеңмен негізгі капиталға инвестициялардың айтарлықтай үлесі кәсіпорындар, ұйымдар мен халық қаражаттары болып табылады.

Қаладағы өнеркәсіп өндірі көлемінің өсуі.

Минералды-шикізат қорлары барлығы.

Қаладағы өнеркәсіп кәсіпорындарының саның арттыру.

Инвестициялық жобаларды өндеуші өнеркәсібінде жүзеге асыру мүмкіндігі.

Болымсыз беталысы

Өндеуші өнеркәсібінің кейбір салалары өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігінің жеткіліксіздігі.

Қаланың өнеркәсіп кәсіпорындары жабдықтарының жоғары деңгейде моральдық және табиғи тозуы, жаңарту үшін қаражат жеткіліксіздігі.

Қауіп-қатерлер

Шикізаттан аймақтық экономиканың тәуелділігі көбе.

Экспортқа бағдарланған өнімдеріне сұраныс төмендеуі.

Мүмкіндіктер

Өнеркәсіптің шикізатсыз секторын дамыту (бәсекеге қабілетті және экспортқа бағдарланған өндірістерді құру және дамыту).

Отандық тауарлар өндірушілерді сыртқы экономикалық қолдау (кеден жеңілдіктер).

Өтім рыногын көбейту, өндірісті кеңейту, машина жасау және азық-түлік өнеркәсібін дамыту.

Бұл тауарлар мемлекеттік органдармен қатар ұлттық компаниялар және ірі кәсіпорындар өткізетін сатып алуларда қазақстандық мазмұнының негізі болып табылады.

Ауыл шаруашылық өнімдерін қайта өндіретін кәсіпорындар саны ұлғаюда (астық, ұн, жарма, сүт және ет өнімдері, өсімдік майы).

Машина жасау кәсіпорындары – «АгромашХолдинг», «Агротехмаш», «Дормаш» және тағы басқалар ауыл шаруашылық техника үшін жатка, қосалқы бөлшектер шығарады, трактор, комбайндарды жинақтайды, маневр тепловоздарды жөндейді.

Жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындар («Алпамыс»аяқ киім фабрикасы», «Болшевичка» тігін фабрика, «Костанайский прядильно-трикотажная фабрика») арнаулы жұмыс киім, трикотажды бұйымдар және аяқ киімдер шығарады.

Азық-түлік өнеркәсіп кәсіпорындары – «Баян Сұлу», «Березка», «ДЕП», «Милх», «Ирина и К» және тағы басқалар азық-түлік қөректер өндіретін өнімнің түр-түрі өндіріледі.

Айтылып кеткен саладағы барлық кәсіпорындарда бүгінде Қазақстан Республикасының әр түрлі құрылымдарымен жұмыс тәжірибесі бар.

Арнаулы жұмыс киім, ағаш шебері бұйымдар, оттегі, кейбір құрылыс материалдар, баспа және бланк өнімдер жергілікті жабдықтаушылардан сатылып алынады. Білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік қорғау объектілері үшін негізгі үлесте жеке жеткізушілерден азаық түлік өнімдерін сатып алады.

Мүдделі тұлғаларды ықтимал жабдықтаушылар туралы ақпараттандыру үшін және отандық тауар өндірушілердің өнімдерін сатып алуларын ынталандыру үшін өнеркәсіптің әр түрлі салаларындағы кәсіпорындары көрсетілген облыстың тауар өндірушілердің әшекейленген каталог шығарылған. Осы каталог қазақстандық мазмұны мәселелері бойынша кеңес, форумдар өткен жағдайларда және әр түрлі көрмелерде ескерткіш етіп беріледі. Қала қонақтары үшін тиісті қала бойынша ақпар-кітапша шығарылған.

Өткізілген іс-шаралар жаңа және бар іскери байланыстарды нығайтуға, шағын және орта бизнес кәсіпорындарына ірі компаниялар алдында өзін көрсетуге, бәсекеге қабілетті отандық өнімдерінің өндірісін ұлғайтуға мүмкіндік берді.

Сүт қабыршақ, гофрокоробка, затбелгі материалдары отандық жабдықтаушылардан сатып алынады.

Мемлекеттік сатып алу сайтына сәйкес, 2014 жылға мемлекеттік сатып алу тауарларын, жұмыстарын және қызметтерінің жалпы көлемі 5547,7 млн. теңгені құрайды, оның ішінде қазақстандық қамтуда 4779,4 млн. теңге, ол 86,2 % құрайды, соның ішінде

• 
  қызметтер бойынша 2196 млн. теңге сомасына шарттар орындалды, оның ішінде қазақстандық қамтуда 2182,3 млн. теңге немесе 99,4 %, жоспарлы көрсеткіш жетті (90%);
  
• 
  тауарлар бойынша 148,7 млн. теңге сомасына шарттар орындалды, оның ішінде қазақстандық қамтуда 50,7 млн. теңге немесе 34,1 %, жоспарлы көрсеткіш орындалмады (50%);
  

Қазақстанадық мазмұнын дамуын басатын негізгі себебі кеңсе, шаруашылық тауарлар, тұрмыс және компьютерлік техника, медициналық жабдықтар, арнаулы көлік және кейбір азық-түлік өнімдер және тағы басқа өнімдерді дайындайтын әзірлеуші зауыт жоқтығы. Сонымен бірге, бүгінде қазақстандық өндірушілердің көбісі қазақстандық мазмұндығын растайтын СТ-KZ сертификаттар алмаған және алда өнімдегі қазақстандық мазмұны үлесіне әсер етеді.

Тауар, жұмыс және қызметтер сатып алу жалпы көлеміндегі қазақстандық мазмұнының үлесін жоғарылату мақсатында мыналар қажет:

1. 
   Кейбір шаруашылық субъект санаттарына СТ-KZ сертификаттар
   

2. 
   Қазақстандық мазмұнын дамыту үшін бұқаралық ақпарат құралдары
   

3. 
   Барлық мемлекеттік ұйымдардың қызметкерлері нормативтік
   

4. Отандық тауар, жұмыс және қызмет өндірушілерді кепілді

тапсырыстармен қамтамасыз ету, экономиканың басымды салаларындағы өнімдерін сатып алу үшін халыққа жеңілдік тұтынушылардың несиесін беру, қазақстандық кәсіпкерлікті дамытатын салық тәртібін құру.

5.Қазақстандық мазмұнын ынталандыратын, ықтимал жабдықтаушылар тауар, жұмыс және қызмет көрсететін негізгі жағдайлар: шетелден өнім әкеліміне шек қою, кәсіпкерлік субъекттеріне шектелмеген мөлшерде жеңілдік несиелерінің қолда бары мен ұсынуы, жеке кәсіпкерлікті дамытуға мүмкіндік беретін салық тәртібін құру.

Тауар, жұмыс және қызмет көрсетудегі қазақстандық мазмұнын ұлғайту бойынша іс-шаралар

	Іс-шаралар	Орындау мерзімі	Орындалуына жауаптылар
1.	Облыс деңгейінде өтетін іс-шараларға қатысу (форум, кеңес, семинарлар)	Іс-шараларды өткізу шарасы бойынша тұрақты	Кәсіпкерлік бөлімі, Қаржы бөлімі, қала кәсіпкерлері.
2.	Отандық тауар өндірушілер және әлеуметті жеткізушілердің қатысуымен көрмелерді өткізу және қатысу	Іс-шараларды өткізу шарасы бойынша тұрақты	Кәсіпкерлік бөлімі, қала кәсіпкерлері.
3.	Қалалық тауар өндірушілердің каталогын шығару мүмкіндігін қарастыру	Қаржы бөлінген жағдайда	Кәсіпкерлік бөлімі, Қаржы бөлімі