Байсыдық индира болатбекқызы мінез сипаты атауларының лингвомәдениеттанымдық негіздері
жүктеу/скачать 5.82 Mb. Pdf көрінісі
|
| ЗАУЫҚСЫЗ сын. Ықылассыз, ынтасыз, көңілсіз, ниетсіз. Үйінде бес күн жатып
Қодарқұл қызметке шықты. Зауықсыз, селқос еді (Ә.Тарази, Асу.). Сәл бәсең тартқан көңілдерді жуып-шаймақ болып дуылдасқан келіншектер енді әнге зауықсыз қалды (С.Сматаев, Елім-ай). Сенің ие болғаныңды сонда көрсем, шіркін! – деп менің бауырына мүлде зауықсыз екенімезығырданы қайнайтын (Б.Нұржекеев, Күй толғақ). Ешкіммен ашылып сөйлеспейді, тіпті жігіттік жасап қыдыруды да білмейді, ойын-сауыққа да зауықсыз (О.Бөкеев, Ән салады шағылдар). 433. ЗЕЙІНСІЗ сын. Ынтасыз, ықылассыз, ниетсіз. Есте қалдырудың нашарлығы баланың сабақты дұрыс тыңдамауынан, зейінсіз отыратындығынан да болады (Қ.Жарықбаев, Психология). Сөйлемді қайта-қайта айта берумен балаларды «тағы айтар» деп арқа сүйеп, 264 зейінсіз, жақсы тыңдамайтын әдетке үйретіп аламыз (С.Көбеев, Орынд. арман). Зәуреш оқуға зейінсіз, жылтыраққа әуес (Ә.Қалмырзаев, Қарлығаш). 434. ЗИНАҚОР сын. Нәпсіқұмар, жүргіш, жезөкше; зинашы. Зинақор адамның нәпсі қызығы дегенде көзді жұмып, күліп беретін мінезін сеземіз (Р.Нұрғалиев, Күретамыр). – Хазірет, ондай жаза – шариғат бойынша зинақор әйелге күйеуі талап еткен соң барып жасалатын еді ғой (Ж.Молдағалиев, Самал). Біреуіңді зинақор ретінде хазірет сотына берем, – деді Ыбырай ойынды-шынын араластырып (Ж.Молдағалиев). 435. ЗОР КЕУДЕ Басым, тәкаппар, менмен. Зор кеуде адамзаттың айласына Көнбей бүгін күшімді кәрсеткенмін (Абай, Тол. жин.). Менменсінген зор кеуде Қиыр жүріп кете алмас, Аспанменен өте алмас, Алдындағы жолығар Құдайдың құрған тезіне (XVIII–XIX ғ.ғ. қаз. ақын.). Зор кеуде адамзаттың айласына Көнбей бүгін күшімді көрсеткенмін. Екі езуім көпіріп, айғайласам, шын құтырсам, шың-тасты тербеткенмін (Абай, Тол. жин.). 436. жүктеу/скачать 5.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|