Барлығы – 90 сағат


Өзін-өзі тексеру сұрақтары



бет4/5
Дата23.02.2016
өлшемі0.88 Mb.
#11552
1   2   3   4   5

Өзін-өзі тексеру сұрақтары:

  1. Сызықтық оператордың характеристикалық көпмүшелігі

  2. Квадрат матрицаның характеристикалық теңдеуі

  3. Характеристикалық теңдеудің түбірлерінің қасиеттері


Пайдаланылатын әдебиеттер: [7] 4-тарау, §15, [2] 5-тарау, § 2, [5] 7-тарау, § 33
14 дәріс

Тақырыбы: Меншікті векторлар мен меншікті мәндер

Қарастырылатын сұрақтар:

  1. Сызықтық оператордың меншікті векторларының жиыны

  2. Сызықтық оператордың меншікті мәндері

  3. Әртүрлі меншікті мәндерге сәйкес меншікті векторлардың қасиеттері


Дәрістің мақсаты: Сызықтық оператордың меншікті векторларыны, меншікті мәндері ұғымдарын, олардың қасиеттерін түсіндіру
Дәрістің мазмұны:

Анықтама. Берілген сызықтық операторы үшін (a ) = a теңдігін қанағаттандыратын скаляры сол оператордың меншікті мәні деп, ал a векторы – мәніне сәйкес келетін меншікті векторы деп аталады.

Сызықтық оператордың әрбір меншікті векторы тек бір ғана меншікті мәнге сәйкес келеді.

Әрбір меншікті мәнге сәйкес келетін меншікті векторлар жиыны, нөлдік векторды қоса есептегенде, ішкі кеңістік құрайды.

Сызықтық оператордың меншікті мәндерінің жиыны сол оператордың

характеристикалық теңдеуінің түбірлерінің жиынымен беттеседі.



  • Сызықтық оператордың әртүрлі меншікті мәндеріне сәйкес келетін

меншікті векторлары сызықтық байланыссыз болады.
Осы нәтижелерден мынадай практикалық ереже алынады.

  1. Сызықтық оператордың меншікті мәндерін табу үшін оның

характеристикалық теңдеуінің түбірлерін табу керек.

  1. Характеристикалық теңдеудің түбірлерінің тек негізгі өріске тиістілері

ғана меншікті мәндер болады.

  1. Әрбір меншікті мәнге сәйкес келетін меншікті векторлар ішкі

кеңістігінің базисін табу керек.
Бірлік оператор үшін кезкелген нөлден өзге вектор меншікті вектор болады, ал меншікті мән - негізгі өрістің бірлік элементі болады.

Нөлдік оператор үшін кезкелген вектор меншікті вектор болады, ал меншікті мән - негізгі өрістің нөлдік элементі болады.

Ескерту. Кезкелген сызықтық оператор үшін меншікті вектор бола бермейді. Мысалы, жазықтықты қандайда бір бұрышына бұру операторының, k болғанда , меншікті векторы болмайды.
Өзін-өзі тексеру сұрақтары:


  1. Сызықтық оператордың меншікті векторларының жиыны

  2. Сызықтық оператордың меншікті мәндері

  3. Әртүрлі меншікті мәндерге сәйкес меншікті векторлардың қасиеттері


Пайдаланылатын әдебиеттер: [2] 5-тарау, § 3, [5] 7-тарау, § 33, [8] 14-лекция, § 66.
15 дәріс

Тақырыбы: Сызықтық оператордың спектрі

Қарастырылатын сұрақтар:

1. Сызықтық оператордың спектрінің анықтамалары

2. Жай спектрдің анықтамасы, қасиеттері

3. Спектрдің жай спектр болуының критериі


Дәрістің мақсаты: Сызықтық оператордың спектрі ұғымымен таныстыру

Дәрістің мазмұны:

Анықтама. Сызықтық оператордың меншікті мәндерінің жиыны сол оператордың спектрі деп аталады. Sp деп белгіленеді. Сонда


Sp= F | a0 V (a ) = a
Спектрдің элементтерінің саны n -нен аспайды. Егер спектрде дәл n элемент болса, оны жай спектр деп атайды.

Егер сызықтық оператордың спектрі жай спектр болса, онда меншікті векторлар берілген векторлық кеңістіктің базисін құрайды.

Теорема. Егер векторлық кеңістіктің базисі сызықтық байланыссыз n меншікті вектордан тұратын болса, онда сызықтық оператордың осы базистегі матрицасы диагональ матрица болады.

Бұл теоремаға кері тұжырым да дұрыс болады:

Егер сызықтық оператордың қандайда бір базистегі матрицасы диагональ матрица болса, онда осы базистің барлық векторлары меншікті векторлар болады.
Сонымен, қорыта айтқанда:

Егер сызықтық оператордың спектрі жай спектр болса, онда ол оператордың матрицасы диагональ түрге келтіріледі.

Егер де спектрдің элементтерінің саны n -нен кіші болса, яғни характе- ристикалық теңдеудің кейбір түбірлері еселі болса, онда сызықтық оператордың матрицасының диагональ түрге келтірілетін-келтірілмейтіндігі

сызықтық байланыссыз меншікті векторлардың санына байланысты болады.

Егер сызықтық байланыссыз меншікті векторлардың саны n –ға тең болса, онда оператордың матрицасы диагональ түрге келтіріледі, ал егер де ол сан n -нен кіші болса, онда – келтірілмейді.
Өзін-өзі тексеру сұрақтары:

1. Сызықтық оператордың спектрінің анықтамалары

2. Жай спектрдің анықтамасы, қасиеттері

3. Спектрдің жай спектр болуының критериі


Пайдаланылатын әдебиеттер: [1] 15-тарау,§5, [4] 6-тарау,§15, [8] 14-лекция,§68, [12] §9.


6. Практикалық сабақтың жоспары




Тақырып

Мазмұны

Апта

Әдебиет

  1. 129

Сызықтық кеңістіктің түрлері


  1. Жазықтықтағы бір нүктеден шығатын бағытталған кесінділер кеңістігі

  2. Элементтері нақты сандар болатын квадрат матрицалар кеңістігі




1

[3] 2-тарау, § 1, оқытушының қолжазба құралы


2

Ішкі кеңістіктерді табу


  1. Бағытталған кесінділер кеңістігінің ішкі кеңістігі

  2. Квадрат матрицалар кеңістігінің ішкі кеңістігі




2

[4] 1-тарау, §.4, оқытушының қолжазба құралы


3

Сызықтық операторларды анықтау

1. Әртүрлі кеңістіктегі сызықтық операторлардың түрлері

2. Нөлдік, бірлік, ұқсастық операторларын анықтау




3

[2] 5-тарау, §.1, [7] 3-тарау, §.7, [8] 11-лекция, §.51


4

Сызықтық оператордың матрицасын анықтау

1. Әртүрлі кеңістіктегі сызықтық операторлардың матрицалары

2. Нөлдік, бірлік, ұқсастық операторларының матрицаларын анықтау




4

[2] 5-тарау, §.2, [7] 3-тарау, §.8, [8] 11-лекция, §.53


5

Сызықтық оператордың матрицаларының байланысы


1. Дифференциалдау операторының әртүрлі базистегі матрицаларын табу

2. Нөлдік, бірлік, ұқсастық операторларының әртүрлі базистегі матрицаларын

табу


5

[2] 5-тарау, §.2, оқытушының қолжазба құралы


6

Вектордың образының координаталары табу

1. Дифференциалдау операторы бойынша образдың координаталарын табу

2. Ұқсастық операторы бойынша образдың координаталарын табу




6

[2] 5-тарау, §.2, оқытушының қолжазба құралы


7

Қосынды оператордың матрицасы

1. Әртүрлі базистегі операторлар қосындысының матрицасын табу

2. Қосынды оператор матрицасының берілген операторлар матрицаларымен

байланысын анықтау


7

[10] 4-тарау, §.18, [12] §.3


8

Көбейтінді оператордың матрицасы

1. Әртүрлі базистегі операторлар көбейтіндісінің матрицасын табу

2. Көбейтінді оператор матрицасының берілген операторлар матрицаларымен

байланысын анықтау


8

[10] 4-тарау, §.18, [12] §.3


9

Скалярға көбейтілген оператордың матрицасы

1. Әртүрлі операторлардың скалярға көбейтіндісінің матрицасын табу

2.Скалярға көбейтілген оператор матрицасының берілген оператор матрица-

сымен байланысын анықтау


9

[10]4-тарау, §.18, [12] §.3


10

Сызықтық операторлар кеңістігі

  1. Сызықтық операторлар кеңістігінің базисін анықтау

  2. Сызықтық кеңістіктердің изоморфтылығын дәлелдеу




10

[6] 4-тарау, §. 5, [12] §.3, [8] 13-лекция, §. 60-62,


11

Сызықтық операторлар группасы

  1. Қайтарымды сызықтық операторға кері оператордың болуы

  2. Кері оператордың бірмәнділік шартын анықтау




11

[7] 3-тарау, §.9, [8] 13-лекция, §. 63, [2] 5-тарау, §. 4,


12

Сызықтық оператордың инварианттарының қасиеттері

1. Сызықтық оператордың рангсы мен дефектсінің байланысы

2. Сызықтық оператордың рангсы мен дефектсінің оператор берілген векторлық кеңістіктің өлшемімен байланысын анықтау




12

[7] 3-тарау, §.11, [8] 14-лекция, §. 65, [2] 5-тарау, §. 5,


13

Сызықтық оператордың характеристикалық теңдеуі

  1. Әртүрлі оператордың характеристикалық теңдеуінің түбірлерін табу

  2. Характеристикалық теңдеудің түбірлерінің скалярлар өрісіне тиісті болатын-болмайтынын анықтау




13

[10] 4-тарау, §. 18, оқытушының қолжазба құралы.


14

Меншікті векторлар мен меншікті мәндерді табу әдістері

1.Сызықтық оператордың меншікті мәндерін анықтауышпен табу

2.Әрбір меншікті мәнге сәйкес келетін меншікті векторларды табу




14

[10] 3-тарау, §.14, [2)] 5-тарау, §.3, [7] 3-тарау, §.11, [5] 7-тарау, §.33

15

Сызықтық оператор матрицасының диагональ түрі


1.Сызықтық оператордың матрицасын диагональ түрге келтіру

2.Сызықтық оператордың меншікті векторлар базисіндегі матрицасы




15

[3] 6-тарау, §.5, [4] 6-тарау, §.16, [11] 8-тарау, §.13


7. Пәнді оқыту жөніндегі әдістемелік нұсқаулар

Практикалық сабақтарға әдістемелік нұсқаулар

-тақырып

-мақсаты

-негізгі сұрақтар

-әдістемелік нұсқаулар

-пайдаланылатын әдебиеттер
СОӨЖ сабақтарға әдістемелік нұсқаулар

- тақырып

- мақсаты

- өткізу түрі

- тапсырмалар, сұрақтар

- әдістемелік нұсқаулар

- пайдаланатын әдебиет
Тақырыбы: Сызықтық кеңістіктің түрлері

Практикалық сабақтың мақсаты: Сызықтық кеңістіктің түрлерімен танысуға есептер шығару

Негізгі сұрақтар:

1.Жазықтықтағы бір нүктеден шығатын бағытталған кесінділер кеңістігі

2.Элементтері нақты сандар болатын квадрат матрицалар кеңістігі

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1277, № 1279, №1281, № 1283, №1285, №1287



Әдебиет

[3] 2-тарау, §. 1, оқытушының қолжазба құралы


СОӨЖ мазмұны

1. Нақты тізбектер кеңістігінің элементтерінің түрін жазу

2. Нақты айнымалы функциялар кеңістігінің элементтерінің түрін жазу

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1278, № 1280, № 1282, № 1284, № 1286, № 1288



Әдебиет

[3] 2-тарау, §. 1, [4] 1-тарау, §.3, оқытушының қолжазба құралы



Тақырыбы: Ішкі кеңістіктерді табу

Практикалық сабақтың мақсаты: Сызықтық кеңістіктің ішкі кеңістіктерін табуды үйрету

Негізгі сұрақтар:

  1. Бағытталған кесінділер кеңістігінің ішкі кеңістігі

  2. Квадрат матрицалар кеңістігінің ішкі кеңістігі

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1289, № 1291, №1293, № 1295, №1297, №1299



Әдебиет

[10] 2-тарау, §. 1, оқытушының қолжазба құралы


СОӨЖ мазмұны

1. Нақты тізбектер кеңістігінің ішкі кеңістігін табу

2. Нақты айнымалы функциялар кеңістігінің ішкі кеңістігін табу
Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1278, № 1290, № 1292, № 1294, № 1296, № 1298



Әдебиет

[10] 2-тарау, §. 1, [4] 1-тарау, §.3, оқытушының қолжазба құралы



Тақырыбы: Сызықтық операторларды анықтау

Практикалық сабақтың мақсаты: Оператор ұғымын түсіндіру

Негізгі сұрақтар:

1. Әртүрлі кеңістіктегі сызықтық операторлардың түрлері

2. Нөлдік, бірлік, ұқсастық операторларын анықтау

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1370, № 1372, № 1374, №1376, №1378



Әдебиет

[2] 5-тарау, §1, [7] 3-тарау, §7, [8] 11-лекция, §51


СОӨЖ мазмұны

  1. Параллель көшіру операторын анықтау

  2. Ұқсастық операторын анықтау

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1371, №1373, №1375, №1377, №1379



Әдебиет

[2] 5-тарау, §1, [7] 3-тарау, §7, [8] 11-лекция, §51


Тақырыбы: Сызықтық оператордың матрицасын анықтау

Практикалық сабақтың мақсаты: Сызықтық оператордың матрицасын табуды үйрету

Негізгі сұрақтар:

1. Әртүрлі кеңістіктегі сызықтық операторлардың матрицалары

2. Нөлдік, бірлік, ұқсастық операторларының матрицаларын анықтау

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1440, № 1442, № 1444, № 1446, № 1448, № 1450



Әдебиет

[2] 5-тарау,§.2, [7] 3-тарау, §.8, [8] 11-лекция, §.53


СОӨЖ мазмұны

  1. Дифференциалдау операторының матрицасын анықтау

  2. Параллель көшіру операторының матрицасын анықтау

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1441, № 1443, № 1445, № 1447, № 1449, № 1451



Әдебиет

[6] 3-тарау, §. 5, оқытушының қолжазба құралы


Тақырыбы: Сызықтық оператордың матрицаларының байланысы

Практикалық сабақтың мақсаты: Сызықтық оператордың әртүрлі базистегі матрицаларының байланысын түсіндіру

Негізгі сұрақтар:

1. Дифференциалдау операторының әртүрлі базистегі матрицаларын табу

2. Нөлдік, бірлік, ұқсастық операторларының әртүрлі базистегі матрицаларын

табу


Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1452, № 1454, № 1456, № 1458, № 1460, № 1462



Әдебиет

[2] 5-тарау,§.2, оқытушының қолжазба құралы


СОӨЖ мазмұны

1. Дифференциалдау операторының әртүрлі базистегі матрицаларының бай-

ланысын анықтау

2. Скалярға байланысты ұқсастық операторларының әртүрлі базистегі матр-

ицаларының байланысын анықтау

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1451, № 1453, № 1455, № 1457, № 1459, №1461



Әдебиет

[3] 2-тарау, §.5, оқытушының қолжазба құралы



Тақырыбы: Вектордың образының координаталарын табу

Практикалық сабақтың мақсаты: Вектордың образының координатала-

рын табуды үйрету



Негізгі сұрақтар:

1. Дифференциалдау операторы бойынша образдың координаталарын табу

2. Ұқсастық операторы бойынша образдың координаталарын табу

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1211, № 1213, № 1215, № 1217, № 1219, №1221



Әдебиет

[2] 5-тарау,§.2, оқытушының қолжазба құралы



СОӨЖ мазмұны

1.Бірлік векторлар базисінің ұсастық операторы нәтижесіндегі

образдарының координаталарын матрицалық жолмен табу

2.Бірлік векторлар базисінің дифференциалдау операторы нәтижесіндегі

образдарының координаталарын матрицалық жолмен табу

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1212, № 1214, №1216, № 1218, №1220, №1222



Әдебиет

[12)] §.5, оқытушының қолжазба құралы



Тақырыбы: Қосынды оператордың матрицасы

Практикалық сабақтың мақсаты: Сызықтық операторлардың қосынды-

сының матрицасын табуға үйрету



Негізгі сұрақтар:

1. Әртүрлі базистегі операторлар қосындысының матрицасын табу

2. Қосынды оператор матрицасының берілген операторлар матрицаларымен

байланысын анықтау



Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1290, № 1292, № 1294, № 1296, № 1298, №1300



Әдебиет

[10] 4-тарау,§.18, [12] §.3


СОӨЖ мазмұны

1.Үшінші дәрежелі көпмүшеліктер кеңістігіндегі екі сызықтық

оператордың қосындысының матрицасын анықтау

2.Бір нүктеден шығатын бағытталған кесінділер кеңістігіндегі екі сызықтық

оператордың қосындысының матрицасын анықтау

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1291, № 1293, № 1295, № 1297, № 1299, № 1301



Әдебиет

[12] §. 7, оқытушының қолжазба құралы


Тақырыбы: Көбейтінді оператордың матрицасы
Практикалық сабақтың мақсаты: Сызықтық операторлардың

көбейтіндісінің матрицасын табуға үйрету



Негізгі сұрақтар:

1. Әртүрлі базистегі операторлар көбейтіндісінің матрицасын табу

2. Көбейтінді оператор матрицасының берілген операторлар матрицаларымен

байланысын анықтау



Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1302, № 1304, № 1306, № 1308, № 1310, №1312



Әдебиет

[10] 4-тарау, §.18, [12] §.3


СОӨЖ мазмұны

1.Үшінші дәрежелі көпмүшеліктер кеңістігіндегі екі сызықтық

операторлардың көбейтіндісінің матрицасын анықтау

2.Бір нүктеден шығатын бағытталған кесінділер кеңістігіндегі екі сызықтық

оператордың көбейтіндісінің матрицасын анықтау

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1305, № 1307, № 1309, № 1311, № 1313, №1315



Әдебиет

[12] §. 8, оқытушының қолжазба құралы



Тақырыбы: Скалярға көбейтілген оператордың матрицасы

Практикалық сабақтың мақсаты: Сызықтық оператордың скалярға

көбейтіндісінің матрицасын табуға үйрету



Негізгі сұрақтар:

1. Әртүрлі операторлардың скалярға көбейтіндісінің матрицасын табу

2.Скалярға көбейтілген оператор матрицасының берілген оператор матрица-

сымен байланысын анықтау



Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1400, № 1402, № 1404, № 1406, № 1408, №1410



Әдебиет

[10] 4-тарау,§.18, [12] §.3


СОӨЖ мазмұны

1.Үшінші дәрежелі көпмүшеліктер кеңістігіндегі дифференциалдау

операторының скалярға көбейтіндісінің матрицасын анықтау

2.Бір нүктеден шығатын бағытталған кесінділер кеңістігіндегі ұқсастық

операторының скалярға көбейтіндісінің матрицасын анықтау

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 1401, № 1403, № 1405, № 1407, № 1409, №1411



Әдебиет

[10] 4-тарау,§.18, [12] §.3, оқытушының қолжазба құралы


Тақырыбы: Сызықтық операторлар кеңістігі

Практикалық сабақтың мақсаты: Сызықтық операторлар жиыны өзі

векторлық кеңістік құрайтынын түсіндіру



Негізгі сұрақтар:

1.Сызықтық операторлар кеңістігінің базисін анықтау

2.Сызықтық кеңістіктердің изоморфтылығын дәлелдеу

Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 5.20, № 5.22, № 5.24, № 5.26, № 5.28, № 5.30



Әдебиет

[11] 5-тарау, § 5, [12] §3, [8] 13-лекция, § 60-62,


СОӨЖ мазмұны

1.Сызықтық операторлар сақинасын квадрат матрицалар сақинасына

бейнелеудің бірмәнділігін дәлелдеу

2.Сызықтық операторлар алгебрасын анықтау



Әдістемелік нұсқаулар: Есептер шығару

№ 5.21, № 5.23, № 5.25, № 5.27, № 5.29, № 5.31



Әдебиет

[11] 5-тарау, § 5, [12] §3, [8] 13-лекция, § 60-62,




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет