Бастауыш сынып оќушыларыныѕ патриоттыќ сезімдерін ќалыптастыру
ІІ бөлім. Бастауыш сынып оқушыларының патриоттық сезімдерін педагогикалық процестер арқылы қалыптастыру
жүктеу/скачать 0.52 Mb.
|
| ІІ бөлім. Бастауыш сынып оқушыларының патриоттық сезімдерін педагогикалық процестер арқылы қалыптастыру.
2.1.Сынып сабақтарында бастауыш сынып оқушысының патриоттық сезімдерін тәрбиелеудегі негізгі бағыт бағдарлылық. Көркем шығарма арқылы бастауыш сынып оқушыларына патриоттық тәрбие беруде оқытудың әдістерінің түрлері сан алуан. Жалпы айтқанда, оқыту әдісі дидактиканың негізгі бір құрамды бөлігі болып табылады. Кез келген педагогикалық оқулықты талдасақ, онда оқыту әдісі ұғымына сан алуан анықтама берген. Мәселен, Ж. Әбиев, С. Бабаев, А.Құдиярова: «Оқыту әдістері – оқытудың мақсаты – міндеттеріне сай оның мазмұнын оқушыларға меңгертуде мұғалім мен оқушылардың қолданатын амал – тәсілдері мен құралдарының жиынтығы болып табылады» - дейді. Ал, Ресей профессоры П. И. Пидкасистый: «Оқыту әдістері - диадактикалық міндеттерді шешуге бағытталған мұғалім мен оқушының бірлескен іс-әрекеті, - деген анықтама береді. Педагог ғалымдардың оқыту әдістеріне берген анықтамаларын саралай отырып, оқыту әдістері дегеніміз оқыту процесінде мұғаліммен оқушының белгілі бір мақсатқа жетуге бағытталған бірлескен іс - әрекеті деген анықтамаға қосыламын. Бастауыш сынып оқушыларына көркем шығарма арқылы патриоттық сезімін тәрбиелеуде осы аталған дәстүрлі оқыту әдістерінен басқа проблемалық әдіс пайдаланудың маңызы ерекше. Сонымен қоса, оқу – тәрбие үрдісінде бастауыш сынып оқушыларына патриоттық тәрбие беруде оқытудың формалары мен түрлерінің әсері айрықша. Көркем шығарма әдебиет үлгілерін пайдалану нәтижелі болу үшін мұғалім оқытудың формаларын (сабақ, үй тапсырмасы, сыныптан тыс жұмыстар, факультатив сабақтар т.б.) түрлендіріп алмастырып отырады. Көркем шығарма мазмұны оқушыларға проблемалық оқыту (тақырыпқа сай оқушы алдына проблема туғызу), дәсүрлі оқыту (сыныптық – сабақтық жүйе), бағдарламалық (берілген оқу материалы бөліктерге бөлініп, оқушыларға олардың жас және дербес ерекшеліктеріне сай беріледі), дамыта оқыту (мүмкіндік деңгейдегі қиын тапсырмалар беру) арқылы меңгертіледі. Көркем шығарма арқылы бастауыш сынып оқушыларына патриоттық тәрбие беруде оқу – тәрбие үрдісінде дамыта оқытуды жүзеге асырудың маңызы ерекше. Дамыта оқыту технологиясын қазіргі уақытта жаңа технологиялардың бірі деп келеді. Дамыта оқытудың негізін Ян Амос Коменский өзінің ХҮІІ ғасырда «Ұлы дидактикасында» айтып, талдап берген. Содан кейін орыс ғалымдары К. Д. Уминский Л. С. Выготский еңбектерінде қарастырылып, 1969 жылдары Ресей ғалымдары: Л. В. Занков, Д. Б. Эльконин, В. В. Давыдов көтерді. Д. Эльконин мен В. В. Давыдовтың зерттеулері оқушыны «субъекті» ретінде тануға бағытталады. Бастауыш сыныптарда ана – тілі сабағында дамыта оқытуды жүзеге асырудың бағыттарын С. Рахметова, Б. Қабатай, Ә.Әмірованың жіктеуін қосымшадағы № кестеден көруге болады. Дамыта оқытуды жүзеге асырудың аталған бағыттарына жеке – жеке тоқталып, оны бастауыш сынып оқушыларына патриоттық тәрбие беруде мұғалім жұмыс жүргізу барысында басшылыққа алады. Деңгейлік тапсырмалар арқылы оқыту төрт деңгейді көздейді: міндетті деңгей, алгоритмдік деңгей, эвристикалық деңгей және шығармашылық деңгейі. Бірінші, міндетті деңгей тапсырмалары: шығарманы қабылдауға, түсінуге, ұғынуға бағытталады; жаттап алуға лайықты келеді. Екінші, алгоритмдік деңгейдегі тапсырмаларға оқып отырған шығарманы реттеуге және жүйелеуге берілген сұрақтар жатады. Үшінші, эвристикалық деңгейдің тапсырмалары оқушы пәннен алған білімдерін тиісті жерде қолдана алуға бағыттайды. Төртінші деңгей, шығармашылықтың тапсырмалары оқушыны өзіндік әрекет жасауға бағыттайды. Бала шығармашылықпен айналысады. Мұнда оқушының қиялының орны ерекше. Оқушы шығармашылығының түрлеріне өлең құрастыру, әңгіме құрастыру, мысалдарды, ертегілерді сахналау жатады. Ойын арқылы оқытуда оқу үрдісінде ойын қолданылады. Педагогикалық энциклопедияда: ойын әрекеті – баланың барлық нышандарының дамуына мүмкіндік тудыратын өзіндік ерекшелігі бар интеллектуалдық мектеп делінген. Бастауыш мектепте ойынның маңызы ерекше. Оның себебі мектепке дейінгі кезеңде баланың негізгі әркеті ойын, мектепке келгеннен кейін балаға бірден оқу әрекетіне көшу қиыл болғандықтан ойын арқылы біртіндеп оқу әрекетіне төселдіреміз. Ойын сабақтың кез келген кезеңінде тақырыпқа сай қолданылады. Көркем шығарманы пайдалануға байланысты ойынға түрлі санамақтарды, сұрамақтарды, қаламақтарды, айтыс ойындарды жатқызуға болады. Олар балалардың сөйлеу тілін жаттықтырып дамытумен қатар тәрбие мақсаттарының орындалуына да әсер етеді. Топтық жұмыстарға бірыңғай топтық жұмыс және сараланған топтық жұмыс жатады. Бірыңғай топтық жұмыс барысында барлық топ бірдей тапсырма орындайды. Сараланған топтық жұмыстарда тапсырма топтық қабілетіне, мүмкіншілігіне, сұранысына қарай сараланады. Топтық жұмыстар көркем шығармалар кейіпкерлерін бейнелеу кезінде жүзеге асады. Топтық жұмыс барысында оқушылардың ойлау қабілетінің артуы мұғалімнің білім беру барысындағы шеберлігіне байланысты. Егер, мұғалім сабақ барысында түрлі әдіс – тәсілдерді қолданумен қатар оқушылардың оқу әрекетін түрлендіруге (оқу, жазу, әңгімелесу, сызу, тәжірибе жасау) жағдай жасай білсе, олардың ойлауы, неге бұлай? -деген сұраққа жауап іздеуіне, сол арқылы өз ойын қорытып ұғымын түйіндеуіне жағдай туады. Мысал ретінде, екінші сыныпта оқушыларға патриоттық тәрбие бағытында ұйымдастырылған сабақты қарастырып отырмыз. жүктеу/скачать 0.52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|