Электролит ерітінділеріндегі алмасу реакциялары.
Гидролиз.
Қайталау сұрақтары.
Ерітіндідегі электролиттер арасында алмасу реакциясы қандай жағдайларда жүруі мүмкін?
Ионды-молекулалық теңдеулерде күшті электролиттер, аз диссоциацияланатын заттар мен қиын еритін қосылыстар және газдар қалай жазылады?
Реакция нәтижесінде суда жақсы еритін газ тәріздес зат пайда болса, бұл реакция аяғына дейін жүре алады ма?
Тұздың құрамына қарай гидролиздің қандай түрлері белгілі?
Гидролиз дәрежесі дегеніміз не? Гидролиздің әр түрлі жағдайында гидролиз константасы қалай өрнектеледі?
Есептер мен жаттығулар.
Мысал 1. Натрий ацетатының 0,1 М ерітіндісінің рН мен гидролиздену дәрежесін есептейміз.
Шығарылуы. СН3СООNa гидролиздену реакциясының теңдеуін жазамыз:
C H3COONa + H2O CH3COOH + NaOH
қысқартылған иондық молекулалық түрде:
С Н3СОО- + Н2О СН3СООН + ОН-
с – х х х
Гидролиздену константасы
Егер х моль ацетат-иондар гидролизденсе, онда [CH3COOH] = [OH] = x, [CH3COO-] = c – x , мұндағы с – тұздың бастапқы концентрациясы. (Тепе-теңдік концентрациялары теңдеудегі бөлшектердің астында жазылған). Енді осы белгілеулерімізді гидролиз константасының өрнегіне қойсақ, Ал тұздың өте аз бөлігі ғана гидролизденетінін ескерсек с – х ≈ с, ал болады. екендігі белгілі, осыдан pOH = -lg [OH-] = -lg 7,4∙10-6 = -lg 7,4 – (-6) = 5,1; pH = 14 – pOH = 14 – 5,1 = 8,9.
Гидролиздену дәрежесін h деп белгілесек:
[OH-] = ch, немесе
1. Нәтижесінде аз еритін тұнба, газ және аз диссоциацияланатын қосылыс түзілетін реакция теңдеулерін иондық-молекулалық түрде жазыңыз:
BaCl2 + K2SO4 = NH4Cl + KOH =
K2CO3 + HCl = Ca(HCO3)2 + H2SO4 =
FeCl3 + KOH = NaHSO4 + KOH =
HCl + Ba(OH)2 = AgNO3 + FeCl3 =
Pb(NO3)2 + NaI = Ba(OH)2 + H2SO4 =
AlBr3 + AgNO3 = Pb(CH3COO)2 + K2S =
Na2S + H2SO4 = KHSO3 + H2SO4 =
CuSO4 + KOH = NiCl2 + K2S =
2. Берілген реакциялардың жүруі мүмкін бе? Олар қай бағытта жүреді? (Түсіндіру үшін ерігіштік көбейтіндісінің кестесін пайдаланыңыз).
AgCl + NaI = AgI + NaCl
PbS + K2SO4 = PbSO4 + K2S
BaCO3 + Na2SO4 = BaSO4 + Na2CO3
2AgBr + K2SO4 = Ag2SO4 + 2 KBr
3. Берілген тұздар үшін гидролиз реакциясының теңдеуін қысқартылған иондық-молекулалық түрде жазып, тұздың ортасын көрсетіңіз:
K2S; 2) Na3PO4; 3) CuSO4; 4) NaCl; 5) FeCl3
4. Берілген тұздар үшін гидролиз реакциясының теңдеуін жазып, тұздың ортасын көрсетіңіз:
Na2SiO3; 2) AlCl3; 3) Na2CO3; 4) K2SO4; 5) CuCl2
5. Берілген тұздарды сулы ерітінділерінің рН өсуі бойынша қатарға орналастырыңыз (тұздардың концентрацияларын бірдей деп алыңыз):
1) Cu(NO3)2; 2) K2CO3; 3) NaCl; 4) Na2S.
6. Натрий ацетаты мен формиатының ерітінділері берілген. (Ерітінділердің СМ бірдей деп есептейміз). Осы ерітінділердің қайсысында сілтілік орта басым?
7. Құрамында 0,2 моль/л натрий ацетаты бар ерітіндінің рН анықтаңыз.
8. Құрамында 0,2 моль/л аммоний хлориді бар ерітіндінің рН анықтаңыз.
9. Фосфат ерітінділерінің Na3PO4, Na2HPO4, NaH2PO4, (ωтұз=1%) рН мәндері 12,1; 8,9; 4,6 сандарына сәйкес. Реакция теңдеулерін жазып, ортаның қышқылдағы неге артатынын түсіндіріңіз.
10. Темір (ІІІ) хлориді (FeCl3) ерітіндісіне Na2CO3 eрітіндісін қосқанда темір (ІІІ) карбонаты емес, Fe(ОН)3 тұнбаға түседі. Неліктен?
Достарыңызбен бөлісу: |