8. Қылмыстың субъектісі
Қылмыстың субъектісінің түсінігі, оның әлеуметтік сипаттамасы. Қылмыс субъектісі және қылмыскер тұлғасы. Субъектінің қылмыстық құқықтық негізгі (міндетті) және факультативті белгілері. Қылмыстық жауаптылықтың жас мөлшері.
Есі дұрыстықтың түсінігі. Есі дұрыс еместік: түнісінігі және критерийлері (медициналық (биологиялық) және психологиялық (заңи)). Аталған критерийлердің ара қатынасы.
Есiнiң дұрыстығы жоққа шығарылмайтын психикасы бұзылған адамның қылмыстық жауаптылығы (ҚК 17 бабы). Мас күйiнде қылмыс жасаған адамның қылмыстық жауаптылығы
Қылмыстың арнайы субъектісі және оның қылмыстық құқықтық мағынасы. Қылмыстың арнайы субъектілері жауаптылығының дифференциациясының негіздемесі. Арнайы субъектілерді саралау.
9. Қылмыстық субъективтік жағы
Қылмыстың субъективтік жағының түсінігі: мазмұны және мәні. Қылмыстың субъективтік жағының қажетті (міндетті) және факультативті белгілері.
Кінә қылмыстық заңның қағидасы, қылмыстың белгісі және субъективтік жақтың элементі ретінде. Кінәнің қылмыстық құқықтық құрылымындағы пәндік және бағаланушылық. Кінә нысандары, олардың қылмыстық жауаптылық үшін маңызы. Қасақаналық кінәнің және абайсыздағы кінәнің ара қатынасы. Абайсызда жасалған әрекет ол Қылмыстық Кодекстiң Ерекше бөлiмiнiң тиiстi бабында арнайы көзделген жағдайда ғана қылмыс деп танылады деген ереженің қолданыстағы Қылмыстық кодексте заңдық бекітілуі (19 бап 4-тармақ).
Ниет кінәнің нысаны ретінде, оның мазмұны (интеллектуалдық және еріктілік элементтері). Тікелей және жанама ниет. Материалды және формальды құрамдардағы ниет. Қылмыстық құқық теориясындағы ниеттің басқа да түрлері. Қылмыстық жауаптылық үшін ниет түрлерін саралаудың маңызы.
Абайсыздық кінәнің бір нысаны ретінде, абайсыздықтың түрлері. Немқұрайлылықтың интеллектуалдық және еріктілік элементтері. Оның жанама ниеттен айырмашылықтары. Немқұрайлылық мен менмендіктің айырмашылығы. «Казус» пен немқұрайлылықтың айырмашылығы. Кiнәнiң екi нысанымен жасалған қылмыс үшiн жауаптылық.
Қылмыстық заңдағы қылмыстың субъективтік жағының сипатталуы.
Ниет пен мақсат қылмыстық субъективтік жағының факультативті белгісі ретінде. Қылмыстың субъективтік жағында эмоцияның рөлі.
Қатенің түсінігі және оның қылмыстық жауаптылық үшін маңызы. Қатенің түрлері.
10. Қылмысты жасау сатылары
Аяқталған қылмыстың түсінігі. Қылмысты жасау сатылары, сатылардың түрлері. Сатыларды қылмыс құрамының объективті және субъективті белгілері бойынша бөлу. Бағалау мен талқылаудың спецификасы.
Аяқталған қылмыстың түсінігі. Қылмыстың заңи және нақты аяқталуы.
Қылмысқа дайындалу: түсінігі мен мазмұны, объективті және субъективті белгілері. Дайындалу нысандары. Қылмысқа дайындалғандығы үшін қылмыстық жауаптылық негіздері. Қылмысқа оқталу. Қылмысқа оқталудың түсінігі мен мазмұны, оның объективті және субъктивті белгілері. Қылмыстық құқық теориясында оқталудың түрлері.
Қылмысқа оқталудың аяқталған қылмыс пен қылмысқа дайындалғандықтан айырмашылығы.
Қылмыс iстеуден өз еркiмен бас тарту. Қылмыс iстеуден өз еркiмен бас тартудың түсінігі мен мәні және оның белгілері. Қылмыс істеуден өз еркімен бас тарту кезінде қылмыстық жауаптылықты жоюдың негіздері мен жағдайлары. Қылмысқа қатысушылардың қылмсы істеуден өз еріктерімен бас тартуы.
11. Қылмыстың көптігі
Қылмыстың көптігінің түсінігі мен мазмұны. Көптіліктің құқықтық және әлеуметтік сипаттамасы. Бірнеше мәрте жасалған, жалғаспалы.созылмалы және күрделі құрамдағы қылмыстар. Көптіліктің қоғамға қауіптілігі.
Қылмыстардың көптігінің түрлері және олардың жалпы сипаттамасы. Қылмыстарды бірнеше мәрте жасау. Нақты және идеалды қылмыстар. Қылмыстың қайталануы. Қайталанған қылмыстардың түрлері.
12. Қылмысқа қатысу
Қылмысқа қатысудың заңи табиғаты, қоғамға қауіптілігі және әлеуметтік мәні. Қылмысқа қатысудың түсінігі, оның объективті және субъективті белгілері. Екі немесе одан да көп адамның қатысуы. Бірлесушілік. Қылмысқа қатысу кезіндегі ниет. Ниеттің түрлері. Қылмысқа қатысушылық жайлы пікірталастық сұрақтар.
Қатысушылардың түрлері, критерийлері және бөлінуінің жалпы сипаттамасы.Ұйымдастырушы, орындаушы, айдапсалушы және көмектесуші. Орындаушылардың түрлері. Орындаушылар мен басқа да қатысушылардың қылмыстық құқықтық мәртебесін жіктеу. Қылмысқа қатысушылардың жауаптылығы және олардың әрекеттерін саралау ерекшеліктері.
Орындаушы өзiне тәуелсiз мән-жайлар бойынша қылмысты ақырына дейiн жеткiзбеген жағдайдағы қатысушылардың жауаптылығы
Қылмысқа қатысушылықтың түрлері мен нысандары. Қатысушылықтың жекелеген түрлерінің түсінігі мен белгілері. Қылмысты ұйымдасқан топпен, алдын ала сөз байласқан адамдар тобымен, алдын ала сөз байласпаған адамдар тобымен және қылмыстық ұйыммен қылмысты жасау.
Қатысушылық нысандарының белгілері. Қатысушылардың жауаптылығының шегі және негізі. Қатысушылардың әрекеттерін саралау. Қатысуда жазаның және жауаптылықтың жекелігі. Тұлғалардың жекелеп қатысуы және қылмыстың ауырлататын және жеңілдететін жағдайларын қатысушылардың шегі. Қылмыстардың жекелеген түрлеріндегі қылмысқа қатысудың спецификасы.
Қылмысқа жанасушылық.
13. Iс-əрекеттiң қылмыстылығын жоятын мəн-жайлар
Iс-əрекеттiң қылмыстылығын жоятын мəн-жайлардың түсінігі және түрлері, олардың қылмыстық жауаптылықты және жазаны жоятын мән-жайлар жүйесіндегі орны.
Қазақстан Республикасы қылмыстық кодексінде көрсетілген іс-әрекеттің қылмыстылығын жоятын мән-жайлар.
Қажетті қорғану. Әрбір азаматтың субъективті құқығы ретіндегі қажетті қорғанудың түсінігі және мазмұны. Қажетті қорғанудың мәні. Қажетті қорғанудың құқықтылығының жағдайлары. Қажетті қорғану шегінен асып кетушілік, оның мәні. Асып кетушіліктің субъективтік жағы. Қажетті қорғану шегінен асып кетушілік үшін жауаптылық негіздері.
Аса қажеттілік: түсінігі және мазмұны. Аса қажеттіліктің құқықтық шарттары. Аса қажеттіліктің қажетті қорғанудан айырмашылығы.
Қылмыс жасаған адамды ұстау кезiнде зиян келтiру. Зиян келтірудің түсінігі және оның мазмұны. Қылмыс жасаған адамды ұстау кезiнде зиян келтiрудің құқықтық шарттары.
Күштеп немесе психикалық мәжбүрлеудің түсінігі және мазмұны. Күштеп мәжбүрлеудің салдарынан жасалған іс әрекеттің қылмыстылығын жоюдың шарттары. Психикалық мәжбүрлеудің салдарынан болатын қылмыстық жауаптылық.
Орынды тәуекел. Орынды тәуекелдің түсінігі және мазмұны. Орныды тәуелкел үшін жауаптылық. Жедел-іздестіру шараларын жүргізу.
Бұйрықты немесе өкімді орындау: түсінігі және осы мән-жайлардың мазмұны.
14. Жазаның түсінігі және мақсаты
Қылмысық жазаның түсінігі, оның мәні мен белгілері. Жазаның құқықтық табиғаты және оның әлеуметтік қызметтері. Жазаның мазмұны. Жазаның басқа да мемлекеттік мәжбүрлеу шараларынан айырмашылығы. ҚР ҚК бойынша жазаның мақсаттары және олардың орындалуы. Жекелеген мақсаттардың мағынасы. Жазаның легитимділігі және шегі.
Жазаның түрлері туралы пікірталастар. Өлім жазасы туралы пікірталастар.
15. Жазаның түрлері және жүйесі
ҚР ҚК бойынша жазалардың жүйесі және оның мағынасы. Жазаның басқа да қылмыстық құқықтық сипаты бар шаралардан айырмашылығы. Жазаның түрлері: айыппұл салу; белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру; қоғамдық жұмыстарға тарту; түзеу жұмыстары; әскери қызмет бойынша шектеу; бас бостандығын шектеу; абақтыда ұстау; бас бостандығынан айыру; өлiм жазасы. Негізгі және қосымша жазалар. Жекелеген жазалардың түрлерін тағайындаудың мазмұны және негіздері. Олардың қылмыстылықпен күресудегі рөлі.
16. Жаза тағайындау
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің жаза таңайындаудың жалпы бастамасы. Жауапкершілікті ауырлататын және жеңілдететін мән-жайлар. Аяқталған қыамыс үшін жазаны тағайындау. Қатысып қылмыс жасағаны үшін жаза тағайындау.
Қылмыстың жиынтығы мен қайталану жағдайында жаза тағайындау.
Қылмыстың жиынтығы бойынша жаза тағайындаудың ережелері. Жазаны тағайындаудың негізгі міндеттері.
Жазаны өтеу және жіктеу тәртібі. Жазаның жекелік әдістемесі. Жаза тағайындау туралы қылмыстық заңнамалардың даму тенденциялары.
17. Қылмыстық жауаптылықтан және жазалаудан босату
Қылмыстық жауаптылықтан және жазалаудан босату институты. Босатудың түрлері мен негіздері.
Қорқу, шошу және күмәндану салдарынан болған қажетті қорғаныс шегінен шығу кезіндегі қылмыстық жауаптылықтан босатудың шарттары.
Қылмыстық жауаптылықтан босату және тараптардың қолданылуы.
Жағдайдың өзгеруіне байланысты қылмыстық жауаптылықтан босату.
Ескіру мерзімінің өтуіне байланысты қылмыстық жауаптылықтан босату. Ескіру мерзімінің түрлері.
Ескіру мерзімін есептеудің тәртібі. Ескіру мерзімінің өтуін тоқтата тұру немесе асыру түсінігі.
Жазаны өтеуден мерзімінен бүрын шартты түрде босату институты,қылмыскерді ұстау және жаңа қылмыстарды алдын алу. Институтты қолданудың шарты мен негізі.Заңдардағы бұл шарттардың дифференциациясы. Мерзімінен бұрын жазаны өтеуге тыйым салу.
Мерзімінен бұрын босату шартын бұзудың құқықтық салдары.
Жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл жаза түрімен ауыстыру. Ауыстырудың реттелуі мен негізі.
Жүкті әйелдердің және жас балалары бар әйелдердің жазаны өтеуін кейінге қалдыру. Төтенше мән-жағдайлардың салдарынан жазадан босату мен жазаны өтеуді кейінге қалдыру. Айыптау үкімінің ескіру мерзімі өтуіне байланысты жазаны өтеуден босату.
Рақымшылық немесе кешірім жасау актісі негізінде қылмыстық жауаптылық пен жазадан босату.
Соттылылық түсінігі. Соттылықты шешу және өтеу. Сотталған адам соттылықты жою мерзімі.
18. Кәмелетке толмағандардың қылмыстық жауаптылығы
Қылмыстық құқықтағы кәмелетке толмағандықтың түсінігі. Кәмелетке толмағандарға тағайындалатын жаза түрлері.
Кәмелетке толмаған адамға жаза тағайындау. Оның өмір сүру жағдайы мен тәрбиесі,санатының даму деңгейі және басқа да тұлғалық белгілер,сонымен қатар жасы үлкен тұлғалардың әсері.
Бірнеше рет сотталған кәмелетке толмағандардың сотталудан босату шарты.
Кәмелетке толмағандарды жазаны өтеуден босату және сотпен белгіленген тәрбиелік мәні бар шараларды қолдану. Кәмелетке толмағандарға қолданылатын тәрбиелік мәні бар мәжбүрлеу шараларының түрлері және олардың құрамы.
Кәмелетке толмағандарды жауаптылықтан және жазаны өтеуден шартты түрде мерзімінен бұрын босату ерекшеліктері.
Кәмелетке толмағандарға қылмыстық жауаптылықтан немесе жазаны өтеуден босатуға қолданылатын мерзімдердің ескеруі.18жасқа толмай сотталған адамдардың қылмыстық мерзімді өтеуі.
ҚР-ң Қылмыстық кодексінің ережелерін он сегіз бен жиырма жас аралығындағы адамдарға қолдану.
19. Жеке адамға қарсы қылмыстар
Мемлекеттің басымды есептердің бірі ретінде ҚР-ң Конституциясы мен жеке адамның заңды мүддесін, өмірін және бостандығын қорғау болып табылады.
Жеке адамға қарсы қылмыс жүйесінің белгілері мен олардың жіктелуі. Өмірге қарсы өылмыстар. Кісі өлтірудің түсінігі мен оның түрлері. Қылмыс жасаған адамды ұстау үшін қажетті шаралардың шегінен шығу кезінде жасалған кісі өлтіру.
Өмірдің ғылыми-жаратылыстық және қыылмыстық-құқықтық түсінігі. Өмірдің басталу және аяқталу сәттері.
Кісі өлтірудің саралау құрамы мен оның белгілері. Кісі өлтірудің жай құрамы. Абайсызда кісі өлтіру. Өзін-өзі өлтіруге дейін жеткізу.
Денсаулыққа қарсы қылмыстар және оның түрлері. Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру және оның түрлері. Кінәнің екі нысанымен жасалғанқылмыс, денсаулыққа қарсы қасақана ауыр зиян келтіру негізіндегі абайсызда адам өлтіру. Денсаулыққа қасаөана орташа ауырлығы және жеңіл зиян келтіру. Азаптау және ұрып-соғу. Денсаулыққа қасақана ауыр және орташа зиян келтірудің аффект қаліпі.
Қылмыс жасаған адамады ұстау үшін қажетті қорғаныс шаралардың шегінен шығу кезіндегі денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру.
Денсаулыққа абайсызда келтірілген орташа ауырлықтағы және ауыр зиян келтіру.
Адам өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін қылмыстар.Бұл категориядағы қылмыстардың түсінігі және олардың мінездемесі.
Жыныстық қатынасатар. Жыныстық қылмыстардың түсінігі мен түрлері. Сексуалдық сипаты бар зарлау және басқа да зорлау әрекеттері. Бұл түрге жататын қылмыстардың сипаттамасы.
Жеке бостандыққа қол сұғу. Адамды ұрлау мен бас бостандығынан заңсыз айыру. Психиатриялық стационарға заңсыз орналастыру. Азғыртып көндіру арқылы эксплуатациялау.
Адамның ар-намысы,қадір-қасиеті мен беделіне қарсы жасалынған қылмыстар.
20. Отбасына және кәмелетке толмағандарға қарсы қылмыстар
Кәмелетке толмағандар мен отбасының мүдделерінің түсінігі мен сипаттамасы. Кәмелетке толмағандарды қылмыстық әрекетке тарту. Кәмелетке толмағандарды қылмыстықәрекетке тарту.
Кәмелетке толмағандарды медициналық қолданыстан тыс есірткіні, жүйкеге әсер ететін затттарды, естен тандыратын немесе спирттік ішімдіктерді қолдануға немесе жезөзекшілікке, қанғыбастыққа, қайыршылыққа тарту. Кәмелетке толмағандарды саудаға салу.
Кәмелетке толмаған баланы тәрбиелеу және асырау жөніндегі міндеттерін орындамау,сонымен қатар қамқоршы немесе қорғаншы құқықтарын теріс пайдалану.
Балаларын немесе еңбекке жарамсыз ата-анасын асырауға арналған қаражатты төлеуден әдейі жалтару,сонымен қатар еңбекке жарамсыз жұбайын (зайыбы) асыраудан әдейі жалтару.
21. Адамның және азаматтың Конституциялық құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстар
Азаматтың құқығы мен бостандығын қорғаудағы қылмыстық құқықтың ролі.
Азаматтың әлеуметтік құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстар. Сайлау құқығын жүзеге асыруға немесе ссайлау комиссияларының жүмысына кедергі жасау. Сайлау құжаттарын,референдум құжаттарынбұрмалау немесе дауыстарды қате есептеу.
Қоғамдық бірлестіктердің қызметіне кедергі жасау. Журналисттің заңды кәсіптік қызметіне кедергі келтіру.
Еңбек азаматтарына қарсы қылмыстар. Еңбек туралы заңды бұзу. Еңбек қорғау ережелерін бұзу. Митинг жиналыстарына қатысуға мәжбүрлеу немесе бой көтеруге қатысуға кедергі жасау.
Жеке адамның және азаматтың басқа да Конституциялық құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстар. Жеке өмірге қолсұғушылықты бұзу.
Хат жазу, телефонмен сөйлесу, почта, телеграф хабарларының немесе өзге хабар құпиясын заңсыз бұзу. Дәрігерлік құпияны жария ету. Тұрғын үйге қол сұғылмаушылықты бұзу.
22. Бейбітшілік пен адамзат қауіпсіздігіне қарсы қылмыстар
Бейбітшілік пен адамзат қауіпсіздігіне қол сұғушылықтың сипаттамасы.
Халықаралық достастықтағы бейбітшілікке қарсы қылмыстар. Басқыншылық соғысты жоспарлау, әзірлеу, тұтандыру немесе жүргізу. Басқынщылық соғысты тұтандыруға насихат жүргізуіне және жария түрде шақыру.
Адамзат қауіпсіздігіне қарсы қылмыстар. Жаппай қырып-жою қаруын өндіру немесе тарату. Соғыс жүргізудің тыйым салынған құралдары мен әдістерін қолдану.
Геноцид. Экоцид. Жалдамалық. Халықаралық қорғаудағы аясындағы адамдарға немесе ұйымдарға шабуыл жасау. Әлеуметтік, ұлттық, рулық, нәсілдік немесе діни араздықты қоздыру.
23. Меншікке қарсы қылмыстар
Меншікке қарсы қол сұғушылықтың түсінігі. Бөтен меншікке қол сұғушылықтың жүйесі мен түрлері. Меншік және оның түрлері.
Бөтен мүлікті ұрлау. Ұрлаудың заты және түсінігі. Ұрлық түрлерін саралауда қолданылатын критерийлер. Ұрлықтың жоғары қауіптілігін сипаттайтын саралау белгілері. Бөтен мүлікті ұрлау және оның түсінігі.
Тонау және оның түсінігі. Тонау мен ұрлаудың айырмашылығы. Тонаудың ұрлаудың субьктивтік және обьективтік критерияларының шектелуі. Тонау кезінде күш көрсету сипаты.
Шабуыл жасап тонау. Шабуыл жасап тонаудың түсінігі. Шабуыл жасап тонау кезіндегі күш көрсету ерекшелігі немесе шабуыл жасап тонау кезінде оның қолдану қаупі. Шабуыл жасап тонау және қосымша қылмыс құрамы.
Басқа біреудің сеніммен берілген меншігін өзіне алу немесе жұмсап қою. «Сеніммен берілген мүлік» түсінігі. Көрсетілген ұрлау нысанының басқа да қылмыстық қолсұғушылық түрлрінен айырмашылығы.
Алаяқтық. Алаяқтық кезіндегі сенімді қолдану және алдау түсінігі. Алаяқтықтың басқа қылмыс тардан айырмашылығы. Аса бағалы заттарды ұрлау және оның ерекшеліктері. Ұрлаудың кейбір түрлері үшін қылмыстық жазадан босату шарттары.
Ұрлаудың құрамы жоқ, мүлікке қол сұғушылық.
Қорқыту арқылы талап ету. Қорқытып талап етудің шабуыл жасап тонаудан және басқа да ұрлық түрлерінен айырмашылығы.
Алдау жолымен меншікке зақым келтіру немесе сенімділікті пайдалану және алаяқтық.
Қылмыстық жолиен иеленген меншікті өзіне алу және қаратып алу және айдап салумен ұрлыққа қатысу.
Интеллектуалдық жеке меншіктің құқығын бұзу және басқа біреудің меншігін ұрлау.
Ұрлау мақсатынсыз көлікті заңсыз иелену және оның түрлері.
Жерге заттық құқықтың бұзылуы және оның түрлері.
Басқа біреудің мүлкіне зақым келтіру немесе жою.
Басқа біреудің мүлкін қасақаналықпен жою немесе бүлдіру. Басқа біреудің мүлкіне зақым келтіру түсінігі. Аса зақым келтіру түсінігі.
Басқа біреудің мүлкіне абайсыздықтан зақым келтіру немесе жою. Осы қылмыстар үшін қолданылытын жаза шегі. Ауыр қылмыс түсінігі.
24. Экономика саласындағы қылмыстар
Экономикалық шара және оның Қазақстан Республикасының 50 бәсекелес елдер ішіне кіруге тигізетін көмегі.
Экономика саласындағы қылмыс және оның түсінігі.
Кәсіпкерлік саладағы қылмыс. Заңды кәсіпкерлік іс-әрекетке жол бермеу. Заңсыз кәсіпкерлік. Жалған кәсіпкерлік. Бәсекелестікті шектеу.
Банктік және коммерциялық құпияны тарату және қолдану. Банкрот кезіндегі заңсыз іс-әрекеттер. Өзін жалған банкрот деп жариялау.
Банктік және несие саласындағы қылмыстар. Заңсыз банктік әрекет. Несиені заңсы түрде алу және мақсатсыз қолдану. Несиелік қарызды төлеуден бас тарту. Банктік операциялар жайлы жалған мәліметтер беру. Банктің қаржысын заңсыз түрде қолдану.
Мемлекеттік қаржыға байланысты қылмыстар. Бағалы (эмиссиялық) қағаздардың шығуының тәртібін сақтамау. Реестрге бағалы қағаздар ұстаушылырдың жалған мәлімет беруі. Бағалы қағаздарға байланысты операциялар жайлы жалған мәлімет беру. Бағалы қағаздар және өтірік ақшалар жасау немесе алу. Төлем карточкалары мен басқа да төлейтін және санайтын құжаттарды заңсыз жасау немесе алу.
Акциздік маркаларды жасау және қолдану. Экономикалық контрабанда. Шекарадан заттарды шетел валютасында қайтармауы. Бухгалтерлік есептеу ережелерін бұзу. Азаматтың салық төлеуден бас тартуы. Ұйымнан салық төлнуден бас тарту. Экономика саласындағы басқа да қылмыстар.
Спорт жарыстары мен коммерциялық конкурстық қатысушылары мен ұйымдастырушыларын сатып алу.
Кәсіпкерлерді алдау. Табиғи қолданудағы заңсыз шарттарды тіркеу. Шарт жасауға немесе одан бас тартуға мәжбүрлеу. Компьютерлік ақпаратты заңсыз алу, ЭВМге зақым келтіретін программаларды тарату, қолдану және енгізу.
25. Қоғамдық қауіпсіздікке және қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстар
Қоғамдық қауіпсіздік және қоғамдық тәртіп ұғымдарының анықтамасы.
Қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстар.
Терроризм. Терроризмді құрайтын әрекеттердің сипаттамасы. Терроризм актісін дайындауға қатысқан тұлғаларды қылмыстьық жауаптылқықтан босату шарттары.
Адамды кепілге алу. Адамды кепілге алудың мақсматтары. Адамды кепілге алудың түрлері. Адамды кепілге алған тұлғаны қылмыстық жауаптылықтан босату шарттары.
Ұйымдасқан қылмыстық топ немесе қылмсыстық қауымдастықты (қылмыстық ұйым) құру және басшылық ету, қылмыстық қауымдастыққа қатысу. Қылмыстық ұйымның басшыларының және қатардағы қатысушыларының жауаптылығын жекелендіру. Осы құрылымдарға қатысқан тұлғаларды жауаптылықтан босату шарттары.
Бандитизм. Бандитизм нысандары. Бандының түсінігі және белгілері. Бандитизм субъектілерінің жауаптылық шектері.
Үйлерді, құрылыстарды, қатынас және байланыс құралдарын басып алу. Қылмыс белгілерінің объективтік жәнее субъективтік белгілері. Қылмыстың ауырлататын және аса ауырлататын құрамдары.
Әуе немесе су көлігін не жылжымалы темір жол составын айдап әкету, сол сияқты қолға түсіру. Айдап әкету және қолға түсірудің түсінігі. Қылмыстың ауырлататын және аса ауырлататын құрамдары.
Жаппай тәртіпсіздіктер. Жаппай тәртіпсіздікті құрайтын әрекеттер.
Терроризм актісі туралы көрінеу жалған хабарлау.
Жаппай зақымдау қаруын, қару-жарақ және әскери техника жасау кезінде пайдаланылатын технологияларды, ғылыми-техникалық ақпаратты және қыхметтерді заңсыз экспорттау.
Атом энегетикасы объектілерінде қауіпсіздік ережелерін бұзу.
Тау-кен немесе құрылыс жұмыстарын жүргізу кезінде, жарылыс қаупі бавр объектілерде қауіпсіздік ережелерін бұзу.
Радиоактивті атериалдарды талан-таражға салу немесе қорқытып алу, сондай-ақ олармен заңсыз жұмыс істеу және жұмыс істеу ережелерін бұзу.
Айналыстан алынған заттардың немесе айналысы шектелген заттардың контрабандасы.
Қару, оқ-дәрі, жарылғын заттар және жару құрылғылары қылмыстың заты болып табылатын қылмыстар.
Өрт қауіпсіздігі ережелерін бұзу.
Қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстар. Қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстардың түсінігі және түрлері.
Бұзақылық. Бұзақылықтың түсінігі. Ұсақ және қылмыстық жазаланатын бұзақылық. Жай, қауіпті, аса қауіпті бұзақылық. Бұзақылық жеке адамға және меншікке қарсы ауыр қылмыстарды жасаудың ниеті ретінде. Бұзақылық және жеке адамға қарсы қылмыстар. Бұзақылық және тағылық.
26. Халықтың денсаулығына және адамгершілікке қарсы қылмыстар
Халықтың денсаулығына қарсы қөылмыстар.
Есірткі заттарды немесе жүйкеге әсер ететін заттарды талан-таражға салу, сонымен қатар осы заттарды заңсыз дайындау, алу, тасымалдау, жөнелту немесе сату. Есірткі заттамен, жүйкеге әсер ететін заттармен, күшті әсер ететін немесе улы заттармен жұмыс істеу ережелерін бұзу.
Құрамында есірткі заттар бар, өсіруге тиым салынған өсімдіктерді заңсыз өсіру.
Жеке медициналық практикамен немесе жеке фармацевтикалық қызметпен заңсыз айналысу.
Санитарлық-эпидемиологиялық ережелерді бұзу.
Адамдардың өміріне немесе денсаулығына қауіп төндіретін мән-жайлар туралы ақпаратты жасыру.
Қауіпсіздік талаптарына сай келмейтін тауарлар шығару немесе сату, жұмыс орындау не қызмет көрсету.
Дәрілік немесе басқа құралдарды пайдаланып есеңгірету үшін притондар ұйымдастыру немесе ұстау.
Адамгершілікке қарсы қылмыстар.
Жезөкшелікпен айналысуға тарту.Жезөкшелікпен айналысуға арналған притондар ұйымдастыру немесе ұстау және жеңгетайлық. Притон және жеңгетайлықтың түсінігі. Сутенерлік.
Порнографиялық материалдарды немесе қатігездікпен күш қолдануға бас ұруды насихаттайтын туындыларды заңсыз тарату. Өлгендердің мәйіттерін және олар жерленген жерлерді қорлау.
Жануарларға қатігездік жасау.
27. Мемлекеттік қызмет және басқаруға қарсы сыбайлас-жемқорлық және басқа да қылмыстар
Мемлекеттік аппарат жүйесіндегі лауазымды тұлғалармен жасалынатын сыбайлас-жемқорлық және басқа да қылмыстармен күрес жүргізу.
Лауазымды тұлғаның түсінігі және белгілері. Лауазымды тұлғалардың түрлері.
Сыбайлас-жемқорлық қылмыстарының түсінігі және сипаттамасы.
Қызмет өкілеттілігін теріс пайдалану. Осы қылмыстың ауырлататын құрамы. Билікті немесе қызметтік өкілеттікті асыра пайдалану.
Кәсіпкерлік қызметке заңсыз қатысу.
Парақорлық. Пара алу. Пара алудың заты. Пара-сатып алу. Пара-сыйақы. Пара алу және лауазымды тұлғаның әрекеті. Пара беру. Пара берген тұлғаны қылмыстық жауаптылықтан босату шарттары. Парақорлыққа делдал болу. Пара алу және пара берудің, парақорлыққа делдал болудың ауырлататын мән-жайлары. Парақорлық және коммерциялық сатып алу.
Қызметтік жалғандық жасау. Жалғандық жасаудың түсінігі және оның түрлері. Жалғандық жасаудың заты және субъектісі.
Қызметтегі әрекетсіздік. Қызметтегі әрекетсіздіктің объективтік және субъективтік белгілері. Қызметтегі әрекетсіздіктің түрлері.
Салақтық. Салақтық және қызметтегі әрекетсіздік. Салақтықтың ауырлататын түрлері.
28. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстар
Сот төрелігіне қарсы қылмыстардың сжалпы сипаттамасы, олардың жүйесі. Сот төрелігіне қарсы қылмыстар туралы нормалардың қолданылу аясы.
Іс бойынша өндіріске қатусушы тұлғалардың өміріне, денсаулығына, намысы мен абыройына қарсы қылмыстар. Сот төрелігін немесе алдын ала тергеуді жүргізуші тұлғаның өміріне қол сұғушылық. Сот төрелігін немесе алдын ала тергеу жүргізумен байланысты қорқыту немесе күштеп қорқыту. Сотқа деген құрметтемеушілік. Судьяға, алқабилерге, прокурорға, тергеушіге, анықтауды жүргізуші тұлғаға, сот приставына, сот орындаушысына жалған жала жабу. Бұл аталған қылмыстар құрамдарының жалпы және ерекше белгілері. Қылмыстан жәбір көргендер (жәбірленушілер). Қылмыстың объективтік жағы. «Қол сұғушылық», «күш қолдану», «сотты құрметтемеу» сөздерінің түсінігі. Бұл аталған қылмыстар құрамдарының субъектісі және субъективтік жағы.
Сот төрелігі жүйесі тұлғаларының қызметтік міндеттемелерін орындау аясында қол сұғушылық. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстардың жалпы сипаттамасы және түрлері. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстар турлы нормалардың қызмет ету шеңбері. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстар туралы заңнаманың даму тарихы.
Мемлекеттік аппараттың және жергілікті өзін өзі басқару органдарының дұрыс қызметіне қарсы қылмыстар. Құқық қорғау органы қызметкерінің өміріне қол сұғушылық. Жәбірленушілердің шеңбері. Қол сұғушылықтың объективті жағы. Қол сұғушылықтың субъективтік жағы. Қылмыстың мақсаты және ниеті. Басқа қылмыс құрамдарынан айырмашылығы.
Өкімет өкіліне қатысты кұш қолдану. Жәбірленушілер шеңбері. Қылмыстың объективтік жағы. Күш қолданудың сипаттамасы. Қылмыстың субъективтік жағының ерекшеліктері.
Өкімет өкілін қорлау. Жауапты мемлекеттiк лауазымды иеленушi лауазымды адамға қатысты қолданылатын қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi жария ету. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын, Мемлекеттiк елтаңбасын немесе Мемлекеттiк гимнiн қорлау
Басқару тәртібі ережелерімен арнайы белгіленген қоғамдық қатынастарға қол сұғатын қылмыстар. Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасын әдейі заңсыз өту. Қазақстан Республикасы мемлекеттік шекарасының құқықтық өзгеруі.
Құжаттарды, мөртаңбаларды, мөрлердi ұрлау немесе бүлдiру.
29. Сот төрелігіне және жазалардың атқарылу тәртібіне қарсы қылмыстар
Сот төрелігіне және жазалардың атқарылу тәртібіне қарсы қылмыстардың түсінігі.
Сот, алдын ала анықтау, тергеу және түзеу мекемелерінің қызметкелерімен жасалынатын қылмыстар.
Сот әділдігін жүзеге асыруға байланысты міндеттерді орындауға заң арқылы тартылған тұлғалардың жасаған қылмыстары (куәлар, жәбірленушілер, сарапшылар, аудармашылар).
Қамауға алынған адамдар немесе сотталғандар арқылы жасалынған сот төрелігіне және жазаның атқарылуына қарсы қылмыстар.
Сот төрелігін немесе алдын ала тергеуді жүзеге асырушы адамдардың өміріне, денсаулығына, ар-ұжданына қол сұғу.
Көрінеу кінәсіз адамды қылмыстық жауаптылыққа тарту.
Сот төрелігіне және жазаны атқару тәртібіне қарсы басқа да қылмыстар.
Айғақтарды және жедел-іздестіру материалдарын бұрмалау. Жалған жауап беруге немесе жауап беруден жалтаруға, жалған қорытынды беруге не қате аударуға сатып алу не мәжбүр ету. Бас бостандығынан айыру орнынан, тұтқындаудан немесе қамаудан қашу. Қылмыстық-атқару мекемесі әкімшілігінің заңды талаптарына бағынбау.
30. Әскери қылмыстар
Әскери қылмыстармен күрестің маңыздылығы.
Отанды қорғау әрбір Қазақстан Республикасының азаматының қасиетті борышы. Заңдылық және құқықтық тәртіп – ҚР-ның Қарулы күштері қызметінің құрамдас бөлігі.
Әскери қылмыстардың түсінігі, құрамы және жүйесі. Әскери ар-ұждан мен бағыну тәртібіне қарсы қылмыстар.
Бұйрыққа бағынбау немесе оны орындамау. Бастыққа қарсылық көрсету немесе оны қызметтік міндеттерін бұзуға мәжбүр ету. Бастыққа қатысты күш қолдану іс-әрекеттері. Бір-бірінің арасында бағыныштылық қатынастары болмаған кезде әскери қызметшілердің арасындағы өзара қарым-қатынастардың жарғылық ережелерін бұзу. Әскери қызметшіге тіл тигізу.
Әскери қызметті өту тәртібіне қарсы қылмыстар. Бөлімді немесе қызмет орнын өз бетімен тастап кету. Қашқындық. Дене мүшесіне зақым келтіру жолымен немесе өзге тәсілмен әскери қызметтен жалтару.
Әскери мүлікті қасақана құрту немесе бүлдіру. Әскери мүлікті абайсызда құрту немесе бүлдіру. Әскери мүлікті жоғалту.
Әскери техникалар мен құралдарды алып жүру тәртібіне қарсы қылмыстар.
Айналадағыларға қауіп туғызатын қару-жарақты, сондай-ақ заттар мен нәрселерді ұстау ережелерін бұзу. Машиналарды жүргізу немесе пайдалану ережелерін бұзу. Ұшу немесе оған даярлану ережелерін бұзу. Кемені жүргізу ережелерін бұзу.
Арнайы қызмет тәртібіне қарсы қылмыстар.
Қарауыл қызметін атқарудың жарғылық ережелерін бұзу. Ішкі қызмет атқарудың және горнизонда патруль болудың жарғылық ережелерін бұзу. Қоғамдық тәртіпті қорғау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша қызмет атқарудың ережелерін бұзу.
Әскери қызметтік қылмыстар.
Билікті теріс пайдалану, биліктің асыра қолданылуы немесе әрекетсіздігі. Қызметке селқос қарау.
Әскери құпияны жария ету немесе әскери құпиясы бар әскери құжаттарды жоғалту. Ерекше жағдайдағы әскери парызды атқаруға және тәртібіне қарсы қылмыстар.
Батып бара жатқан кемені тастап кету. Жауға соғыс жүргізу құралдарын беру немесе тастап кету. Тұтқынға өз еркімен берілу.
Халықаралық конвенциямен көрсетілген соғыс ережелері мен тәртібіне қарсы қылмыстар.
1949 жылғы Женева конвенциясына сәйкес әскери шиеленіс кезіндегі екі жақтың міндеті тек қана өлгендері, жаралыларды табу ғана емес, сонымен қатар олардың құжат, ақша, заттарының тоналмауын қамтамасыз ету, яғни моральдық жағдайына зиян келтірместен қалпына келтіру.
5. Әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер:
1. Баймаханов М.Т. Избранные труды по теории государства и права. – А., 2004.
2. Ағдарбеков, Т. Мемлекет және құқық теориясының негізгі мәселелері.- Оқулық. - Алматы, 2008. – 189 б.
3. Сапарғалиев Ғ., Ибраева А.С. Мемлекет және құқық теориясы. – Астана: Фолиант, 2011.
4. Марченко М.Н. Теория государства и права. Учебник. 2-е изд. – М., 2006.
5. Матузов Н.И., Малько А.В. Теория государства и права. – М., 2004.
6. Нерсесянц В.С. Общая теория права и государства. – М., 2000.
7. Хропанюк В.Н. Теория государства и права. 2-е изд. – М., 2005.
8. Басин Ю.Г. Юридические лица по гражданскому кодексу Республики Казахстан: Понятие и общая характеристика Алматы, 1996.
9. Басин Ю.Г. Сделки. - Алматы, 1997.
10. Брагинский М.И., Витрянский В.В. Договорное право. Общие положения. – М., 1997.
11. Гражданский кодекс Республики Казахстан (Общая часть). Комментарий. В 2-х кн., под ред. М.К. Сулейменова, Ю.Г. Басина. – Алматы, 1998.
12. Гражданский кодекс Республики Казахстан (Особенная часть). Комментарий под ред. М.К. Сулейменова, Ю.Г. Басина. – Алматы, 2000.
13. Поленов Г.Ф. Уголовное право Республики Казахстан. - А., 1997.
14. Уголовное право Республики Казахстан. Часть общая. / под ред. И.И.Рогов, М.А.Сарсембаев. - Алматы, 1998.
15. Каиржанов Е.И. Уголовное право Республики Казахстан (Общая часть). – Алматы, 1997.
16. Рогов И.И. Уголовный кодекс Республики Казахстан – общая характеристика (в сравнении с УК Казахской ССР). – Алматы: Баспа, 1997.
17. Уголовное право Республики Казахстан. Особенная часть: Учебник / Под ред. проф. А.Н. Агыбаева, Г.И. Баймурзина. - Алматы, 2003.
18. Комментарий к Уголовному кодексу Республики Казахстан / Под ред. И.И. Рогова и С.М. Рахметова. Книга 2. - Астана, 2007.
Қосымша әдебиеттер:
-
ҚР Конституциясы. 30 тамыз 1995 ж. (толықт. мен өзг. қоса)
2. ҚР Қылмыстық кодексі. 16 шілде 1997 ж. (толықт. мен өзг. қоса)
3. ҚР Азаматтық кодексі (Жалпы бөлім). 27.12.1994 (толықт. мен өзг. қоса)
4. ҚР Азаматтық кодексі (Ерекше бөлім). 01.07.1999 (толықт. мен өзг. қоса)
5. «Нормативтік құқықтық актілер туралы» ҚР Заңы. 28.03.1998 (толықт. мен өзг. қоса)
Достарыңызбен бөлісу: |