Билет Түргеш қағанаты
әлемдік қоғамдастық, дипломатты келісім
жүктеу/скачать 231.13 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6 билет 1Ноғай
| әлемдік қоғамдастық, дипломатты келісім
осдыан 70 жылбұрын 12 сәуркүні Қазақ КСР жоғарүвкеңесіпрезидентиумыныңжарлғымен Қазақ Ксрсыртқыістермәселелрібойныша халық комиссариаты яғни сыртқыістерминистрлігі құрылған болатынКеңесөкіметіқұрамындағыеліміздіңсыртқысаясиведомствосысұраныссоғысжылдарындаекіидеалогиялықжүйебәсекелестігініңнәтижесіндедүниегекелгенімәлім.Дегенмен Қазақстан 1891 ж тәуелсіздіккеқолжеткізгенгедейін бұл мемлекеттік орган пенформальдітүрдеболыпкелгенеді.Еліміздіңдипломатиялыққызметіндегітұлғалартуралы сөз қозғаьғандаелімізге 30 жылдардағы қазақтың тұңғыш дипломаты Нәзір Ьөреқұлов түседі.Халқымыздыңдаоатұлғаларытуралы том-том шығармаларжазуғаболады,алайдамақсатлипломатиялық дәстүр сабақтастығынайғақтау,өсіпкеле жатқан ұрпаққа өнеге көрсету ,тарихқатағзымету.Егемендіктіңарқасындаеліміздіңдербессыртқысаясаты ,дипломатиялыққызметі,ілемніңалпауытмемлекеттеріментерезесі тең қатынастарорнатылды,Бүгінде Қазақстан липломатиясыныңжекекәсібимерекесі әр жылдың 2 шілдесіндеаталыпөтеді.ЕлбасыныңСыртқыістерммнистрлігінеОтандықдипломатиялықэкономикалықбағытынкүшейтутуралытапсырмаьергенібелгілі.Оныорындауүшінжоғарыбіліктімамандар,материалдық-тезникалықжабдықтар,нақты жұмыс жоспарлары бар.2050 стратегиясынорындаумақсатында 2020 жылғаарналғансыртқысаясаттұжырымдамасықабылданды.Олсыртқысаясатведомствосыныңөзіндікжолкартасыстретегияныңкөздегенміндеттерінюүзегеасыратын орта мерзімдіжоспар. 6 билет 1Ноғай Алтын Орданыңыдырауыкезіндепайдаболғанмемлекеттікбірлестіктіңбірі — Ноғай Ордасы. Ол ХІV— ХV ғасырлардаБатысҚазақстанныңбірбөлігіналыпжатты. Бұл мемлекеттіңатауы Алтын Орданыңбеклербегі, əскерініңқолбасшысы, Жошыханныңнемересі (1260—1306) Ноғай есіміменбайланысты. Берке хан өлгенненкейінДоннан Дунайға дейінгіжерНоғайдыңбақылауындаболды. Оның құрамындағырулар Каспий маңынақонысаударып, Ноғай еліатанды. Ноғай Ордасыныңнегізінсалушы — əмірЕдіге (1395—1419). Ол 15 жылдай Алтын Орданыбилеп (1396—1411), «ұлыəмір» атанған. Шыңғысəулетінен хан сайлауЕдігеніңқолындаболған. Ноғай Ордасы Алтын ОрдаданЕдігеніңкезіндебөлектенебастады. Бұл процесс ЕдігеніңұлыНұраддин (1426—1440) тұсындааяқталып, Ноғай Ордасы Алтын Ордадан ХV ғ. ортасындабөлініп, дербесмемлекетболды. Аумағы: Еділ-Жайықарасы. Астанасы — ЖайықөзенісағасындағыСарайшыққаласыболды. Халқы — маңғыт, қыпшақ, қоңырат, арғын, қарлұқ, алшын, тама жəне т.б. сияқты түріктайпалары. Ноғай Ордасыэтносаясибірлестікретіндепайдаболды, оған енгентайпалар ХV ғ. аяғындақалыптасқан ноғай халқыныңнегізін құрады. Ноғай Ордасындаұлыстық басқару жүйесіқалыптасып, бірорталыққабағынғанөкіметболды. Орда билеушісі — хан. Ұлыс басындамырзалар тұрған, олар өз иеліктеріндешексізбилікжүргізіп, ұлыстың ең шұрайлыжайылымдары мен өрістеріниемденген. Ұлыстыңқатардағыкөшпелімалшыларымырзаларменбіргекөшіп- қонып, алым-салықтөлепотыруға, соғысжорықтарынақатысуғаміндеттіболған. ОрданыЕдігеұрпақтарыбасқарды. Мұрагерлікжолменберілетінəкімшілік, əскери, елшілікбиліккнязьдіңқолындаболды. Ордада жорыққа 300 мың жауынгершығарылды. Ноғай ОрдасыныңтарихыЕділбойы мен Сібірдегі, Орта Азия мен Қазақстандағы көршімемлекеттертарихыментығызбайланысты. Ноғайлартарихы, əсіресекөшпеліөзбектер мен қазақтар тарихынаайрықшажақын. Ембі мен Сырдарияарасындакөшіпжүретінноғайларқазақтарменұдайыараласып-құраласыпбайланысып жатқан. Басқа да көшпелімемлекеттер сияқты Ноғай Ордасыныңшекарасы да сыртқысаяси жағдайға байланыстыөзгеріпотырды. Ноғайлардыңсолтүстік-шығыстағыөріс-қоныстарыСібіргедейінсозылыпжатады, ал оңтүстік-шығыстаоларкейдеСырдариябойында, Арал теңізіжағасындакөшіпжүрген. Олардыңбилеушілері Уақас би маңғыт, Мұсамырза, Жаңбыршы жəне басқаларыƏбілқайырғаСырдариябойындағықалалардыжаулапалуғажəрдемдеседі. Кейінноғайлар қазақ хандарыменсоғысса, ендібірдетатуласып, одақ құрыпотырған. Ш. Уəлихановноғайлар мен қазақтарды «екітуысқан Орда» деп атаған. Ал Хақназар хан «қазақтар мен ноғайлар ханы» атанған. ХVІ ғасырда Ноғай ОрдасыныңОрысмемлекетіменсауда-эконо- микалық, саясибайланысыдамыды. ХVІ ғ. 2- жартысында Ноғай Ордасыыдырап, екіге: ҮлкенНоғайлы (Еділдіңшығысы) жəне КішіНоғайлыға (Еділдіңбатысы) бөлінді. Осы тұста ноғайлардыңкөпшілігі Қазақ хандығына, соныңішіндеКіші жүз құрамынаенді. Осылайша Ноғай Ордасынмекендегентайпалар қазақ халқыныңқалыптасуындаүлкен рөл атқарды жүктеу/скачать 231.13 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|