Білім алушыларды тәрбиелеуде қҰндылықҚа бағытталған тәсілді жүзеге асыру бағдарламасы

412 
елдердің саммиті», «ЭКСПО-2017» және т.б.
Талқылауға арналған сұрақтар:
1) Сіз шетелдік құрдастарыңызға қандай сұрақ қоясыз? 
2) Неліктен Қазақстанда мерекелер өзгереді (мысалы, Жас антифашист 
күні, Пионерлер күні, Валентин күні,
хэллоуин)?
ІІ бөлім. Бейнефильмнің идеялары мен сюжетін талқылау (10 мин.). 
Шағын топтарда талқылау үшін бір немесе екі сұрақты таңдау (шағын 
топта 6-8 адамнан). 
ІІІ бөлім. Идеялар, жобалар презентациясы (20 мин.)
Бұл сабақтың логикалық жалғасы болып табылатын жоғары сынып 
оқушылары мен студенттердің идеяларымен, жобаларымен, бастамаларымен 
танысу.
Талқылауды қорытындылау 
Ескерту: осы сабақты жүргізетін мұғалімдерге, сынып жетекшілеріне 
қажетті әдістемелік ұсыныстар ұсынылады.
 
Сабақ барысы. 
6. 
Мұғалімнің кіріспе сөзі.
Ұсынымдар: мұғалімнің (сынып жетекшісінің, мұғалімнің) кіріспе сөзі 1,5 
минуттан аспауы керек. Онда құқықтық сананың артуы тұлғаның рухани 
қалыптасуымен, оның бірегейлігінің қалыптасуымен, қоғамдық сананың 
жаңғыруымен (ҚР Тұңғыш Президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2017 жылғы 31 
қаңтардағы «Қазақстанның Үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге 
қабілеттілік» Жолдауы), Қазақстанның рухани жаңғыруымен байланысты 
екендігі туралы қысқаша ақпарат қамтылуы тиіс. 
Интерактивті 
сабақ 
Қазақстан 
Республикасының 
Тұңғыш 
Президенті 
Н.Назарбаевтың 
«Болашаққа 
бағдар: 
рухани 
жаңғыру» 
бағдарламалық мақаласында қойылған ел дамуының негізгі бағыттарын ашып 
көрсетеді. 
Мақалада ел дамуының жаңа идеологиялық және құқықтық платформасы 
болып табылатын бағдарлама ұсынылған. Рухани жаңғырудың барлық алты 
бағыты бұрын қабылданған ұзақ мерзімді әлеуметтік-экономикалық 
бағдарламаларды қолдауға және табысты іске асыруға бағытталған. Білім 
беруді жаңғыртуға және мәдени-адамгершілік құндылықтарды сақтауға 
Қазақстанның негізгі басымдығы және перспективалық даму бағыты ретінде 
баса назар аударылды.
Сондықтан жаңа дәуірдің ең жақсысын ала отырып, жаңа жағдайларға 
шоғырлану және бейімделу маңызды. Н.Назарбаев жазып отырған экономикада 
алға қойылған міндеттерді дамыту және оларға қол жеткізу, ең бастысы, әрине, 
қазіргі әлемнің жоғары дамыған прогрессивті елдерінің қатарына кіру. Бұл 
рухани құндылықтар мен басымдықтар дұрыс және дұрыс орналастырылатын 
қоғамда ғана мүмкін. 
Әрі қарай, мұғалім сабақтың құрылымын түсіндіріп, бұл сабақтың 
құқықтық сауаттылықты, сана-сезімді арттыру, әр оқушының (жоғары сынып 
оқушысының) жеке өсуін арттыру бойынша нақты жоспарларды құрудың 

413 
өзіндік бастамасы екенін түсіндіруі керек.
Кіріспе сөзде фильмнің негізгі идеялары оны көргеннен кейін бірден 
сыныпта талқыланатыны туралы айту ұсынылады. Ол үшін келесі сұрақтарды 
айту немесе тақтаға жазу керек: 
1. 21-ғасырда бәсекеге қабілетті болу үшін маған қандай қасиеттер 
қажет? 
2. Құқықтық сауаттылық дегеніміз не? 
3. Құқықтық сана дегеніміз не? 
4. «Барлығы сияқты» немесе «басқалардан кем емес» стереотипі және 
қымбат іс-шараларға (бітіру кештері, қонақтарды қабылдау, үйлену тойлары 
және т.б.) деген көзқарасыңыз. 
5. 21-ғасырда табысты ілгерілеу үшін менің халқымның мәдениетінде 
нені сақтау және дамыту қажет? 
6. Мен үшін не маңызды – диплом немесе білім бе және менің білімім 
еліме қалай пайдасын тигізеді? 
7. Қазақстанның әлемнің ең дамыған 30 елінің қатарына қосылуына 
менің жеке үлесім қандай? 
8. Неліктен Қазақстанда мерекелердің ауысуы орын алады (мысалы, 
неліктен «Жас антифашист» күнін немесе «Пионерлер» күнін тойлауды 
тоқтатты және неліктен «Валентин» күнін немесе «Хэллоуинді» тойлай 
бастады)? 
Ұсыныстар: бейне қатар 15 минутқа созылуы керек. Қарау алдында 
қандай да бір түсіндірмелер болмайды, қандай да бір репликаларға, 
түсініктемелерге және т.б. тоқтамауы тиіс. Жоғарыда аталған сюжеттік желілер 
мен қоғамдық сананы жаңғырту принциптері туралы алдын ала айтпау керек.
Бірақ мұғалім бұл принциптердің барлығын білім алушылар түсінуі оңай емес 
екенін түсінуі керек. Сондықтан, кіріспе сөзде көрмес бұрын, жоғарыда 
айтылған мәселелер бойынша көрген сюжеттерді талқылау ұсынылады. 
Фильмді көргеннен кейін мұғалім білім алушыларды «тамыр-
таныстық», «парақорлық», «жерлестік», «мансапқорлық», «парақорлық» 
сөздерінің мағынасымен таныстырады.
Тамыр-таныстық (ағыл. Nepotism) – лауазымды тұлға негізінен өзінің 
тумаларына, туыстарына немесе достарына қызмет мүдделеріне зиян келтіретін 
қызметтік қамқорлық. 
Пара беру – лауазымды тұлға қабылдаған материалдық құндылықтар 
(заттар немесе ақша) немесе пара берген адам өзінің қызмет жағдайына 
байланысты жасауы керек немесе жасай алатын іс-әрекетті орындағаны немесе 
орындамағаны үшін қандай да бір мүліктік пайда. 
Жерлестік – тууы бойынша бір мекенге, бір текке, кланға (бірнеше адам 
туралы), бір мекемеде біріктірілген (іске залал келтіріп) қатыстылық. 
Мансапқа қарау – жоғары тұрған қызметшілерді атағы, қызмет жағдайы 
бойынша құрметтеу. 
Парақорлық – лауазымды тұлға қабылдайтын материалдық құндылықтар 
(заттар, ақша және т.б.) 
Сондай-ақ, фильмнің кейбір эпизодтарын талқылау ұсынылады, мысалы, 

414 
қолайсыз ауа райында орындалатын жол жұмыстары; қалыңдық пен күйеу 
жігіттің тікұшақпен келуі және т.б. 
3) бейнеқатардың идеялары мен сюжеттерін талқылау (шағын топтарда 
10 мин.). 
Ұсыныстар: бейне топтаманың негізгі идеяларын талқылау үшін 6 шағын 
топ сыныбында ұйымдастыру керек. Шағын топтардың әрқайсысын талқылау 
үшін жоғарыда көрсетілген мәселелердің бірін таңдау ұсынылады. 
Сұрақтарды таңдау және шағын топтар құру бірнеше нұсқа бойынша 
жасалуы мүмкін: 
1) жеребе бойынша; 
2) оқушылардың өз қалауы бойынша; 
3) таңдалған сұрақ бойынша, яғни оқушыларға ұсынылған алты сұрақтың 
біреуін таңдауға және осы сұрақты таңдаған адамдармен шағын топқа бірігуге 
ұсыныс жасау (бұл ең қолайлы нұсқа). 
Оқушыларды шағын топтарға біріктірудің басқа нұсқалары мүмкін. 
Мұғалім (сынып жетекшісі, оқытушы, куратор) осы ұйымдастыру мәселесін 
өзінің сынып ұжымының (білім алушылар топтары) ерекшеліктеріне сүйене 
отырып және сыныпта (аудиторияда) топтық жұмысты ұйымдастырудың өз 
тәжірибесін ескере отырып шешеді. 
Сондай-ақ, талқылаудан кейін бүкіл сыныпқа, топқа шағын топтағы 
жұмыс нәтижелерін ұсыну қажет болатын қондырғыны беру керек. Бұл ретте 
оқушылар презентацияны қандай формада жасайтындарын өздері шешеді. Бұл 
көрнекі (инфографика, суреттер, ауызша баяндама, тірі суреттер және т.б.) және 
білім алушылар үшін қызықты болғаны жөн.
Талқылау 
нәтижесінде 
жеке 
дамудың 
жеке 
немесе 
топтық 
жоспарларының идеялары, жобалары пайда болуы маңызды. Бұл жоспарлар 
нақты мақсаттарды көрсете отырып, бір немесе екі жылға есептелуі мүмкін 
(мысалы, атаулары мен белгіленген мерзімдері көрсетілген 20-25 кітапты оқу; 
немесе TOEFL, IELTS немесе Кембридж емтихандарының нақты деңгейін 
көрсете отырып, ағылшын тілін білу емтиханын тапсыру: FCE, CAE 
(Certificate in Advanced English), CPE; немесе өз кітапханаңызды қазақ 
тіліндегі кітаптармен толықтыру немесе мектепте өлкетану мұражайын, 
экологиялық зертхананы, робототехника кабинетін, спорт клубын құруға 
бағытталған шахмат ойнау және т.б. қандай да бір топтық жобаны алу). 

жүктеу/скачать 5.22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: