Білім алушыларды тәрбиелеуде қҰндылықҚа бағытталған тәсілді жүзеге асыру бағдарламасы

407 
диссиденттік қызмет, ашаршылық, өзгеше ойға қарсы күрес) бойынша білімдері 
тартылады. 
Тақырыпты зерттеу барысында білім алушылардың еліміздегі құқықтық 
қорғау туралы білімдерін жалпылау, кеңес заманындағы қуғын-сүргіннен 
қорықпайтын, түрмелерден қорықпайтын жанқиярлық адамдардың құқық 
қорғау қызметінің маңыздылығын терең түсіну орын алады. 
Білім алушыларға әртүрлі дәуірлердің жарқын өкілдерінің құқық қорғау 
қызметі туралы хабарламалар дайындау, олардың басынан өткерген 
қиындықтары туралы, олардың еңбегін қоғамдық тану туралы айту ұсынылады.
 
Талқылауға арналған сұрақтар 
1. Құқық қорғаушылар – бұл не үшін жұмыс істейтін адамдар: өз атын 
мадақтау, қоғамдық ризашылық алу немесе қоғам үшін жұмыс істейтін 
энтузиастар ме? 
2. Құқық қорғаушылар туралы олар «бәріне қарсы және атымен күреседі» 
дейді, мұны қалай түсіндіруге болады?
3. Бүгінгі таңда Қазақстанда құқық қорғау қызметін қалай жақсарту
қажет? Құқық қорғау ұйымдары мен құқық қорғаушылардың жұмысын қалай 
қорғауға және жеңілдетуге болады? 
Мұндай жұмыс, жоғарыда аталған дағдылардан басқа, оқушылардың 
бойында қатысу сезімін, өз елінің жарқын ертеңіне деген қызығушылықты 
дамытады, сындарлы әлеуметтік өзара іс-қимылға, азаматтық және патриоттық 
ұстанымға дайындығын қалыптастырады. 
Сонымен қатар сабақтарда «Қазақстандық қоғамның құқықтық 
мәдениеті» тақырыбын зерттеуге кеңес беруге болады. 
Сабақта құқықтық мәдениет ұғымы, құқықтық сана, құқықтық мәдениет 
түрлері, оның қалыптасуына әсер ететін факторлар туралы Құқық негіздері 
курсынан оқушылардың біліміне, сондай-ақ олардың бүгінгі Қазақстан 
аумағында құқықтың қалыптасуы туралы тарихи идеяларына сүйену қажет. 
Тақырыптың негізгі сәттерін зерттеуді елдің тарихи өткенінен бастау 
керек: мемлекет пен қоғамның құқықтық қатынастарының дәстүрлері, 
адамдардың заң мен билікке қатынасы, қазақ мәдениетінің тамыры,
православиялық. автократия феномендері, олардың қазақстандық құқықтық 
менталитетке әсері. 
Бастапқы кезеңде құқықтық мәдениет ұғымының мазмұны ашылады, 
оның элементтері қарастырылады. Жеке тұлғаның құқықтық мәдениеті мен 
қоғамның құқықтық мәдениетінің элементтері, сондай-ақ олардың арасындағы 
ажырамас байланыс пен өзара әсер ерекшеленеді. 
Оқушыларға сабақта сұрақтарды талқылауға, негізделген жауаптарды 
ұсынуға, мысалдарын тарихи немесе заманауи мысалдармен растауға 
тырысады: 
1. Қоғамдық, ұлттық менталитет құқықтық мәдениетке қалай әсер етеді? 
Қазақстандықтардың менталитетінің ерекшеліктері қандай? 

408 
2. Әдет-ғұрыптар мен дәстүрлер құқықтық мәдениеттің қалыптасуына 
әсер ете ме? Қазақстандық қоғамның құқықтық мәдениетіне қандай дәстүрлер 
әсер етті? Бұл әсер неден көрінеді? 
3. Жеке құқықтық мәдениетті қалыптастыру процесінде қоғамдағы білім 
беру жүйесі қандай рөл атқарады? Мектеп адамның құқықтық мәдениетінің 
белгілі бір түрін қалыптастыра ала ма? Бұл тапсырманы орындау кезінде 
мектеп қандай қиындықтарға тап болады? Сабақтарда құқықтық мәдениетті 
тиімді қалыптастыру үшін оқу әдістерін, формаларын, тақырыптарын 
ұсыныңыз. 
4. Қызметтегі тұлғалардың іс-әрекеттері мен елдегі құқық қолдану 
практикасы құқықтық мәдениеттің түріне қалай әсер етеді? Қазақстанда мұндай 
әсер сезіле ме? 
5. Қоғам мүшелерінің құқықтық мәдениеті мен заңның жай-күйі 
арасындағы байланысты анықтаңыз: бұл тікелей, кері немесе екі жақты 
байланыс па? Жауапты негіздеңіз. 
Қазақстандық қоғамның құқықтық мәдениетінің негізгі ерекшеліктері 
белгіленеді, Қазақстанда жоғары азаматтықтың құқықтық мәдениетін 
қалыптастыру жолында тұрған қиындықтар айқындалады. 
Бұл сұрақтар пікірталас түрінде, мысалы, дөңгелек үстелде зерттелуі 
мүмкін. 
Бұл ретте мұғалімнің міндеті білім алушыларды бірдеңеге көндіру ғана 
емес, сонымен қатар мәселеге тұтас дәлелді көзқарасты қалыптастыру 
мақсатында оларды қойылған сұрақтарға жауаптарды өздігінен іздеу жолына 
бағыттау болып табылады. 
Құқықтық мәселелерді зерттеудегі мектеп оқушыларының мұндай 
белсенді проблемалық – іздестіру қызметі олардың көпшілігін құқық пен 
құқыққа қатысты «бөтен», біреу немесе бір нәрсе берген және біздің 
мемлекетімізде нақты күші аз құбылыстар сияқты бастапқы теріс 
көзқарастарды қайта қарауға мәжбүр етеді. 
Білім алушыларда құқыққа көзқарас қоғамда және қоғамның пайдасы 
үшін бар феномен ретінде қалыптасады, адам оған деген көзқарасын тек өзінің 
құқықтары мен міндеттерін жақсы зерттей отырып, құқық пен заңды құрметтей 
отырып және айналасындағы қоғамды адамгершілікке және заңды етуге ұмтыла 
отырып өзгерте алады. 
Жоғары сыныптарда құқықтық сауаттылықты, құқықтық сананы арттыру 
бойынша білім беру және тәрбие қызметінің негізі ретінде «Рухани Жаңғыру» 
бағдарламасының бағыттарын пайдалану ұсынылады. 

жүктеу/скачать 5.22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: