Білім алушыларды тәрбиелеуде қҰндылықҚа бағытталған тәсілді жүзеге асыру бағдарламасы

432 
«Бостандық – бұл рұқсат ету емес!» 
кейс-технологияны қолдана отырып, білім алушыларды құқықтық тәрбиелеу 
бойынша сынып сағатын өткізу әдістемесі 
Мақсаты: 
- Оқушылардың, баланың негізгі құқықтары туралы білімдерін 
қорытындылау; оқушыларға «Бостандық», «Бостандық құқығы» ұғымдарын 
ұғынуға көмектесу; адам құқықтары саласындағы негізгі бостандықтармен 
таныстыру. 
- «Құқық» және «міндет» ұғымдарын тарату, құқықтар мен міндеттердің 
бірлігін көрсету; 
- Сыныптастарының айтқан сөздерін, олардың құқықтарын құрметтеуге 
тәрбиелеу; 
- Оқушыларды тұлғааралық қарым-қатынасқа негізделген жалпы 
принциптермен таныстыру; 
- Әлеуметтік сезімталдықты, адамдар арасындағы өзара түсіністік 
дағдыларын дамыту. 
Таныстыру кезеңі (сынып сағаты кезінде).
Кезеңнің мақсаты: оқушыларды сынып сағаты тақырыбына енгізу. 
Әрбір кіші топ сынып сағатының тақырыбы бойынша нақты жағдайды 
сипаттайтын үлестірме материал алады. 
Эпиграф: бостандық – бұл басқаларға зиян тигізбейтін нәрсені жасау 
құқығы («Адам және азамат құқықтары декларациясынан»).
Әңгіме. 
- Бостандық деген не екендігі туралы әртүрлі пікірлер бар. «Азаттық» 
ұғымына өз анықтамаңызды беруге тырысыңыз. 
Өмірлік тәжірибе жинақтай отырып, сіз толық, абсолютті еркіндік жоқ 
екеніне сенімді боласыз. Адамдардың мінез-құлқына, біздің әрекеттерімізге 
және әрекеттерімізге келетін болсақ, әрқашан шектеулер бар.
Біздің бостандығымызды нелер шектейді? 
Адам басқа адамға бірдей бостандықты сақтауға мүмкіндік беретін 
шекараларда ғана еркін. 
Қоғамда моральдық нормалар, этикет пен мінез-құлық ережелері, 
салауатты өмір салты бар. Кез келген ереже, әлеуметтік норма – бұл шектеу. 
Нормалар мен ережелер әр адамның игілігі үшін жасалады, олар бізді 
бостандықтың қоғамның барлық мүшелеріне шындыққа айналуы үшін басқа 
біреуге зиян келтіретін әрекеттерден сақтайды. Бостандық құқығы өмірдің 
әртүрлі салаларын қамтиды. 
Еліміздің басты заңы – Конституцияда адамның және азаматтың 
құқықтары мен бостандықтары бекітілген. 
Құқық дегеніміз не? 
«Адамдар арасындағы қатынастарды реттейтін мемлекеттік билік 
орнатқан және қорғайтын нормалар мен ережелер жиынтығы» (Ожегов С. И.) 
Міндеттер дегеніміз не? 

433 
Біреуге жүктелген және орындалуы міндетті әрекеттер шеңбері. 
Бассыздық деген не? 
Кім өзінің іс-әрекетінде тыс, әртүрлі қоғамдық белгіленген нормалар мен 
ережелерден еркін сезінетін мінез-құлық.
Жаттығу ретінде білім алушыларға мәлімдемелері бар парақты шығаруға, 
өз пікірлерін оқып, айтуға шақырылады. 
1. Шынайы бостандық пен рұқсат етудің айырмашылығы – адамның 
дұрыс тәрбиесі. 
2. Мен не істесем де – сіз өзіңіз кінәлісіз! (Бассыздық ұраны.) 
3. Ерте ме, кеш пе тұрақты рұқсат заңсыздыққа айналады, бірақ әрбір 
заңсыздықтың өз мәресі бар және ол оны бұзады 
4. 
Өз 
билігі 
мен 
бассыздығын 
таныта 
отырып,
адасып қалу оңай, онымен қайраңға кетіп, күйреп жартасқа соғылу да мүмкін. 
5. Бассыздық – саналы дөрекілікпен қатар.
6. Еркіндік немесе бетімен кеткендік бассыздық па? 
Сұрақтар: 
1.Мұндай мысалдар сізге таныс па? 
3. Аналитикалық кезең (кейсті талқылаудың басталуы). 
Кезеңнің мақсаты: топтағы жағдайды талдау және шешім қабылдау. 
Бұл кезеңнің негізгі міндеті – дайын проблема бойынша мәселені шешу 
қызметін ұйымдастыру. 
Сіздің алдарыңызда жағдайлар сипатталған кейстер жатыр. Нақты 
жағдайды талдау және талқылау шағын топтарда жүргізілетіндіктен, 
тақырыпты, сынып сағатының мақсаттарын жариялағаннан кейін оқушыларды 
топтарға бөлуде жүзеге асырылады (әрқайсысы 4-5 адамнан). 
- Сізге мәтіндік нұсқада ұсынылған топпен бірге 10 минут ішінде 
проблемалық жағдайларды шешу қажет. Өмір тәжірибесінен, кестеге өз 
әрекетіңізді жазыңыз. Сіз өзіңіздің жауабыңызды дәлелдеуіңіз керек, неге бұл 
шешім дұрыс және оңтайлы, ол үшін жауап беретін топтың бір өкілін таңдаңыз. 
- Тапсырманы орындауға 10 минут уақыт беріледі.
- 1-кейс: Мектептің ішкі тәртіп ережелерінен: «Мектепте мас күйінде 
болуға, темекі шегуге, қоқыс тастауға, музыканы қатты тыңдауға тыйым 
салынады», бірақ барлық оқушылар ішкі тәртіп ережелерін сақтамайды және 
мектеп әкімшілігі әкімшілік шаралар қабылдауға мәжбүр. 
Мәтін бойынша сұрақтар: 
1.Мәселе неде? 
2. Мектеп оның шешімін қалай табуға тырысады? 
3.Мәселені шешудің қандай жолдарын ұсына аласыз? 
4.Бұл жағдайда кімнің құқықтары бұзылады? 
5.Бұл мәселеге сіздің көзқарасыңыз? 
2-кейс: 
«Үзілісте мен сыныптастарымның көзінше дәретханаға кірдім. Мұғалім 
менің электронды темекімді алып, ата-анамды мектепке шақырды». 
Мәтін бойынша сұрақтар: 

434 
1.Қоғамдық орындарда электронды темекі шегуге бола ма? 
2.Неліктен ата-ана шақырылды? 
3.Құқықты кім бұзды? 
4.Кімнің құқықтары бұзылды? 
5.Сыныптасыңызға не ұсынар едіңіз? 
 
3-кейс: 
«Дүкенде білім алушы Нұрланов өзін-өзі оқшаулау кезеңінде маскасыз 
болған, полиция қызметкерлері оған екінші рет хаттама толтырады. Кәмелетке 
толмағандардың істері жөніндегі комиссия отырысында Нұрлановқа 15 000 
теңге көлемінде әкімшілік айыппұл салынды. 
1.Нұрланов айналасындағыларға қауіп төндірді ме? 
2.Кімнің құқықтары бұзылды? 
3. Маска болмағаны үшін айыппұлдар заңдар ма? 
4.Айыппұлға шағымдануға бола ма? 
5.Маска режимін енгізу кезінде адам құқығы бұзылады ма? 

жүктеу/скачать 5.22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: