Білім алушыларды тәрбиелеуде қҰндылықҚа бағытталған тәсілді жүзеге асыру бағдарламасы
жүктеу/скачать 5.22 Mb. Pdf көрінісі
|
| Бірінші кезең – диагностикалық
Диагностикада неге назар аударылатыны туралы нақты түсінік қажет (нені зерттеу керек, қалай зерттеу керек және не үшін зерттеу керек). Осы мақсатта отбасын диагностикалық және аналитикалық кезеңде зерттеу мазмұнын жасау қажет, атап айтқанда: - ата-аналардың балаларға деген қарым-қатынасының эмоционалды, танымдық және мінез-құлық компоненттері; - ата-аналар мен балалар арасындағы тұлғааралық қарым-қатынас стильдері; - жалпы білім беретін мектепте жүзеге асырылатын ерекше білім беруді қажет ететін балалары бар отбасыларға педагогикалық қолдаудың мазмұны мен әдістері (бағдарламалар мен педагогикалық технологиялар, мұғалімдердің ата- аналармен және балалармен өзара әрекеттесу сипаты). Отбасылардағы ата-ана мен бала арасындағы қарым-қатынастың қалыптасу жағдайының объективті көрінісі келесі зерттеу әдістеріне қол жеткізуге көмектеседі: сауалнама; жеке әңгімелер; бақылау; құжаттаманы талдау; ата-аналардың эссе жазуы. Ата-аналарда келесі қасиеттер анықталады: ата-ананың ерекше білім беруді қажет ететін бар балаға деген сезімдері және олардың ата-аналық ұстанымын бағалауды көрсететін эмоциялар; ата-ананың өз баласы туралы және өзі туралы ата-ананың әлеуметтік рөлінің тасымалдаушысы ретіндегі білімі, идеялары; өзінің атиптік емес баласына белгілі бір қатынасты жүзеге асыру жолдары. Сонымен қатар ерекше білім беруді қажет ететін балаларда келесі қасиеттер зерттеледі: баланың отбасындағы эмоционалды әл-ауқаты, баланың ата-аналық махаббатқа деген сенімділігі/сенімсіздігі; балаларды ата- аналармен сәйкестендіру; баланың ата-аналарға қатысты мінез-құлқы. Екінші кезең – ақпараттық. Білім беру процесінің барлық қатысушыларын қолдаудың жалпы контекстінде ата-аналарға ақпараттық қолдау көрсетіледі. Негізгі мақсатты аудитория – ерекше білім беруді қажет ететін бар балалардың да, құрдастарының да қалыпты дамып келе жатқан ата- аналары. Бұл кезеңнің міндеттері – ата-аналарды, оның ішінде қалыпты балалардың ата-аналарын инклюзивті білім беру, оның құндылық бағдарлары мен мәні туралы ақпараттық қолдау. Бұл кезеңде әкімшіліктің, оқытушылар құрамының және психологиялық-педагогикалық қолдау мамандарының көзқарастарымен бөлісуге дайын ата-аналардан тұратын ата-аналық активті қалыптастыруға болады. Үшінші кезең – ағартушылық. Бұл кезеңде ата-аналар алдын ала жоспарланған іс-шараларда (ата-аналар жиналысы кезінде психологиялық- 109 педагогикалық қолдау мамандарының тақырыптық қойылымдары; ата-аналарға арналған тренингтер; жеке және топтық кеңес беру және басқа да іс-шаралар), сондай-ақ безендірілген стендтерде, ақпараттық парақтарда, жалпы білім беретін мектеп сайтында жүзеге асырылуы мүмкін ерекше білім беруді қажет ететін бар балаларды дамыту мәселелері бойынша білім алады. Бұл кезеңдегі әкімшілік пен мұғалімдердің міндеттері: - «қарапайым» және «ерекше» балалардың ата-аналары арасындағы диалогты ұйымдастыру, оларды бұрын талқыланбаған инклюзивті білім беру мәселелері жөнінде хабардар ету; - ерекше білім беруді қажет ететін балалардың белгілі бір ерекшеліктері туралы «мифтерді жою», мүгедек адамдарға қатысты стереотиптерді жеңу; - жеткіліксіз хабардарлықтан туындаған эмоционалды кернеу мен қарсылықты жою. Төртінші кезең – ата-аналарды қатысуға тарту кезеңі. Бұл кезеңде ерекше білім беруді қажет ететін балалардың ата-аналарын мектеп өміріне қатысуға, өзін, таланттары мен дағдыларын көрсетуге, сынып пен мектептің әртүрлі іс-шараларына қатысуға және бірлесіп қатысуға белсенді тарту бар. Бесінші кезең – практикалық. Бұл кезеңде ерекше білім беруді қажет ететін балалар да, олардың ата-аналары да белсенді болады. Кезеңнің басты міндеті – барлық балалардың қатысуымен балалар іс-шараларын өткізу, ерекше білім беруді қажет ететін баланы мектептің мүмкін болатын іс-шараларына белсенді тарту. Кез-келген концертте немесе спектакльде, байқауда ерекше білім беруді қажет ететін бала оның қадір-қасиетін баса көрсететін арнайы дайындалған және құрастырылған рөлге ие болуы керек. Бұл кезеңде алдыңғы кезеңдерде қалыптасқан балалар мен ата-аналар қоғамдастығы, сондай-ақ ата- аналардың өз баласының жетістіктеріне, барлық балалардың бір-бірімен өзара әрекеттесуіне, қалыптасқан балалар ұжымына деген көзқарасы ерекше құнды. Алтыншы кезең – аналитикалық. Бұл кезеңде нәтижелерді қорытындылау және талдау жүргізіледі. Мектеп әкімшілігі, сынып жетекшісі, педагогтер, психологиялық-педагогикалық қолдау мамандары бірлескен қызметтің нәтижелерін талдайды және мектептегі инклюзивті тәжірибені дамытуға бағытталған жұмысты одан әрі жоспарлайды. Осыған байланысты ата- аналардың жеке басының бұзылуының алдын-алу және түзетудің тиімді шараларын әзірлеу үшін, сондай-ақ осындай отбасылармен жұмыс істеудің негізгі бағыттары мен формаларын сипаттау үшін ерекше білім беруді қажет ететін бала тәрбиелеп отырған отбасылар туралы барлық ақпаратты жалпылау және жүйелеу қажет. Ата-аналарды жан-жақты психологиялық-педагогикалық қолдауды ұйымдастыру ерекше білім беруді қажет ететін балаларды тәрбиелеп отырған отбасылармен жоғары сапалы мазмұнды жұмыс деңгейін қамтамасыз етуге, сондай-ақ балаларды тәрбиелеу мен дамыту мәселелерінде белсенді ата-ана ұстанымын дамытуға ықпал етеді [63] Ерекше білім беруді қажет ететін балалар тәрбиесіне арналған іс-шаралар үлгісі 110 1. Ата-аналардың қатысуымен «Түсін мені» тренингі Мақсаты – баланың ерекшеліктерін және оның өмір сүру жағдайларын ескерумен байланысты балаларды тәрбиелеу мәселелерін шешу, баланың «өзі болу» құқығын тану. Міндеттері: жүктеу/скачать 5.22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|