Білім беру бағдарламасы: «6В05201-Экология»
Дәріс 14 ЦЕЗАЛЬПИНДЕР, БҰРШАҚТАР ЖӘНЕ ҮЙЕҢКІЛЕР ТҰҚЫМДАСТАРЫ ӨКІЛДЕРІНІҢ СИСТЕМАТИКАЛЫҚ ОРНЫ ЖӘНЕ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ
жүктеу/скачать 210.82 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Цезальпиндер және бұршақтар тұқымдастарының өкілдеріне қысқаша сипаттама
| Дәріс 14
ЦЕЗАЛЬПИНДЕР, БҰРШАҚТАР ЖӘНЕ ҮЙЕҢКІЛЕР ТҰҚЫМДАСТАРЫ ӨКІЛДЕРІНІҢ СИСТЕМАТИКАЛЫҚ ОРНЫ ЖӘНЕ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ 1. Цезальпиндер және бұршақтар тұқымдастарының өкілдеріне қысқаша сипаттама 2. Үйеңкі тұқымдасы өкілдерінің морфобиологиялық сипаттамасы 1. Цезальпиндер және бұршақтар тұқымдастарының өкілдеріне қысқаша сипаттама Тұқымдасы: Цезальпиндер – Cesalpinaceae Қауырсынды күрделі жапырақтары бар, жапырақ түсіретін немесе мәңгі жасыл ағаштар мен бұталар, қарапайым жапырақтары бар сирек кездеседі. Тропик пен субтропикте өседі. Бұл тұқымдасынан кәдімгі гледичияны атап өту керек. Кәдімгі гледичия (Cleditsia riacanthos) - солтүстік американдық жапырақ түсіретін, биіктігі 40 м-ге жететін тез өсетін ағаш, жайылған ашық бөрікбасы бар. Діңі мен бұтақтары ұзындығы 30 см-ге дейін қарапайым немесе тармақталған тікенектермен жабылған. Жапырақтары күрделі, жай немесе екі қайтара қауырсынды, биіктігі 20 см-ге дейін жетеді.Гүлдері дара жынысты, елеусіз, шашақ гүлшоғырында, жапырақ жайған соң гүлдейді. Бұршақтарының ұзындығы 40 см-ге дейін, түкті, қызыл-қоңыр, спиральды бұралған, тәтті жұмсағы бар, ұзақ уақыт бойы түспейді. Гледичия өте жарық сүйгіш, құрғақшылыққа төзімді, жылусүйгіш және қысқа төзімді емес. Жақсы балды өсімдік. Агроорман мелиорациясында және көгалдандыруда қолданылады. Тұқымдасы: Бұршақтар, немесе шатырқанаттар– Fabaceae(Leguminosae) немесеPapilionaceae Жапырақты және мәңгі жасыл ағаштар, бұталар, жартылай бұталар, бұташықтар, лианалар және шөптесін өсімдіктер. Жапырақтары күрделі, сирек жай, гүлдері шашақ, сыпыртқы гүл шоғырында, шоқ немесе дара, қос жынысты гүлдер сақталады. Бұл тұқымдастың 21 туысқа жататын ағаш өсімдіктері Ресей аумағында өседі, ал интродуктор ретінде 30-ға жуық тұқымдастардың өкілдері өсіріледі. ЖалғанакациялыРобиния немесе ақ акация - Robinia pseudacacia Биіктігі 25 м-ден асатын жапырақты ағаш, Солтүстік Америкадан шыққан. Жапырақтары тақ қауырсынды, ашық жасыл, ұзындығы 25 см-ге дейін немесе одан да көп. Жапырақшалар тікенектерге айналады. Гүлдері ақ, шашақта салбыраған, хош иісті, жаздың басында гүлдейді. Бұршақтары сұр, жалпақ, ұзындығы 12 см-ге дейін. Тез өседі, мол тамырлы атпалар береді. Жарық және жылу сүйгіш, құрғақшылыққа төзімді, қыста төзімді. Ағаштәріздіқараған, немесе сары акация - Caragana arborescens Ірі жапырақты бұта, табиғи түрде Сібір мен Қазақстанда, мәдени түрде барлық жерінде өседі.Жапырақтары жұп-қауырсынды, 4-7 жұп жапырақшалардан, жіңішке тікенектерге айналады. Гүлдері сары, қолтық асты, жапырақтан кейін гүлдейді. Бұта қараған, немесе дереза - Caragana frutex - алдыңғы түрлерден өлшемі кішірек, күңгірт және біршама жіңішке өркендерімен, тығыз бұтақтануымен, бір-біріне жақын орналасқан 2 жұп жапырақтардан төрт жапырақтарымен ерекшеленеді. Ол сары акацияға қарағанда кеш гүлдейді, көктемнің аяғында - жаздың басында. Ресейдің еуропалық бөлігінің, Батыс Сібірдің және Қазақстанның орманды даласы мен даласының бұталы қопаларында өседі. Ол мол тамырлы атпаларын құрайды, сондықтан ол бағалы топырақты бекітетін бұта болып табылады. Көгалдандыруда кеңінен қолданылады. Бұтааморфа - Amorpha fruticosa Солтүстік Американың биіктігі 2-3 м жапырақты бұтасы. Жапырақтары тақ қауырсынды, ұзындығы 30 см-ге дейін, 11-25 жіңішке, қою жасыл жапырақшалардан тұрады. Гүлдері кішкентай, қызғылт-көк түсті, ұзын, тік тұратын шашақ гүл шоғырында, жаздың бірінші жартысында гүлдейді. Аязға аз төзімді, бірақ өте құрғақшылыққа төзімді. Далалық орман өсіруде кеңінен қолданылады. Орыс талбұта - Chamaecytisus ruthenicus Иілген бұтақтары бар жапырақты аласа бұта. Өркендері жібектей түкті, үшқұлақты жапырақтары бар, кішкентай. Гүлдері ірі, сары, жапырақтың қолтығында 3-5, жапырақтан кейін гүлдейді. Орманды дала мен далада, Ресейдің еуропалық бөлігінің тау бөктерінде бұталы қопаларды құрайды. Қысқа төзімді, құрғақшылыққа төзімді, қарапайым. жүктеу/скачать 210.82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|