«Биология» мамандығы үшін Құрастырған
жүктеу/скачать 437 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ПӘН БОЙЫНША ГЛОССАРИЙ Биосфера
- Биотикалық факторлар
- Гелиофиттер
- Криофилдер
- Гидрофиты
- Мезофиттер
- Гидробионттар
- Топырақ
- Макрофауна
Бақылау сұрақтары
ПӘН БОЙЫНША ГЛОССАРИЙ Биосфера - Жер қабатының «тірі денелер», сондай- ақ «денелер» сияқты ұғымдарды ұстап тұратын бөлігі. Геосфера - Жердің тірі емес бөліктері атмосфераны, гидросфераны және литосфераны біріктіретін географиялық бөлігі. Биогеоценоз - тірі ағзалар мен қоршаған ортадағы өлі компаненттердің белгілі бір географиялық территорияда өзара байланыстағы, ішінде біртекті және табиғи шектеулі биосфераның ең кіші құрылымдық бірлігі. Биоценоз- белгілі территориядағы немесе акваториялардағы түрлердің түрлі (жануарлардың, өсімдіктердің, микроорганизмдердің) дараларының өзара және қоршаған ортамен байланысып жатқан бірлестігі. Экожүйе- бір-бірімен заңдылықты қарым-қатынаста болшатын, зат алмасу мен энергия мөлшерінің таралуымен байланысты, тіршілік ортасындағы әртүрлі ағзалардың және өмір сүру талаптарының бірлестігі. Абиотикалық факторлар- табиғаттың өлі элементтері: температура, жарық, радиоактивті сәулену, қысым, ауаның ылғалдылығы, судың құрамындағы тұздар, жел, ағымдар, жергілікті жер релефтары және т.б. Биотикалық факторлар – тірі денелердің бір – біріне тигізетін әсерлері. Антропогендік факторлар – адамның табиғат компоненттеріне әсер еткен іс-әрекеті (оңды немесе теріс әсерлер). Гелиофиттер - жарық сүйгіштер (жарықтағы) жануарлар. Сциофиттер көлеңке сүйгіштер (көлеңкедегілер) жануарлар. Гелиофиттер көлдеңкеге төзімді факультативті жануарлар. Криофилдер –суықты қажет ететін түрлер. Термофилдер – керісінше, жоғары температураны қажет етуші түрлер. Гидатофиттер – суда толығымен немесе біршама бөлігімен тұрып өсетін өсімдіктер. Гидрофиты – құрлық –су өсімдіктері, олардың көпшілік бөлігі суда өседі, су тоғандарында, шалшық суларда, балшықтарда өсетін өсімдіктер. Гигрофиттер – құрлықтағы өсімдіктер, олардың көпшілігі ылғалды ауасы бар жерлерде, ылғалды топырақта өседі. Мезофиттер – аздаған және өте шөлді жерлерде өсетін өсімдіктер. Ксерофиттер - ылғалы жеткіліксіз жерлерде өседі. Суккуленттер – бойына шырын жинаған шырынды өсімдіктер, оларда суды паренхималары мен түрлі органдарында жинау қабілеттері бар. Гидробионттар – сулы ортада өмір сүретін ағзалар. Гиробионтар – суда өмір сүретін экологиялық топтарға жататын –планктондар (өсімдіктекті ағзалар –фитопланктондар, жануартекті ағзалар – зоопланктондар) жатады. Топырақ – құрлық үстінің жұқа борпылдақ, ауамен байланысып жататын бөлігі. Бұл үшфазалы жүйе, оның қатты бөлігі ауаме, сумен қоршалып жатыр. Микрофауна - топырақтағы өте ұсақ ағзалар (қарапайымдылар, колораткалар, тихоходтар мен нематодтар және т.б.). Олар үшін топырақ – микросу тоған жүйесі. Мезофауна - недәуір ірілеу ағзалар (0,1 – ден 2-3 мм – ге дейінгі) жиынтығы, негізінен буынаяқтылар (кенелер,алғашқы қанатсыз жәндіктер мен қанаттылардың ұсақ түрлері, қырықаяқтар және басқалар).Олар үшін топырақ ұсақ үңгірлер жүйесі сияқты. Макрофауна – 2-20 мм.-ге дейінгі көлемдегі денелі жәндіктер (құрттар,қырықаяқтар,жәндіктер,шаянтәрізділер). Фауналық аудандастыру – белгілі бір аумақта таралған жануарлар дүниесінің түр құрамына, олардың тарихи қалыптасуына, ондағы эндемик түрлердің сақталып қалуына және түрлердің таралу заңдылықтарына байланысты жүргізіледі. жүктеу/скачать 437 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|