2.3 Мұхтар Әуезовтың әдебиет саласындағы басқа жазушылармен қарым- қатынасы ,өнері және тағдырының ұқсастығы
Адам тағдыры көбіне бір-бірімен ұқсас үндес болып келеді. Өмірдің баз бір ұрымтал , бұрымтал бұрылыстарында өз бетінше бағыт алып, бірқалай аяқталуы әрқалай болуында. Қалай дегенмен де Мұқаң жас күнінен өзінің шығармашылық сапарын орыс жазушысы Н.Гогольге соншама ұқсатуында. Басқаларды да сүйіп оқып, еліктейді. Іңкәрлігі басылмай 20-жылдардың аралығында «Ревизор» пьесасын қазақ тіліне аударады. 1938 жылы оны жеке кітап етіп шығарады.
Қос қаламгердің шығармаларын қатар алып сұрыптайтын болсақ ең әуелі екі жазушының тағдырының ұқсастығында, екеуі де өз ұлтын жан-тәнімен сүйіп, жақсы көргендігінде. Ұлылықтың бір күні -өз-өзіне өмір бойы риза болмауы, жеткеніне місе тұтпау. Екуі де шығармалары арқылы көрермендерімен, оқырмандарын сөздің сиқыры мен ішкі ырғағы арқылы арбап алған.
Ең бастысы- қос қаламгердің екеуінің де әдебиет сыншыларынан көп ауыр сөз естігені, көп «таяқ» жегенінде.
Университет қабырғасындағы ұстаздары Мұхтар туралы естеліктерінде былай дейді. Мұхтар шын шабыттың «сүйелі» секілді тап қазіргідей болып, ұстаздарының көз алдарында тұрғандықтан «Әлденеге ашуланса, қапаланса- қасының арасы түйіле түсіп, «Бәлі, солай болғаныңа!»- деп, қоңыр даусын сабақтайтындығы, салалы саусағымен мұрнының ұшын арагідік соза сипап, мол денесін әрең қозғап, бір шекелеп қарайтындығы, дәрісханаға кіріп, асықпай төс қалтасынан тарағын алып, шекесіндегі түйіп қойған түбіттей жұмсақ, бұйра шашын кезек-кезек тарап алатын..» дейді.
Сонымен қатар ол кісі жас қаламгерлердің жолына гүл бітіріп, жүйрік болар адамды шабысынан байқайтын болған. Бұған дәлел келтірер болсақ: Мұхтар Әуезов Шыңғыс Айтматовтың ақиық қыран жазушы боларын бірден білген. Ол 1958 жылы 23 шы қазан күні әдебиет газетінде «Жол болсын» деген атпен Шыңғыс Айтматовтың жазу ерекшелігін, ой тереңдігін, талант даралығын айта келе сәттілік тілейді. «Жәмила» повесіне талдау жасап, әдебиетшілерді елең еткізеді. Мұхтар жазушылардың бүкіләлемдік бір құрылтайында жасаған баяндамасында «Орта Азия мен Қазақстанда Шыңғысқа тең келер қаламгер жоқ. Шыңғыс қазақ, қырғыз екі халықтың ортақ перзенті десек қырғыздар сендер қызғана қоймайтын шығарсыңдар»- деген екен.
Мұхтар таныған талант бүгінгі күні бүкіл дүние әдебиетінің Шыңғысы , адамзаттың Айтматовы болып отыр.
Мұхтар Ілияс Омаровқа да сәттілік тілеп, тілегін айтқан. «Пәлі ,Ілияс, осы госплан сенің қолың емес. Сен жалпы біздің жақтың адамысың. Әдебиетшім, мәдениетшім деп соғады сенің жүрегің»- деуі тегін емес. Ілияс Омаров әдебиетпен өнер адамының досы.
Достарыңызбен бөлісу: |