بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
عَمَّ يَتَسَاءلُونَ .1 عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ .2 الَّذِي هُمْ فِيهِ مُخْتَلِفُونَ .3 كَلَّا سَيَعْلَمُونَ .4 ثُمَّ كَلَّا سَيَعْلَمُونَ .5 أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ مِهَاداً .6 وَالْجِبَالَ أَوْتَاداً .7 وَخَلَقْنَاكُمْ أَزْوَاجاً .8 وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتاً .9 وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ لِبَاساً .10 وَجَعَلْنَا النَّهَارَ مَعَاشاً .11 وَبَنَيْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعاً شِدَاداً .12 وَجَعَلْنَا سِرَاجاً وَهَّاجاً .13 وَأَنزَلْنَا مِنَ الْمُعْصِرَاتِ مَاء ثَجَّاجاً .14 لِنُخْرِجَ بِهِ حَبّاً وَنَبَاتاً .15 وَجَنَّاتٍ أَلْفَافاً .16 إِنَّ يَوْمَ الْفَصْلِ كَانَ مِيقَاتاً .17 يَوْمَ يُنفَخُ فِي الصُّورِفَتَأْتُونَ أَفْوَاجاً .18 وَفُتِحَتِ السَّمَاء فَكَانَتْ أَبْوَاباً .19وَسُيِّرَتِ الْجِبَالُ فَكَانَتْ سَرَاباً .20 إِنَّ جَهَنَّمَ كَانَتْ مِرْصَاداً .21 لِلْطَّاغِينَ مَآباً .22 لَابِثِينَ فِيهَا أَحْقَاباً .23 لَّا يَذُوقُونَ فِيهَا بَرْداً وَلَا شَرَاباً .24 إِلَّا حَمِيماً وَغَسَّاقاً .25 جَزَاء وِفَاقاً .26 إِنَّهُمْ كَانُوا لَا يَرْجُونَ حِسَاباً .27 وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا كِذَّاباً .28 وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ كِتَاباً .29 فَذُوقُوا فَلَن نَّزِيدَكُمْ إِلَّا عَذَاباً .30 إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ مَفَازاً .31 حَدَائِقَ وَأَعْنَاباً .32 وَكَوَاعِبَ أَتْرَاباً .33 وَكَأْساً دِهَاقاً .34 لَّا يَسْمَعُونَ فِيهَا لَغْواً وَلَا كِذَّاباً .35 جَزَاء مِّن رَّبِّكَ عَطَاء حِسَاباً .36 رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا الرحْمَنِ لَا يَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطَاباً .37 يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلَائِكَةُ صَفّاً لَّا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرحْمَنُ وَقَالَ صَوَاباً .38 ذَلِكَ الْيَوْمُ الْحَقُّ فَمَن شَاء اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ
مَآ باً .39 إِنَّا أَنذَرْنَاكُمْ عَذَاباً قَرِيباً يَوْم َ يَنظُرُ
الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَيَقُولُ الْكَافِرُ يَا لَيْتَنِي كُنتُ تُرَاباً .40
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим.
1.Ғәммә йәтәсәәәә'әлүүн. 2.Ғәнин-нәбәәә'ил-ғәҙыим. 3.Әлләҙии һүм фииһи мүхтәлифүүн. 4.Кәлләә сәйәғләмүүн. 5.Ҫүммә кәлләә сәйәғләмүүн. 6.Ә ләм нәджғәлил-арда миһәәдәә. 7.Үәл-джибәәлә әүтәәдәә. 8.Үә халәҡнәәкүм әзүәәджәә. 9.Үә джәғәлнәә нәүмәкүм сүбәәтәә. 10.Үә джәғәлнәл-ләйлә либәәсәә. 11Үә джәғәлнәән-нәһәәра мәғәәшәә. 12.Үә бәнәйнәә фәүҡаҡүм сәбғәң шидәәдәә. 13.Үә джәғәлнәә сирааджәү-үәһһәәджәә. 14.Үә әңзәлнәә минәл-мүғсыираати мәәәә'әң ҫәджджәәджәә. 15.Линухриджә биһи хәббәү-үә нәбәәтәә. 16.Үә джәннәәтин әлфәәфәә. 17.Иннә йәүмәл-фасли кәәнә мииҡаатәә. 18.Йәүмә йүңфәху фиис-суури фәтә̒түүнә әфүәәджәә. 19.Үә фүтихәтис-сәмәәәә'ү фәкәәнәт әбүәәбәә. 20.Үә сүййратил-джибәәлү фәкәәнәт сәраабәә. 21.Иннә джәһәннәмә кәәнәт мирсаадәә. 22.Литтаағиинә мә'әәбәә. 23.Ләәбиҫиинә фииһәә әхҡаабәә. 24.Ләә йәҙүүҡуунә фииһәә бәрдәү-үә ләә шәраабәә. 25.Илләә хәмиимәү-үә ғәссәәҡаа. 26.ДЖәзәәәә'әү-үифәәҡаа. 27.Иннәһүм кәәнү ләә йәрджүүнә хисәәбәә. 28.Үә кәҙҙәбүү би̒әәйәәтинәә кизҙәәбәә. 29.Үә күллә шәй'ин әхсайнәәһү китәәбәә. 30.Фәҙүүкуу фәләң-нәзиидәкүм илләә ғәҙәәбәә. 31.Иннә лил-мүттәҡыинә мәфәәзәә. 32.Хәдәә'иҡа үә әғнәәбәә. 33.Үә кәүәәғибә әтраабәә. 34.Үә кә̒сәң диһәәҡаа. 35.Ләә йәсмәғүүнә фииһәә ләғүәү-үә ләә киҙҙәәбәә. 36.Джәзәәәә'әм-мир-Раббикә ғәтаааа'ән хисәәбәә. 37.Раббис-сәмәәүәәти үәл-ардыи үә мәә бәйнәһүмәәр-рахмәәни ләә йәмликүүнә минһү хыитаабәә. 38.Йәүмә йәҡуумүр-руухү үәл-мәләәәә'икәтү саффәл-ләә йәтәкәлләмүүнә илләә мән әҙинә ләһүр-рахмәәнү үә ҡаалә саүәәбәә. 39.Ҙәәликәл-йәүмүл-хәҡҡу фәмәң шәәәә'әттәхаҙә иләә Раббиһии мә'әәбәә. 40.Иннәә әнҙәрнәәкүм ғәҙәәбәң ҡариибәй-йәүмә йәнҙурул-мәр'үмәә ҡаддәмәт йәдәәһү үә йәҡуулүл-кәәфиру йәә ләйтәнии күңтү түраабәә.
Тәфсире
(Нәбә сүрәһе 40 аяттан тора. Мәккәлә ингән. «Нәбә» — хәбәр тигән һүҙ.)
Мәрхәмәтле һәм рәхимле Аллаһ исеме менән (башлайым).
1.Бер-берҙәренән улар нимә тураһында һораштыра?
2.Бөйөк хәбәр (Ҡөръән менән Ҡиәмәт) тураһындамы? (3) (Ҡөръән тураһында ла, Ҡиәмәт хаҡында ла улар) уртаҡ фекергә килә алмаймы? (4) Юҡ, оҙаҡламай аңларҙар. (5) Ысындан да, улар аңлаясаҡ. (6) Беҙ Ерҙе һеҙҙең өсөн яҫтыҡ кеүек итеп яһаманыҡмы ни? (7) Тауҙарҙы ла ҡаҙыҡ кеүек итеп ултыртманыҡмы ни? (8) Һеҙҙе пар-пар яралттыҡ. (9) Хәл алыр өсөн йоҡо бирҙек. (10) Төн ҡормаһын хасил иттек. (11) Эшләр өсөн көндө бирҙек. (12) Өҫтөгөҙгә ете ҡат тотороҡло Күкте ҡорҙоҡ. (М. Али «ете ҡат күк»те Ҡояш системаһының ете есеме, ти.) (13) Шунда балҡып яныусы бер ҡәндил (Ҡояшты) ҡуйҙыҡ. (14) Ҡуйы болоттарҙан шаулатып ямғыр ҡойҙорабыҙ. (15) Ул бөртөктәр (бойҙай, арпа, арыш), үҫемлектәр (үлән, ағастар) үҫтерә. (16) Бер-берһенә уралып үҫкән емеш баҡсаларын һуғара. (17) Шик юҡтыр, (Хаҡтан ялғанды) айыра торған хөкөм көнө инде билгеләнгән. (18) Ул көндө Сур борғоһона өрөләсәк һәм һеҙ (ҡәберҙәрегеҙҙән ҡубып) төркөм-төркөм булып (хозурыма) киләсәкһегеҙ. (19) Ул көндө Күк ишектәре ҡапҡа-ҡапҡа булып асылыр. (20) Тауҙар (урындарынан ҡубарылып) туҙан бөртөгө кеүек осоп йөрөр, сағым кеүек уйнар. (21) Хаҡтыр, йәһәннәм ул — бер ҡапҡан кеүек (ҡорбанын) көтә. (22) Аҙғын халыҡтарҙың торасаҡ урыны. (23) Оҙаҡ ваҡыттар буйына улар шунда ҡаласаҡ.(24) Шунда бер генә күләгә лә, эсер өсөн һалҡынса шыйыҡлыҡ та булмаҫ. (25) Эрен ҡатыштырылған ныҡ ҡайнар һыуҙан башҡа. (26) Ҡылған ғәмәлдәренә тамам яза аласаҡтар. (27) Сөнки улар Хисап көнөнөң киләсәгенә ышанмай ине. (28) Ҡөръәнебеҙҙең аяттарын ялғанға һананылар. (29) Беҙ иһә барыһын да яҙып, хисапҡа ала барҙыҡ. (30) (Уларға шулай тип әйтербеҙ): “Бына хәҙер инде (язағыҙҙы) татығыҙ! Ғазабыбыҙҙы арттырыуҙан башҡа бер нимә лә эшләмәйбеҙ”. 31. Һис шик юҡтыр, саф-паҡ мөьминдәр (Аллаһтың язаһынан ҡурҡҡандар) өсөн Сәғәдәттә ҡауышыу булыр. (32) Баҡсалар, йөҙөм бөстандары (баҡсалары). (33) Күкрәктәре тып-тығыҙ йәштәш ҡыҙҙар, (34) мөлдөрәмә тулы касалар шунда булыр. (35) Шунда буш һүҙҙәр һөйләнмәҫ, ялған-ғәйбәт булмаҫ. (36) (Был Сәғәдәт) Раббынан бөйөк әжер һәм ярлыҡау булараҡ мул бирелер. (37) Күктәрҙең, Ерҙең һәм икеһе араһында булғандарҙың хужаһы Раббыбыҙ — Аллаһ. Ул — рәхимле. Ул көндө кешеләр Уға ҡаршы һүҙ әйтергә (аҡланырға йәки ризаһыҙлыҡ белдерергә) ирекле түгел. (38) Изге рух (Жәбраил) һәм фәрештәләр саф-саф булып торған ул көндө, Аллаһтың рөхсәтенән башҡа һүҙ әйтелмәҫ. Рөхсәте булғанда, Хәҡиҡәт тураһында һөйләнер. (39) Бына, ҡәтғи киләсәк ҡотолғоһоҙ көн шул булыр. Шулай булғас, теләгән кеше Аллаһ юлына йүнәлһен. (40) Оҙаҡламай һеҙҙең өҫкә киләсәк яза менән һеҙҙе киҫәтеп ҡуйҙыҡ. Ул көндө (инҡарсы) кеше (фани донъяла) үҙ ҡулдары менән ҡылғандарына ҡарап: “Их, нисек аяныс, тупраҡ булып ҡына ҡалған булһам инее”, — тип үкенер.
Духаа сүрәһе.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
وَالضُّحَى .1 وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَى .2 مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَى .3 وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَّكَ مِنَ الْأ ُولَى .4 وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَى .5 أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيماً فَآوَى .6 وَوَجَدَكَ ضَالّاً فَهَدَى .7 وَوَجَدَكَ عَائِلاً فَأَغْنَى .8 فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ .9 وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ .10 وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ .11
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим.
1.Үәддухәә. 2.Үәлләйли иҙәә сәджәә. 3.Мәә үәддәғәкә Раббүкә үә мәә ҡаләә. 4.Үә ләл'әәхиратү хайрул-ләкә минәл-үүләә. 5.Үә ләсәүфә йүғтыиикә Раббүкә фәтәрдаа. 6.Ә ләм йәджидкә йәтиимәнң фә'әәүәә. 7.Үә үәджәдәкә даааалләнң фәһәдәә. 8.Үә үәджәдәкә ғәәәә'иләнң фә'әғнәә. 97. Фә'әммәл-йәтиимә фәләә тәҡһәр. 10.Үә әммәәс-сәәәә'илә фәләә тәнһәр. 11.Үә әммәә биниғмәти Раббикә фәхәддиҫ.
Тәфсире.
(Духа сүрәһе 11 аяттан тора. Мәккәлә ингән. «Духа» — көндөң төшкә саҡлы булған иртәнге
ваҡыты мәғәнәһендәге һүҙ.)
Мәрхәмәтле һәм рәхимле Аллаһ исеме менән (башлайым).
1. Көндөң иртәнге яҡтылығы, (2) тыныслыҡҡа ирештереүсе төн ҡараңғылығы менән ант итәм: (3) (Эй, Мөхәммәд) Раббың һине ташламаны һәм һиңә асыуланманы ла.
4. Әлбиттә, Әхирәт һинең өсөн донъянан хәйерлерәк. 5. Хаҡтыр, оҙаҡламай Раббың һиңә әжер бирәсәк, һәм һин бик тә ҡәнәғәт ҡалырһың. 6. Аллаһ йәтим ҡалғаныңды күреп, һиңә һыйыныр урын бирмәнеме? 7.Йәшлегендә ҡайҙа барырға белмәйенсә, ҡаңғырап йөрөгәндә, Ул һине тура юлға баҫтырманымы? 8. Һинең фәҡир икәнеңде күреп, байытманымы?
9. Йәтимдәргә килгәндә, аң бул, уларҙы рәнйетмә! 10. Мохтаждарға килгәндә лә, уларҙы, яныңдан ҡыума! (11) Шуға күрә, һин (Мөхәммәд) һис туҡ-тауһыҙ Аллаһтың сикһеҙ йомартлығы, төкәнмәҫ ҡөҙрәте тураһында (кешеләргә) хәбәр ит!
Шәрх сүрәһе.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ .1 وَوَضَعْنَا عَنكَ وِزْرَكَ .2
الَّذِي أَنقَضَ ظَهْرَكَ .3 َرَفَعْنَا لَكَ ذِكْرَكَ .4 فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً .5 إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً .6 فَإِذَا فَرَغْتَ فَانصَبْ .7 وَإِلَى رَبِّكَ فَارْغَبْ.8
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим.
1.Ә ләм нәшрәх ләкә садрак. 2.Үә үәдағнәә ғәнңкә йүзрак. З.Әлләҙии әнңҡада ҙаһрак. 4.Үә рафәғнәә ләкә ҙикрак. 5.Фә'иннә мәғәл-ғүсри йүсраа. 6.Иннә мәғәл-ғүсри йүсраа. 7.Фә'иҙәә фәрағтә фәнңсабе. 8.Үә иләә Раббикә фәрғабе.
Тәфсире.
(Инширах сүрәһе 8 аяттан тора. Мәккәлә ингән. «Инширах»—асылыу, киңәйеү, күңеле асылып китеү, һөйөнөү мәғәнәләрендә килә.)
Мәрхәмәтле һәм рәхимле Аллаһ исеме менән (башлайым).
1. (Эй, Мөхәммәд) һине асыҡ-киң күкрәкле итеп ҡылманыҡмы ни?
2. Һиңә йөкләнгән ауырлыҡты алманыҡмы ни?
3. Ул шундай йөк ине: ул һинең елкәңә бик тә ауыр ине. (4) Һинең даныңды, абруйыңды тағын да арттырманыҡмы ни? (5) Тимәк, ҡыйынлыҡ артынан еңеллек тә килә. (6) Хаҡтыр, ҡыйынлыҡ менән рәттән еңеллек тә бар. (7) Бер эште тамам итеүгә үк, икенсеһен башларға тырыш. (8) Һәр ғәмәлеңде ихластан бары тик Аллаһыңа бағышла.
Тиин сүрәһе.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ .1 وَطُورِ سِينِينَ .2وَهَذَا الْبَلَدِ الْأَمِينِ .3 لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ .4
ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِينَ .5 إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا
وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ .6 فَمَا يُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّينِ .7 أَلَيْسَ اللَّهُ بِأَحْكَمِ الْحَاكِمِينَ .8
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим.
1.Үәттиини үәз-зәйтүүн. 2.Үә туури сииниин. 3.Үә һәәҙәл-бәләдил-әмиин. 4.Ләҡад халәҡәнәл-инңсәәнә фии әхсәни тәҡүиим. 5.Ҫүммә радәд(е)нәәһү әсфәлә сәәфилиин. 6.Илләлләҙиинә әәмәнүү үә ғәмилүс-саалихәәти фәләһүм әджрун ғайру мәмнүүн. 7.Фәмәә йүкәҙҙибүкә бәғдү биддиин. 8. Ә ләйсәллааһу би'әхкәмил-хәәкимиин.
Тәфсире.
Тин сүрәһе 8 аяттан тора. Мәккәлә ингән. «Тин» - инжир емеше һәм изге тауҙың исеме.)
Мәрхәмәтле һәм рәхимле Аллаһ исеме менән (башлайым).
1. Инжир һәм Зәйтүн ағастары, (2) Синай тауы, (3) һәм ошо изге, именлек калаһынең (Мәккәнең) исеме менән ант итәм: (4) Беҙ, ысындан да, кешене бик тә гүзәл ҡиәфәттә яралттыҡ. (5) Унан һуң Беҙ уны (ҡылған яман ғәмәлдәренә күрә) түбәндәрҙән дә түбән иттек (йәһәннәмгә аттыҡ). (6) Бары тик иман килтереп, изгелек ҡылғандар ғына улар янында (йәһәннәмдә) булмаҫ. Улар өсөн (йәннәттәрҙә) бөтмәҫ-төкәнмәҫ ниғмәттәр бар. (7) Ошо дәлилдәрҙән һуң да киләсәк яза көнө хаҡында һинең һүҙҙәреңде кем ялғанға сығара алыр икән? (8) Аллаһ иң ғәҙел хөкөмдарҙарҙың да ғәҙеле түгелме ни?
Ғәләҡ сүрәһе.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ .1 خَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍ .2 اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ .3 الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ .4
عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ .5 كَلَّا إِنَّ الْإِنسَانَ لَيَطْغَى .6 أَن رَّآهُ اسْتَغْنَى .7 إِنَّ إِلَى رَبِّك الرُّجْعَى .8 أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَى .9 عَبْداً إِذَا صَلَّى .10 أَرَأَيْتَ إِن كَانَ عَلَى الْهُدَى .11 أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى .12 أَرَأَيْتَ إِن كَذَّبَ وَتَوَلَّى .13 أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَى .14 كَلَّا لَئِن لَّمْ يَنتَهِ لَنَسْفَعاً بِالنَّاصِيَةِ .15 نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ .16 فَلْيَدْعُ نَادِيَه .17 سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ .18 كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ
وَاقْتَرِبْ .19
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим.
1.Иҡраь бисми Раббикәлләҙии халәҡ. 2.Халәҡәл-иңсәәнә мин ғәләҡ. 3.Иҡраь үә Раббүкәл-әкрам. 4.Әлләҙии ғәлләмә бил-ҡәләм. 5.Ғәлләмәл-инңсәәнә мәә ләм йәғләм. 6.Кәлләә иннәл-инңсәәнә ләйатғаа. 7.Әрра'әәһүстәғнәә. 8.Иннә иләә Раббикәр-руджғәә. 9.Ә ра'әйтәлләҙии йәнһәә. 10.Ғәбдән иҙәә салләә. 11.Ә ра'әйтә инң кәәнә ғәләл-һүдәә. 12.Әү әмәра биттәҡүәә. 13.Ә ра'әйтә иң кәҙҙәбә үә тәүәлләә. 14.Ә ләм йәғләм би'әннәллааһа йәраа. 15.Кәлләә лә'илләм йәнңтәһи ләнәсфәғәм биннәәсыийәһ. 16.Нәәсыийәтиң кәәҙибәтин хаатыи'әһ. 17. Фәлйәдғү нәәдйәһ. 18. Сәнәдғүз-зәбәәнийәһ. 19.Кәлләә ләә түтыиғһү үәсджүд үәҡтәриб.(Был аяттан һуң сәждә ҡылыу мотлаҡ).
Тәфсире.
Ғәләҡ сүрәһе 19 аяттан тора. Мәккәлә ингән. «Ғәләҡ» — кешенең барлыҡҡа килеүенең нигеҙендә ир кеше менән ҡатын-ҡыҙҙың орлоҡтарынан ҡатнашҡан бер тамсы шыйыҡлыҡ ята. Был һүҙ шул орлоҡ, мәни мәғәнәләрендә килә. Мөхәммәдкә иң беренсе уахи ителгән сүрә ошо булыр.)
Мәрхәмәтле һәм рәхимле Аллаһ исеме менән (башлайым).
1. Һине юҡтан бар иткән Раббының исеме менән уҡый башла. (Ҡөрьәндең иң беренсе һүҙе -иҡра – “уҡы” тип тәржемә ҡылына. Был ғилем алыуға бер ишара.) (2) Аллаһ инсанды бер ғәләҡтән (күҙәнәктән, яралғынан) хасил итте. (3) Уҡы! Раббың һинең сикһеҙ йомартлыҡ эйәһе. (4) Ул ҡәләм менән яҙыу яҙырға өйрәтеүсе. (5) Кешегә элек мәғлүм булмағандарын да өйрәтеүсе Ул. (6) Юҡ бит, кеше барыбер аҙғынлыҡта хаттин ашар. (7) Байып алғас, мин Аллаһҡа мохтаж түгелмен, тип әйтер. (8) Әй, әҙәм балаһы! Яуап тоторға, һин Аллаһ хозурына ҡайтасаҡһың. (9) Намаҙ уҡығанда берәүһенең (10) икенсеһен (намаҙҙан) тыйғанын күрҙеңме? (11) Күрҙеңме! Ул бит тура юлда. (12) Хатта ул (намаҙҙы боҙҙороусы) үҙе кешеләрҙе: Аллаһтан ҡурҡығыҙ, гонаһтарҙан һаҡланығыҙ, тип, өндәргә алынған булһа ла. (13) Күрҙеңме, ул Хәҡиҡәтте ялғанға сығарҙы ла, йөҙ сөйөрҙө. (14) Ул бәндә Аллаһтың барыһын да күреп торғанын белмәйме ни? (15) Ул был эштәрҙән һаҡланһын. Был эшенән ваз кисмәһә, хаҡтыр, уны, маңғай сәсенән тотоп, (йәһәннәмгә) өҫтөрәп алып барырбыҙ. (16) Ялғансы, гонаһлының — маңғай сәсенән. (17) Теләй икән, ул үҙенең яҡындарын ярҙамға саҡырһын. (18) Беҙ ҙә зобаниҙарҙы саҡырырбыҙ. (19) Һаҡ бул! Уға буйһонма. Сәждә ит. Аллаһҡа яҡынлаш. (Был аятты уҡыған йәки ишеткән кеше тиләүәт сәждәһен мотлаҡ рәүештә ҡылырға тейеш )
(«Зобаниҙар» һүҙе урынына тәржемәселәр төрлө мәғәнәләге һүҙҙәр ҡуллана: ғазап фәрештәләре, һаҡсылар, тәртип һаҡлаусылар...)
Ҡадр сүрәһе.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ .1 وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ
الْقَدْرِ .2لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْف ِ شَهْرٍ .3 تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ .4 سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ .
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим.
1.Иннәә әнңзәлнәәһү фии ләйләтил-ҡадр. 2.Үә мәә әдраакә мәә ләйләтүл-ҡадр. 3.Ләйләтүл-ҡадри хайрум-мин әлфи шәһр. 4.Тәнәззәлүл-мәләәәә'икәтүү үәр-руухү фииһәә би'иҙни Раббиһим минң күлли әмр. 5.Сәләәмүн һийә хәттәә матләғил-фәжр.
Тәфсире.
(Бөйөклөк сүрәһе 5 аяттан тора. Мәккәлә ингән. Ҡәҙер кисәһендә Ҡөръән Кәрим ингән, был кисәлә фәрештәләр ергә төшә.)
Мәрхәмәтле һәм рәхимле Аллаһ исеме менән (башлайым).
1. Хәҡиҡәт шулдыр, Беҙ уны (Ҡөръәнде) Ҡәҙер кисәһендә индерҙек. (2) Ҡәҙер кисәһенең нәмә икәнен һин белмәйһеңме? (3) Ҡәҙер кисәһе мең айҙан да хәйерлерәк. (4) Ул көндә фәрештәләр һәм Изге Рух (Жәбраил), Раббының рөхсәте менән, Уның әмерҙәрен еренә еткерер өсөн, бер-бер артлы иңеп кенә торорҙар. (5) Ҡәҙер кисәһе — именлек кисәһе — таң ата башлағанға саҡлы дауам итер.
Бәййинәһ сүрәһе.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
لَمْ يَكُنِ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَالْمُشْرِكِينَ مُنفَكِّينَ حَتَّى تَأْتِيَهُمُ الْبَيِّنَةُ .1 رَسُولٌ مِّنَ اللَّهِ يَتْلُو صُحُفاً مُّطَهَّرَةً .2 فِيهَا كُتُبٌ قَيِّمَةٌ .3 وَمَا تَفَرَّقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءتْهُمُ الْبَيِّنَةُ .4 وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاء وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ .5 إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَالْمُشْرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا أُوْلَئِكَ هُمْ شَرُّ الْبَرِيَّةِ .6 إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُوْلَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ .7 جَزَاؤُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ جَنَّاتُ عَدْنٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَداً رَّضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ ذَلِكَ لِمَنْ خَشِيَ رَبَّهُ .
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим.
1.Ләм йәкүнилләҙиинә кәфәруу мин әһлил-китәәби үәл-мүшрикиинә мүнңфәккиинә хәттәә тә’тийәһүмүл-бәййинәһ. 2.Расүүлүм минәллааһи йәтлүү сухүфәм-мүтаһһәраһ. 3.Фииһәә күтүбүнң ҡаййимәһ. 4.Үә мәә тәфәрраҡалләҙиинә үүтүл-китәәбә илләә мим-бәғди мәә джәәәә'әтһүмүл-бәййинәһ. 5.Үә мәә үмируу илләә лийәғбүдүүллааһа мүхлисыиинә ләһүд-диинә хүнәфәәәә'ә үә йүҡыы-мүүс-саләәтә үә йү’түүз-зәкәәтә үә ҙәәликә диинүл-ҡаййимәһ. 6.Иннәлләҙиинә кәфәруу мин әһлил-китәәби үәл-мүшрикиинә фии нәәри джәһәннәмә хаалидиинә фииһәә үләәәә'икә һүм шәррул бәриййәһ. 7.Иннәлләҙиинә әәмәнүү үә ғәмилүүс-саалихәәти үләәәә'икә һүм хайрул-бәриййәһ. 8.Джәзәәәә'үһүм ғиндә Раббиһим джәннәәтү ғәднинң тәжрии минң тәхтиһәл-әнһәәру хаалидиинә фииһәә әбәдәә, радыийәллааһу ғәнһүм үә радуу ғәнһү ҙәәликә лимән хашийә Раббәһ.
Тәфсире.
(Асыҡ бәйән сүрәһе 8 аяттан тора. Мәҙинәлә ингән. «Бәйинә» — асыҡ дәлил, иҫбатлау, аңлатыу мәғәнәләрендәге һүҙ.)
Мәрхәмәтле һәм рәхимле Аллаһ исеме менән (башлайым).
1. Китаплы кәферҙәр ҙә, китапһыҙ мөшриктәр ҙә, ап-асыҡ аяттар килгәнгә саҡлы кәферлектәренән айырылманылар. (2) Аллаһ тарафынан күндерелгән Пәйғәмбәр (Мөхәммәд) шул паҡ сәхифәләрҙе уҡыны. (3) Ул сәхифәләргә тура хөкөмдәр яҙылған. (4) Шул тура хөкөмдәр килгәнгә саҡлы, китаплы халыҡ үҙ-ара талашып айырылманы. Фәҡәт улар ап-асыҡ аяттар килгәс кенә айырылып бөттөләр. (5) Гәрсә уларға: Аллаһҡа, уның диненә ихласлыҡ менән иман килтереп, изгелек ҡылып, намаҙҙарҙы ҡалдырмайынса, дөрөҫ уҡырға, зәкәт бирергә кәрәк, тип әйтелде. Иң дөрөҫ дин - ошо дин! (6) Хаҡтыр, китаплы кәферҙәр ҙә, китапһыҙ мөшриктәр ҙә — бөтөн кәферҙәр ҙә йәһәннәм утында янасаҡ. Аллаһ яралтҡан йән эйәләре араһында улар иң ямандыр. 7. Иман килтереп, изгелек ҡылғандар, һис шикһеҙ, Аллаһ яралтҡандарҙың иң яҡшылары. (8) Раббы янындағы иң олуғ әжер (йәннәт) уларға булыр. Арыҡтарынан шишмәләр ағып ятыусы Ғәден йәннәттәрендә улар мәңгегә ҡаласаҡ. Аллаһ уларҙан ҡәнәғәт булыр. Улар ҙа Аллаһтан ҡәнәғәт ҡалыр. Бына быларҙың барыһы ла Аллаһтың язаһынан ҡурҡҡан мөьминдәр өсөн әҙерләнгән әжер.
Зәлзәләһ сүрәһе.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا .1وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا .2 وَقَالَ الْإِنسَانُ مَا لَهَا .3 يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا .4 بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحَى لَهَا .5 يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتاً لِّيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ .6 فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ .7 وَمَن يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرّاً يَرَهُ .8
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим.
1.Иҙәә зүлзиләтил-арду зилзәәләһәә. 2.Үә әхраджәтил-арду әҫҡааләһәә. 3.Үә ҡааләл-инсәнә мәә ләһәә. 4.Йәүмә'иҙинң түхәддиҫү ахбәәраһәә. 5.Би'әннә Раббәкә әүхәә ләһәә. 6.Йәүмә'иҙий-йәсдүрун-нәәсү әштәәтәл-лийүрау әғмәәләһүм. 7.Фәмәй-йәғмәл миҫҡаалә ҙәрратин хайрай йәраһ. 8.Үә мәй йәғмәл миҫҡаалә зәрратинң шәррай-йәраһ.
Тәфсире.
(Ер тетрәү сүрәһе 8 аяттан тора. Мәккәлә ингән.
«Зилзилә» — ер тетрәү.)
Мәрхәмәтле һәм рәхимле Аллаһ исеме менән (башлайым).
1. Ер үҙенә генә хас тетрәү менән айҡала-сайҡала башлағанда, (2) үҙ эсендәгеләрҙе (мәйеттәрҙе, ҡаҙылма байлыҡтарҙы, ҡайнаған магманы) тышҡа сығарып ташлағанда, (3) кешеләр: “Нимә булды был Ергә?” — тип аптырар. 4.Ул Көндө (Ҡиәмәттә) Ер өҫтөндә нимәләр ҡылынғандың барыһы тураһында ла Ер үҙе хәбәр итер. (5) Аллаһтың әмере менән, Ер барыһын да һөйләп бирер. (6) Ул көндө кешеләр, ниндәй ғәмәлдәр ҡылғанлыҡтарына ҡарар өсөн, төркөм-төркөм булып, хисап бирергә барырҙар. (7) Кем зәррә (туҙан бөртөгө) ҡәҙәрле генә изгелек ҡылған булһа, хатта шул да күренер. (8) Кем зәррә (туҙан бөртөгө) ҡәҙерле әшәкелек ҡылған булһа, ул да күренер.
Ғәәдиәәт сүрәһе.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
وَالْعَادِيَاتِ ضَبْحاً .1 فَالْمُورِيَاتِ قَدْحاً
.2فَالْمُغِيرَاتِ صُبْحاً .3 فَأَثَرْن َ بِهِ نَقْعاً
.4 فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعاً .5 إِنَّ الْإِنسَانَ لِرَبِّهِ لَكَنُودٌ .6 وَإِنَّهُ عَلَى ذَلِكَلَشَهِيدٌ .7 وَإِنَّهُ لِحُبِّ الْخَيْرِ لَشَدِيدٌ .8 أَفَلَا يَعْلَمُ إِذَا بُعْثِرَ مَا فِي الْقُبُورِ .9 وَحُصِّلَ مَا فِي الصُّدُورِ .10 إِنَّ رَبَّهُم بِهِمْ يَوْمَئِذٍ لَّخَبِيرٌ .
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим.
1.Үәл-ғәәдийәәти дабхәә. 2.Фәл-мүүрийәәти ҡадхәә. 3.Фәл-мүғыираати субхәә. 4.Фә'әҫәрнә биһи нәҡғәә. 5.Фәүәсатнә биһи жәмғәә. 6.Иннәл-инңсәәнә лираббиһии ләкәнүүд(е). 7.Үә иннәһү ғәләә ҙәәликә ләшәһиид(е). 8.Үә иннәһүү лихүббил-хайри ләшәдиид(е). 9.Ә фәләә йәғләмү иҙәә бүғҫира мәә фил-ҡубүүр. 10.Үә хуссыләнә мәә фис-судуур. 11.Иннә Раббәһүм биһим йәүмә’иҙил-ләхабиир.
Тәфсире.
(Ғәдийәт сүрәһе 11 аяттан тора. Мәккәлә ингән. «Ғәдийәт» —уҙышыусы аттар, тигән һүҙ.)
Мәрхәмәтле һәм рәхимле Аллаһ исеме менән (башлайым).
1. Йөрәк ҡағып, тупылдап сапҡан аттар,
(2) тояҡтарынан ут сәсрәтеп уҙышыусы
саптарҙар, (3) таң атҡанда (Жиһад өсөн) яу сапҡан арғымаҡтар, (4) (Күкте) туҙан менән ҡаплаған сабышҡылар, (5) дошман өйөрөнөң уртаһына бәреп кергән юрғылар исеме менән ант итәм: (6) бәндәләр, ысындан да, шөкөрһөҙҙөр. (7) Хаҡтыр, ул үҙ кәферлектәренә үҙе шаһит. (8) Ысынлап та, (әҙәм балаһы) донъя малына бик тә хирыстыр (яратыусан). (9) Улар шуны аңламайҙармы икән ни һуң? Улар ҡәберҙәренән ҡубарылып сығарылыр.
(10) Күкрәктәрендә, күңелдәрендә ниндәй хөсөтлөк йәшеренгән булһа, барыһы ла фаш
ителер. (11) Хаҡтыр, Аллаһтың барыһы тураһында да белгәнлеге шул көндө асыҡланыр.
Ҡариғәһ сүрәһе.
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِِ
الْقَارِعَةُ .1مَا الْقَارِعَةُ .2وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْقَارِعَةُ .3 يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ .4وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنفُوشِ .5فَأَمَّا مَن ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ .6 فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ .7 وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ .8 فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ .9 وَمَا أَدْرَاكَ مَا هِيَهْ .10 نَارٌ حَامِيَةٌ .
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим.
1.Әл-ҡаариғәһ. 2. Мәл-ҡаариғәһ. 3.Үә мәә әдраакә мәл-ҡаариғәһ. 4.Йәүмә йәкүүнүн-нәәсү кәл-фәраашил-мәбҫүүҫ. 5.Үә тәкүүнүл-джибәәлү кәл-ғиһнил-мәнңфүүш. 6.Фә'әммәә мәнң ҫәҡуләт мәүәәзиинүһ. 7. Фә һүүә фии ғиишәтир-раадыийәһ. 8.Үә әммәә мән хаффәт мәүәәзиинүһ. 9.Фә'үмүһүү һәәүийәһ. 10.Үә мәә әдраакә мәәһийиәһ. 11.Нәәрун хәәмийәһ.
Тәфсире.
(Ҡариғә сүрәһе 11 аяттан тора. Мәккәлә ингән. «Ҡариғә» һүҙен төрлө мәғәнәләрҙә ҡулланыусылар бар. Ул — ҡапҡа ҡағыусы, Ҡиәмәт көнө, әфәт килеү мәғәнәләрендә лә йөрөй. И. Крачковский иһә: яралаусы, язалаусы, тар-мар итеүсе, кеүек мәғәнәһен алған. Был осраҡта Ҡариғә — Ҡиәмәт, йәғни яза биреү сифатында йөрөй. Аяттарҙы уҡып, уның теүәлерәк мәғәнәһен табырһығыҙ.)
Мәрхәмәтле һәм рәхимле Аллаһ исеме менән (башлайым).
1. Афат ҡапҡа ҡаға! (2) Нимә — ул ҡапҡа ҡағыусы афат? (Ҡиәмәт). (3) Афаттың ҡасан ҡапҡа ҡағасағы тураһында Һиңә кем әйтә алыр? (4) Ул көндө кешеләр ҡыуып таратылған күбәләктәр кеүек булыр. (5) Тауҙар ҙа ул көндө тетелеп бөткән йөн пәрәүездәре кеүек булыр. (6) Бына, (ошо көндә кешеләрҙең ҡылған изгелектәре, сауаптары — үлсәүҙең бер төпсәһенә, ҡылған яманлыҡтары үлсәүҙең икенсе төпсәһенә ҡуйылыр) изгелектәр яғы ауыр баҫһа, (7) ул кеше рәхәт тормошта (йәннәттә) йәшәр. (8) Төпсәнең гонаһтар яғы ауыр баҫҡан бәндәнең урыны — хәтәр (9) “Һәүийә” исемле йәһәннәм упҡыны уға әсәһе булыр. (10) Нәмә ул “Һәүийә”, һин беләһеңме? (11) Ул — хәтәр ҡыҙған ут.
Тәкәәҫур сүрәһе.
Достарыңызбен бөлісу: |