2 КӘСІПКЕРЛІКТІҢ ИНФРАҚҰРЫЛЫМЫ
Экономикалық қатынастарды ұтымды түрде дамытудың қажетті шарттарының бірі нарыққа бейімделген инфрақұрылымды қалыптастыру болып табылады.
Кәсіпкерлік қызметті инфрақұрылымдық қамтамасыз ету түсінігінің құраушылары:
өндірістік инфрақұрылым;
әлеуметтік инфрақұрылым;
институционалды инфрақұрылым;
ақпараттық инфрақұрылым;
экологиялық инфрақұрылым .
Инфрақұрылымды дұрыс басқаруға кәсіпорын немесе ұйым жұмысының жалпы табысы, жалпы өнеркәсіптік шығындардағы инфрақұрылымға деген шығындардың үлес салмағы, инженерлік жүйелер мен құрал-жабдықтың жағдайы, оларға қызмет көрсетуге жұмсалған шығындар, инфрақұрылымды жақсарту үшін арнаулы қордың болуына байланысты болады. Кәсіпкерлік, жүйе құраушы рөлді атқара отырып, барлық экономикалық құрылымға, салааралық, салалық және аймақтық кешендерге өз әсерін тигізеді.
Кәсіпкерлік инфрақұрылым экономикалық жүйеде ерекше рөль атқарады. Өйткені тарихи және логикалық тұрғыдан еңбек үрдісінің функцияларын негізгі және қосалқы деп бөлу барысында пайда болады, ал ары қарай инфрақұрылымдық салалардың пайда болуына тікелей әсер етеді.
Кәсіпкерліктің тиімді қызмет етуі тек қана оның ғана емес, сонымен қатар ол қарым – қатынас жасайтын басқа да ұйымдардың өзара үйлесімді дамуына байланысты. Олардың өзара байланысы нарықтық инфрақұрылым арналары мен элементтері арқылы қамтамасыз етіледі. Демек, әлеуметтік және экономикалық қатынастардың үйлесуіне бағытталған қоғамдағы сапалық өзгерістер біршама дәрежеде нарықтық инфрақұрылымның дамуына байланысты болады. Сондықтан барлық инфрақұрылымдық кешен мен оның құраушыларының қалыптасуының ішкі байланыстарын, дамуына әсер ететін факторларын жүйелі түрде зерттеуді қажет етеді. Кәсіпкерліктің инфрақұрылымы оны қалыптастыратын жиынтық элементтерімен біріге отырып, нарықта бәсекеқабілеттілігін арттыру мақсатында шаруашылық жүргізу субъектілерінің қызметі мен сыртқы ортаның әсер етуінің алуан түрлілігін ескере отырып, бизнестің өсіп бара жатқан транзакциялық шығындарын азайтудың пәрменді механизмін пайдалану қажет.
12. Кәсіпкерлік қызметті тоқтату
Еліміздің заңнамасына сәйкес кәсіпкерлік қызмет заңды тұлға құрмастан (дара кәсіпкерлік ) және заңды тұлға құру (түрлі ұйымдық-құқықтық нысандардағы кәсіпорындар құру) арқылы жүзеге асырылады. Осыған байланысты олардың кәсіпкерлік қызметін тоқтатуы мен таратылуы бойынша өзіндік ерекшеліктері бар. Сондықтан дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар үшін кәсіпкерлік қызметті тоқтату себептері мен шарттарын,тарату тәртібін қарастырайық.
Дара кәсіпкерлік үшін де заңды тұлғалар үшін де кәсіпкерлік қызметті тоқтату 2 түрде :ерікті және мәжбүрлі тәртіппен жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасының «Жеке кәсіпкерлік туралы» заңына сәйкес (28-бап), дара кәсіпкердің қызметі өзіндік кәсіпкерлік кезінде дара кәсіпкер өз бетімен,бірлескен кәсіпкерлік кезінде барлық қатысушылар бірлесіп қабылдаған шешім негізінде кез келген уақытта ерікті түрде тоқтату үшін тіркейтін органға кәсіпкерлік қызметін тоқтату туралы өтініш береді.
Бірлескен кәсіпкерлік жағдайында оған қатысушылардың жартысы кәсіпкерлік қызметті тоқтатуға дауыс берсе,онда кәсіпкерлік қызметті тоқтату туралы шешім қабылданды деп саналады(егер олардың арасындағы келісімде өзгеше көзделмесе).
Дара кәсіпкердің қызметі мынадай жағдайларда сот шешімі бойынша мәжбүрлі түрде тоқтатылады:
1) ол банкрот деп танылса;
2)тіркеу кезінде жіберілген жойылмайтын сипаттағы заң бұзушылықтардың орын алуына байланысты дара кәсіпкерді тіркеу жарамсыз болса;
3) күндізбелік жыл ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасын бірнеше рет немесе өрескел бұза отырып қызметін жүзеге асырса;
4) ол қайтыс болды деп жарияланса;
5) ол хабар-ошарсыз кетті деп танылса.
Дара кәсіпкердің қызметі жоғарыда аталғандардан басқа мынадай жағдайларда:
1) өзіндік кәсіпкерлік-дара кәсіпкер әрекетке қабілетсіз деп танылған,қайтыс болды деп жарияланған немесе ол қайтыс болған жағдайда;
2)отбасылық кәсіпкерлік және жай серіктестік-дара кәсіпкердің әрекетке қабілетсіз болуы және қайтыс болуы салдарынан бірлескен кәсіпкерлік қатысушысының біреуі қалған немесе бір де бірі қалмаған жағдайда,сондай-ақ некені бұзуға байланысты мүлікті бөлу кезінде тоқтатылады.
Кәсіпкерлік қызмет ерікті түрде таратылған жағдайда,дара кәсіпкер қызметті тоқтату туралы шешім қабылданған күннен бастап 3 жұмыс күні ішінде ол туралы салық органына жазбаша түрде хабарлауы тиіс.Кәсіпкер өз қызметін тоқтату туралы шешім қабылдаған күннен бастап 1 ай ішінде салық кезеңінің басынанбастап кәсіпкерлік қызмет тоқтатылған күнге дейінгі жасалған салық есептемелерін ұсынады және кәсіпкерлік қызметтің тоқтатылуына байланысты құжаттамалық тексеру жүргізу туралы өтініш жазады.Бюджет алдындағы салықтық міндеттемелердің орындалуына құжаттық тексеру жүргізгеннен кейін және тіркеу (салық)органына дара кәсіпкерлікті мемлекеттік тіркеу туралы куәлікті өткізгенсоң кәсіпкердің қызметі тоқтатылды деп есептеледі және ол Мемлекеттік тіркелімнен(регистрден) шығарылады.\
13. Кәсіпкерлік ойлау.
Кәсіпкерлік ойлау-бұл кәсіпкерлік мінез-құлықты анықтайтын сенімдердің, ойлау процестерінің және әлемге көзқарастың жиынтығы. Әдетте кәсіпкерлер өздерінің өмірлік жағдайларын жақсартуға және өмір сүруге болатынына қатты сенеді. Олар сондай-ақ оқу, өсу, бейімделу және табысқа жету қабілеттеріне сенеді. Табысты кәсіпкерлердің ойлау тәсілі дәстүрлі жұмысшылардың ойлауынан көп жағынан ерекшеленеді.Мысалы, егер дәстүрлі жұмысшыға көбірек ақша табу қажет болса, олар түйіндемесін жаңартады және жоғары жалақы алатын жұмыс іздейді. Алайда, кәсіпкерлік ақыл-ойы бар адам өз бизнесін ашу немесе дамыту арқылы ақша табудың жолдарын іздейді.Мәселе мынада, кез-келген адам табысты кәсіпкердің ойлауын дамыта алады. Ford Motor Company негізін қалаушы Генри Форд бір кездері айтқандай:"сіз жасай аламын деп ойлайсыз ба, мүмкін емес деп ойлайсыз ба – сіз дұрыссыз".Генри Фордтың қабілеттер туралы дәйексөзі кәсіпкерлік ойлаудың маңыздылығы
Кәсіпкерлік ойлаудың күші, егер сіз бұл туралы ойласаңыз, айқын болады. Кәсіпкерлер табысқа жетеді, өйткені олар әлемді көптеген адамдарға қарағанда басқаша ойлайды, әрекет етеді және қарайды.
Кәсіпкерлік ойлаудың маңызды болуының көптеген себептері бар. Мысалы, кәсіпкерлік ойлауды дамыту күмәнді, қорқынышты және алаңдаушылықты азайтуға көмектеседі. Ол сондай-ақ әрекетті, зейінді және өсуді ынталандыруға көмектеседі.
Қысқаша айтқанда, кәсіпкерлік менталитет бизнестегі сәттіліктің негізі болып табылады. Енді кәсіпкерлердің қалай ойлайтынын көрейік.
14. Кәсіпкерлік түрлері.
Достарыңызбен бөлісу: |