Бизнес ответ
Мәміленің көптеген түрлері бар. Олардың ішінде келесілерді бөліп көрсетуге болады
жүктеу/скачать 5.38 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кәсіпкерлік жүйесіндегі әріптестік
- Коммерциялық мәмілелерді іске асырудың негізгі үш әдісі қолданылады. Олар төмендегілер
- Тікелей саудалық ( өндірушілермен жасалатын) мәмілелер деп тауарды ( жұмысты, қызметті) өндіруші мен тікелей тұтынушы
| Мәміленің көптеген түрлері бар. Олардың ішінде келесілерді бөліп көрсетуге болады: Мәмілелер біржақты және екі немесе көпжақты болуы мүмкінМәміледе мәміле жасаудың мақсаттары туралы шарттардың болуына немесе болмауына байланысты себепті немесе абстрактілі мәміле болып бөлінеді. Консенсуалды және нақты мәмілелер. Егер
консенсуалдық мәмілелерді жасау үшін тараптардың қол қоюы жеткілікті болса, нақты мәмілелер үшін тараптардың келісімімен қатар мәміле затын қарастыру қажет. Кәсіпкерлік жүйесіндегі әріптестік Мәмілемен немесе келісім шартпен рәсімделген кәсіпкерлердің арасындағы қатынастар әріптестік байланыстарды сипаттайды. Ол қандай-да бір бизнес-жобаны немесе кәсіпкерлік қызметті іске асыру кезінде туындайды және оның нысанын бизнес- әріптестер ұсынады Коммерциялық мәмілелерді іске асырудың негізгі үш әдісі қолданылады. Олар төмендегілер: Тікелей өндірушімен жасалатын мәміле; Делдалдар арқылы жасалатын мәміле; Жоғарыда аталған екі әдістің үйлесуі арқылы жасалатын мәміле. Тікелей саудалық ( өндірушілермен жасалатын) мәмілелер деп тауарды ( жұмысты, қызметті) өндіруші мен тікелей тұтынушы арасындағы операцияны айтамыз. Кәсіпорын мен делдалдың(брокер) арасындағы өзара қарым-қатынас сипатына байланысты сауда-делдалдық операциялардың келесідей түрлерін бөліп көрсетуге болады: 1Қайта сату бойынша операциялар. Мұнда делдал тауар өндірушіден тауарды сатып алады, яғни, меншік иесі бола отырып қайта сатуды көздейді. 2. Коммиссиялық операциялар. Мұндай операциялар кәсіпорын мен делдалдың арасындағы комиссиялдық келісім негізінде жүзеге асады. Яғни, делдал тауар өшдірушіден тауарды сатып алмайды, тек соның ( тауар өндірушінің ) есебінен белгілі бір сыйақы үшін сату сатып алу мәмілесін жасайды. 3. Агенттік операцияар . Мұнда операциялар кәсіпорынның атынан және есебінен сату – сатып алу операциясын жүзеге асыру үшін кәсіпорын мен делдалдың арасындағы жасалған агенттік келісім негізінде іске асады. 4. Брокерлік операциялар. Мұнда делдалдар сатушы мен сатып алушының арасында баланыс орнатады. Осындай қызметтер үшін белгілі бір көлемде сыйақы алатын болады. 7. Коммерциялық құпия және оны қорғау тәсілдері Коммерциялық құпия ұғымын, оларды қорғаудың негізгі әдістерін, сонымен қатар оны жариялаумен байланысты болатын шығындарды төлеу әдістерін қарастырайық. Бизнестің көптеген салаларында компанияның табыстылығының маңызды негізінің бірі болып үдемелі ноу-хау, бірегей технология, маркетинг стратегиясы немесе көптеген жылдар бойы жиналған ақпарат болып табылуы мүмкін. Бұған мысал, бос жұмыс орындарының және кадрлық агенттіктің базасы, жылжымайтын мүлік агенттігінің клиенттерімен жұмыс әдісі, тағам шығаратын компанияның ерекше рецептурасы. Мұндай ақпарат бәсекелестердің қолына түсіп нарықтағы қол жеткізілген жетістіктердің барлығын жоққа шығаруы мүмкін. Басқа жағдайда ақпаратты жинақтау бизнестің қоысша бір бөлігі болып жүреді, мысалы, серіктестер мен олармен жасалған келісім-шарттың сомасы туралы мәліметтер, бағалық ұсынымдары бар конкурстық құжаттар, жабық мәліметтері бар заңгерлік фирма клиенттерінің картотекасы. Мұндай ақпаратты жариялау тікелей ақша қараатының шығынымен ғана емес, өз құпиясын сеніп тапсырғандардың негізделген шағымдарымен де қауіпті. Сондықтан көптеген кәсіпкерлер жабық ақпаратты үшінші тұлғалардың немесе жұмысшылардың өздерінің заңсыз қолдануынан, қорғау туралы ойланады, себебі оны мысалы жеке бәсекелестік жасалымдарда қолдануы мүмкін. Қазақстан Республикасында коммерциялық құпияны қорғауды реттейтін арнайы заң жоқ (мысалы, Ресейдегі сияқты). Құқықтық нормалар әр уақытта қабылданған түрлі нормативтік актілерге бойынша шашылған. Дегенмен талқылап көрейік. Қазақстан Республикасының «Жеке кәсіпкерлікті қорғау мен қолдау туралы» Заңының 21 бабы коммерциялық құпия деп мемлекеттік құпия болып табылмайтын, өндіріспен, технологиялық ақпаратпен, басқармамен, қаржы немесе шаруашылық субъектісінің басқа қызметімен байланысты мәліметтерді санайды, оларды жариялау оның мүддесіне зиян келтіруі мүмкін. Коммерциялық құпия болып табылатын мәліметтердің құрамы мен көлемі шаруашылық субъектілерімен анықталады, ол туралы мүдделі тұлғаларға жазбаша түрде хабарланады. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі 126 бапта қызметтік немесе коммерциялық құпия болып табылатын ақпаратты қорғауға кепілдік береді, егер ақпараттың әлеуетті құндылығы болса, заңды негізде оған еркін қол жетімділік болмаса, ақпарат иесі ақпараттың жабық болып қалуы үшін шаралар қабылдаса. Заңнамада «рұқсат шектелген ақпарат», «ашылмаған ақпарат», «жабық ақпарат, мәлімет» деген түсінік те бар, олардың бір бөлігі коммерциялық құпия болып табылады. Осылайша, коммерциялық құпияның негізгі белгілерін анықтап алайық: ол мемлекеттік құпияға жатпайды; бұл кәсіпкердің қызметімен байланысты мәлімет; үшінші тұлғаларға белгісіз болғандықтан ол шынайы немесе әлеуетті құндылығы болса; оны жариялау кәсіпкердің мүдделеріне нұсқан келтіруі мүмкін болса; оған еркін рұқсат жоқ; ақпарт иесі оның жабықтылығын қорғау болйынша шаралар қабылдаса; кәсіпкер коммерциялық құпия болып саналатын мәліметтердің құрамы мен көлемін өзі анықтайды (алайда заң талаптарына байланысты кейбір мәліметтер коммерциялық құпия бол алмайды). Көрсетілген белгілер өте маңызды, себебі олардың барлығы бірге болғанда ғана коммерциялық құпияны қорғау құқығын береді. Коммерциялық құпияға өнеркәсіп технологиясы, кәсіпорынды басқару әдістері, кәсіпорынның қаржысы туралы мәліметтер, жасалған және жоспарланған мәмілелер, бухгалтерлік және салықтық есептерде көрсетілген мәліметтер, заіды тұлғаның жарғылық келісімінде көрсетілген мәлңметтер жатады. Аталған тізім толық емес, себебі жариялауға жатпайтын мәліметтердің құрамы мен көлемін белгілеу құқығы кәсіпкердің өзіне ұсынылған. Бірқатар мәліметтер коммерциялық құпия болып саналмайды. Бірақ бұл тізбе керісінше, заңмен белгіленеді. Бұл, мысалы, заңды тұлғаның жарғысында көрсетілген мәліметтер, заіды тұлғалар мен олардың филиалдарын (өкілдіктерін) мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу, жою туралы мәліметтер, жылдымайтын мүлікпен мәміле жасау және жылдымайтын мүлікке құқықты тіркеу туралы мәліметтер. Мемлекеттік статистикалық есепке, сонымен қатар ұйымның мемлекеттік бақылау мен қадағалау нысаны болып табылатын қызметінің кейбір жақтарына қатысты мәліметтер коммерциялық құпия болып саналмайды, алайда бұл бақылау-қадағалау органдары алынған ақпаратты өз еріктері бойынша қолдана алады дегенді білдірмейді. Кәсіпкер өз жұмысшыларына, акционерлеріне, пай алушыларына және басқа тиісті тұлғаларға өз еңбекақыларының дұрыс есептелуін тексеруге, авторлық сыйқыны, дивиденд, келісім бойынша сыйақыны тексеруге, олардың мүліктегі, табыстағы, кірістегі үлесін анықтауға мүмкіндік беретін ақпаратқа қол жетімділікті ұсынуға міндетті. Заңнамамен немесе құрылтайлық құжаттармен жариялауға немесе акционерлерге, басқа белгілі бір тұлғалар аясының мүшелеріне (қатысушыларына) міндетті түрде жеткізуге жататын мәліметтердің тізімі белгіленуі мүмкін. Бұл мәліметтерге заңды тұлғалардың мемлекеттік тізіліміндегі мәліметтерге жататын деректер, кәсіпкерлік қызметтің жылдық баланстық қорытындылары, соның ішінде баланс сальдосы, жарғылық капитал сомасы, кредиторлық және дебиторлық қарыздардың жиынтық сомалары, кірістер мен шығыстар шотының сальдосы, мемлекеттік статистикалық есеп ережелеріне сәйкес жариялауға жататын мәліметтер жатады. 8. Кәсіпкерлік қызмет субъектілерінің жауапкершілігі Кәсіпкерлердің жауапкершілігінің мәні мен түрлері. * Жалпы нысанда кәсіпкерлердің жауапкершілігі деп шаруашылық жүргізуші субъектілердің, клиенттердің, қызметкерлердің, мемлекеттің орындалмаған белгіленген (шарттық) міндеттерін (міндеттемелерін), бұзылған құқықтарын қалпына келтіруге бағытталған белгілі бір әрекеттерді жасау міндеті, қажеттілігі түсініледі. Тиісінше, шаруашылық жүргізуші әріптестер, мемлекеттік органдар шарттық міндеттемелерді орындамаған, кәсіпкерлердің құқықтарын бұзатын шешімдер қабылдаған кезде кәсіпкерлер алдында жауапты болады. Жауапкершілік шарттарды орындамау немесе тиісінше орындамау кезінде заңдарда белгіленген міндеттер мен міндеттемелерді орындамау салдарынан туындайды. Кәсіпкерлер құқықтық нормаларда белгіленген құқық нормаларында (заңдарда) және шарттарда белгіленген міндеттер мен міндеттемелерді орындамаған кезде кәсіпкерлердің қолайсыз салдарға ұшырау міндетін білдіретін заңды жауаптылықта болады. Жауапкершілікті белгілейтін құқықтық нормалардың салалық тиістілігіне қарай азаматтық-құқықтық, әкімшілік және қылмыстық жауапкершілік қолданылады. Тәртіптік, материалдық, моральдық жауапкершілік те қолданылады. * Кәсіпкерлер нарықтық экономика субъектілері ретінде, азаматтық айналымға қатысушылар, ең алдымен, азаматтық заңнамада белгіленген көзделген міндеттер мен міндеттемелерді орындамаудың немесе тиісінше орындамаудың заңды салдары болып табылатын азаматтық жауаптылықта болады. Азаматтық жауапкершілік құқық бұзушыға басқа адамға (кредиторға) не мемлекетке қатысты тұрақсыздық айыбын, айыппұлды, өсімпұлды төлеу нысанында құқық бұзушы үшін теріс мүліктік (қаржылық) салдарлары бар заңда немесе шартта белгіленген ықпал ету шараларын қолдануда, залалдарды өтеуде, мүлікке тыйым салуда, зиянды өтеуде көрінеді 1.Заңды жауапкершілік * Қылмыстық, азаматтық-құқықтық, әкімшілік, тәртіптік және материалдық жауапкершілік түрлеріне жатады. 2.Азаматтық жауапкершілік • мүліктік болып табылады, өтемақы сипатында болады, өйткені оны қолданудың басты мақсаты жәбірленуші тараптың (кредитордың) құқықтарын қалпына келтіру болып табылады. Ол шарттан тыс қатынастардан туындайды, тиісті құқық нормаларымен белгіленеді, сондай-ақ жасалған адамдардың орындалмауынан немесе тиісінше орындалмауынан туындайтын шарттық болып табылады шарттар. Кінәлі тараптың жауапкершілік деңгейі (рөлі) тұрғысынан азаматтық жауапкершілік үлестік, ынтымақты, субсидиарлық және аралас болып бөлінеді. 3.Субсидиарлық жауапкершілік * Заңда немесе шартта көзделген жағдайларда міндеттемені тиісінше орындағаны үшін борышкермен бірге кредиторлар алдында жауап беретін тұлғалардың (Тараптардың) қосымша жауапкершілігі болып табылады. 4.Ортақ жауапкершілік * егер ол шартта көзделсе немесе заңда белгіленсе, атап айтқанда, міндеттеме нысанасының бөлінбейтіндігі кезінде туындайды• Кәсіпкерлік қызметке байланысты міндеттеме бойынша бірнеше борышкерлердің міндеттері, сондай-ақ осындай міндеттемедегі бірнеше кредиторлардың талаптары, егер заңмен, өзге де құқықтық актілермен және шарттармен ынтымақтасады міндеттемелер басқаша қарастырылмаған . 5.Аралас жауапкершілік 5.Аралас жауапкершілік * Екі тараптың кінәсінен міндеттемені орындамау немесе тиісінше орындамау кезінде туындайтын жауапкершілік. * Кәсіпкер ұйымның меншік иесі ретінде еңбек құқығына сәйкес қызметкерлердің заңсыз және кінәлі мінез-құлқының нәтижесінде кәсіпкерге келтірілген залал үшін қызметкерлердің материалдық жауапкершілігін белгілейді. Материалдық жауапкершілік екі түрге бөлінеді: шектеулі (орташа айлық жалақы шегінде) және толық, жеке немесе ұжымдық материалдық жауапкершілік туралы шарт жасалған қызметкерлер үшін белгіленеді. Қызметкер біржолғы құжаттар бойынша есеп беретін материалдық құндылықтарды (ақшаны) алған кезде, сондай-ақ егер залал келтірген қызметкердің іс-әрекетінде қылмыстық құқық бұзушылық белгілері болса, толық материалдық жауапкершілік белгіленуге тиіс. 6.Әкімшілік жауапкершілік * Бұл Ресей Федерациясының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексіне сәйкес міндеттерді орындамаған кезде, сондай-ақ басқа заңдарда белгіленген міндеттерді (міндеттемелерді) орындамаған кезде пайда болады. Кәсіпкерлер үшін әкімшілік жазаның (жауапкершіліктің) негізгі нысаны айыппұл — ең төменгі төлем мөлшері шегінде белгіленген ақшалай өндіріп алу болып табылады ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес еңбек . 7.Материалдық жауапкершілік * екі түрде болады: шектеулі (орташа айлық жалақы шегінде) және толық, жеке немесе ұжымдық материалдық жауапкершілік туралы шарт жасалған қызметкерлер үшін белгіленеді. Қызметкер біржолғы құжаттар бойынша есеп беретін материалдық құндылықтарды (ақшаны) алған кезде, сондай-ақ егер залал келтірген қызметкердің іс-әрекетінде қылмыстық құқық бұзушылық белгілері болса, толық материалдық жауапкершілік белгіленуге тиіс. 9. Кәсіпкерлік мәдениеті мен этикасы Кәсіпкерлік қызмет мәдениеті-бұл ең алдымен білім беру жүйесі және құндылықтар туралы нақты сенімдер мен идеялар. Кәсіпкерлік мәдениеті-субъектілерді кәсіпкерлік саласындағы экономикалық белсенділік нысандарына бағдарлайтын, жинақталған тәжірибені беруді қамтамасыз ететін, уақыт өте келе кәсіпкерліктің тұрақтылығына ықпал ететін мінез-құлық үлгілерінің, жүйенің құндылықтарының, әлеуметтік нормалардың, іргелі қағидаттар мен қоғамдық институттардың үйлесімділігі.Адамдарға әсер етудің үш түрлі құралы бар: 1. Иерархия (ұйым) — мұнда әсер етудің негізгі құралы — билік-бағыну қатынастары, адамға жоғарыдан қысым жасау, мәжбүрлеу, материалдық тауарлардың таралуын бақылау және т. б.; 2. Нарық-сатушылар мен сатып алушылардың мүдделерінің тең қатынасы; 3. Мәдениет-әлеуметтік нормалар мен көзқарастардың, мінез-құлық ерекшеліктерінің қалыптасқан және қоғам мойындаған құндылықтары. Кәсіпкерлік мәдениетін қалыптастыру схемасы.Бірінші кезекте мәдениетке қоғамның дамуы мен нарықтың дамуы әсер етеді.Кәсіпорынның (ұйымның) қызметінде кәсіпкерлік мәдениеті маңызды рөл атқарады. Кәсіпкерлік мәдениеті кәсіпорынның беделін қамтамасыз етіп қана қоймайды, сонымен қатар өндірістің тиімділігіне, өнімдер мен қызметтердің сапасын жақсартуға, демек, кірісті арттыруға ықпал етеді. Мәдениет рухани және материалдық жағынан көрінеді. Материалдық мәдениет-бұл өндірісті басқару мәдениетін, айырбастауды, бөлуді, технологияларды, еңбек жағдайларын, яғни кәсіпкерлікке қатысатын субъектілер арасындағы барлық өндірістік қатынастарды қамтитын мәдениет.Рухани мәдениет-адамзаттың жалпы мәдениетінің материалдық мәдениетке қарама-қайшы және сәйкес келетін жақтарының бірі. Рухани мәдениет-бұл санамен, интеллектуалды, сондай — ақ адамның эмоционалды-психологиялық қызметімен байланысты құбылыстар-тіл, әдет-ғұрып пен әдет-ғұрып, наным-сенімдер, білім, өнер және сол сияқтылар. Кәсіпкерлік мәдениеттің келесі салалық түрлері бар: 1. Сауда мәдениеті. 2. Мәміле жасау мәдениеті (алыпсатарлық мәдениет) орташа және жоғары қаржылық тәуекелі бар табысты (немесе сәтсіз) кәсіпорындардың жылдам кері байланысымен сипатталады. Өнеркәсіпте, яғни кәсіпорынның болашаққа арналған жұмысында кездесетін және көрінетін инвестициялық мәдениет. 3. Әкімшілік мәдениет-банктегі қоғамдық қызмет. Экономист ғалым Б. Карлоф мәдениеттің он негізгі белгісін анықтады: 1. Мәдениет әлеуметтік, өйткені оның қалыптасуына әлеуметтік климат әсер етеді. 2. Ұжым мүшелерінің мінез-құлқын реттейді. 3. Адамдар жасайды. 4. Белгілі бір дәстүрлерді құру және оларды сақтау. 5. Кәсіпкерлік қызмет мәдениеті белгілі бір жағдайдан өзгере алады. 6. Танымдық. 7. Көп қырлы. Белгілі бір тәсілдер бар. 8. Мәдениет үнемі дамып отыруы керек. 9. Саналы және бейсаналық. 10. Мәдениетті қалыптастыру әкімшіліктің қоғамның дамуы туралы идеяларына негізделген. Кәсіпкерлік мәдениеттің дамуына, ең алдымен, өмірдің мәні, ұлттық-мәдени және діни-мәдени стереотиптер, мінез-құлық, мотивация және еңбек нормалары мен ережелері, ландшафт, климат, елдің орналасуы, оның мөлшері туралы ұсыныстар әсер етеді. Іскерлік және кәсіби этикаға — адамдардың моральдық мінез-құлық нормаларының жүйесіне, олардың бір-біріне және жалпы қоғамға қатысты міндеттеріне қызығушылық артады. Іскерлік қатынастардың маңызды ережелері-этикет ережелері, өзара әрекеттесуді үйлестіру ережелері, өзін-өзі көрсету ережелері. Кәсіпкердің негізгі ерекшеліктері: * бастама; * тәуекелге бару мүмкіндігі; • міндеттеме; * білімге ұмтылу; * мақсат қою және сендіру қабілеті және т. б. Қазахстан кәсіпкерлерінің мәдени және эстетикалық әлсіздіктері мұнда іскерлік этика тек қалыптасып жатқандығымен байланысты. Мұндай әлсіздіктерді жеңу үшін Сізге үнемі қажырлы еңбек қажет. 10. Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін талдау және бағалау Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін бағалау қағидалары, әдістері мен тәсілдері Кәсіпекерлік қызметтің тиімділігін бағалау – ол кәсіпорынның қаржы – экономикалық жағдайын интегралды ( рейтингтік) бағалауды білдіреді. Кәсіпорынның қаржы- экономикалық жағдайын объективті бағалауға өндірістік – шаруашылық қызметке қатысушылырдың барлығы мұқтаж.Кәсіпорынның менеджерлері үшін олар қабылдайтын шешімдердің, сендай- ақ, материалдық, еңбек, қаржы ресурстарын пандалану тиімділігін және алынған соңғы қаржылық нәтижелерді бағалау үшін маңызды. Меншік иелеріне ( соның ішінде акционерлер) бизнеске салынған қаражаттың қайтымдылығы, кәсіпорынның рентабельділігі, сендай- ақ экономикалық тәуекелдің деңгейі және капиталды жоғалту ықтималдылығы қандай дәрежеде екендігін білу маңызды.Жеткізушілер үшін олардың жеткізген материалдық ресурстары, орындаған жұмыстары мен көрсеткен қызметтері үшін төлем жасау мүмкіншілігін бағалау маңызды Кредиторлар мен инвесторлар берілген несиелерді қайтару мен инвестициялық жобаларды іске асыру мүмкіндігін бағалау қызықтырады. Кәсіпорын тиімділігін анықтауға арналған құралдар ретінде әртүрлі көрсеткіштер кеңінен қолданылады. Тиімділік көрсеткіштерінің құрамы кәсіпкердің алтына қойған мақсаттарымен анықталады. Кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін нәтижелердің шығындарға қатынасы көмегімен көрсетуге болады. Ол үшін әртүрлі көрсеткіштер (қор қайтарымдылығы, материалқайтарымдылығы, еңбек өнімділігі т.б.) қолданылады. Қаржы ішкі жүйесінің жұмыс істеу тиімділігін бағалау үшін маңызды көрсеткіштер мен параметрлердің жиынтығы қолданылуы мүмкін,кәсіпорынның қаржылық есептілігінде ұсынылған. Қаржылық сипаттау қызмет нәтижелерін, мысалы, пайдалануға болады:негізгі қызметтен түсетін кірістер; сатылған өнімнің өзіндік құны; қауымдасқан компаниялардың пайдасындағы үлесті есептемегенде таза кіріс; салық салуға дейінгі таза салық және т. б. Осы көрсеткіштерді шығындар көрсеткіштерімен байланыстыра отырып, мыналарды қалыптастыруға болады қаржылық қызметтің тиімділігі туралы түсінік. Туралы айту коммуникативті ішкі жүйенің тиімділігі мынаны атап өту керек бұл жағдайда нарықтық коммуникациялардың бүкіл жүйесі түсінілмейді (әр түрлі коммуникативті байланыстарды қолданудың тиімділігі әр түрлі ішкі жүйелерде бағаланады), бірақ өндіруші мен арасындағы байланыс тұтынушы. Бұл ішкі жүйеде келесілерді қолдануға болады тиімділіктің қосымша көрсеткіштері: жарнамалық қызметтің тиімділігі (экономикалық және әлеуметтік-психологиялық); сатуды ынталандырудың тиімділігі; көрмелер мен жәрмеңкелердің жұмысын сипаттайтын көрсеткіштер жүйесі; әр түрлі жарнамалық құралдарды қолданудың тиімділігі; мотивацияны зерттеудің тиімділігі; ақпараттық компоненттерді көрсететін көрсеткіштер жүйесі; қоғамдық пікір құру құралдарын пайдаланудың тиімділігі кәсіпорын мен оның өнімдеріне қатысты. Кәсіпорын имиджінің көрсеткіші ерекше назар аударуға тұрарлық. Ол тек қана емес, нәтиженің көрсеткіші ретінде пайдаланылуы мүмкін коммуникативті Ішкі жүйе, бірақ кейбір жағдайларда және бүкіл әлемде қолданылады кәсіпкерлік жүйесі. Мысалы, егер бизнес субъектісі бағдарланған болса әлеуметтік-экономикалық маркетинг тұжырымдамасына және ұсынады өз қызметін ұзақ мерзімді перспективада жүзеге асыра алады сенімді нығайту қажеттілігіне қарай мақсатты қондырғылар құрутұтынушылардың қажетті әлеуметтік мәртебеге ие болуы және қоғамдық тану. Бұл жағдайда оның қызметінің нәтижесін бағалауоны оның имиджін көрсететін сипаттамалар арқылы жасауға болады.Мұндай бағалаудың кемшілігі нәтижелердің сөзсіз конвенциясы болып табылады көрсеткіштер-сараптамалық әдіс арқылы алынған ұпайлар, индекстер.Бірақ бұл кемшіліктерді нормаларды толық пайдалану арқылы болдырмауға болады жәнесараптамалық модельдеуге тән ережелер.Ұсынылған тәсіл бірқатар маңызды мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. 11. Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау және оның инфрақұрылымы Қазақстан республикасындағы кәсіпкерлікті дамытуды мемлекеттік тұрғыдан қолдауға ерекше көңіл бөлініп келеді. Бұл тұрғыдан алғанда мемлекет тарапынан қабылданатын іс-шаралардың негізгі мақсаты кәсіпкерліктің дамуы үшін құқықтық және экономикалық жағдайларды қалыптастыру, кәсіпорындардың тұрақты дамуы мен қызмет жасауына қолайлы әріптестік қатынастарды орнату, бәсекелік ортаны қорғау, қабылданатын экономикалық шешімдердің кәсіпкерліктің дамуына ықпал жасау тұрғысынан жүргізілуін қадағалау т.б. Мемлекеттік қолдаудың негізгі бағыттары, нысандары, масштабтары республикадағы кәсіпкерліктің даму аясында пайда болатын экономикалық және әлеуметтік мәселелердің сипаты мен өзектілігімен анықталады.Мемлекет тарапынан кәсіпкерлікті қалыптастыру мен дамытудағы іс-шаралар негізінде келесідей жағымды өзгерістерді атауға болады: - несиелер алу үшін жеңілдік беретін жағдайлар жасау; - екінші деңгейдегі барлық банктермен шағын кәсіпкерлік субъектілерін несиелендірудің минималды мөлшерін орнату (банктің негізгі қарызынан 10% төмен емес деңгейде); - өндірістік объектілер мен алаңдарды, кеңсе орындарын сатып алуда оның құнын белгілі бір уақыт аралығында бөліп төлеу, сонымен қатар оларды жалға беру немесе сенімді басқаруға беру бойынша заңнамалық жеңілдіктер беру; - қызметтердің түрлерін анықтау, атап айтқанда импортты алмастыратын халық тұтынатын тауарларды өндіретін кәсіпорындарды құру мен жұмыс істеп тұрғандарын дамыту және агроөнеркәсіптік кешен өнімдерін тереңдетіп өңдеу бойынша өндірістік жүйені дамыту; -жеке кәсіпкерлер мен жеке кәсіпорындарды құру мен тіркеу. Сонымен қатар екінші деңгейлі банктерде олардың есепшотын ашу процедураларын жеңілдету; - бақылаушы және инспекциялық мемлекеттік органдар санын және олармен көрсетілетін ақылы қызметтер санын қысқарту. «Қазақстан - 2030» Стратегиясы, «Қазақстан Республикасының 2010-2014 жылдарға арналған үдемелі индустриялды-инновациялық дамуының мемлекеттік бағдарламасында», «Бизнсетің Жол картасы -2020» Қазақстан экономикасын дамытудағы кәсіпкерлік аяны ары қарай күшейтудің негізгі бағыттары анықталған. Бұл тұрғыда басты мақсат – индустриалды-инновациялық және технологиялық даму негізінде ұлттық экономиканы әртараптандыруды жүзеге асыруға жетекші рөл берілген. Сондықтан да Қазақстанның ұлттық экономикасының құрылымдық аясын жақсарту, салааралық және аймақтық деңгейде кәсіпкерліктің атқаратын қызмет аясын кеңейту мақсаттары белгіленген. - жергілікті өндірістік және өзіндік нарықтық жүйесі бар салалар; - өнімнің көп ассортиментін шығару мен өзгермелі сұранысқа бағытталған салалар; - монополиялық үстемдігі жоқ салалар, яғни өнім номенклатурасы тұрақсыз болатын және технологиялары жетілмеген, даму сатысындағы салалар. Аталған топтастыру, кәсіпкерлікті қолдаудың жалпы мемлекеттік және аймақтық бағдарламаларының міндеттерін шешу тетіктерін таңдау кезінде қолданылуы мүмкін. Кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдаудың нысандарын біріктіретін жоғарыда аталған топтарды құрамдастыру, кәсіпорындардың қызметін жоспарлауға билік органдарының әсер етуінің көптеген нысандарын тәжірибелік тұрғыдан синтездеу мен терең түрде талдауды қажет ететін міндеттерді шешуге мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 5.38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|