Cи тілінде бағдарламалау Берикжан Касымов, 2018-2019
Кездейсоқ және псевдокездейсоқ сандар
жүктеу/скачать 2.75 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кездейсоқ сандарды реттеу
- Кездейсоқ сандармен жұмыс істейтін функциялар Си тілінде кездейсоқ сандармен жұмыс істейтін функциялар бар (олардың сипаттамасы stdlib.h
- Берілген интервалдағы кездейсоқ сандар
| 11. Кездейсоқ және псевдокездейсоқ сандар
Кездейсоқ сан дегеніміз не? Жерге құлап жатқан қардың жауып жатқандығын елестетейік. Қандайда бір уақытта осы табиғатты суретке түсіріп алдық дейік. Біз мынандай сұрақтарға жауап бере аламыз ба: келесі қар қай жерге нақты түсетінін айталасыз ба? Оған жауап беру өте қиын, ол қардың құлауына көптеген себептер бар – олардың қайсысы жерге жақын, жел қалай соғады және т.б.. Қар кездейсоқ орынға түседі деп айтуға болады, себебі қардың жерге түсу орынын алдын ала болжап айтуға болмайды. Компьютерде кездейсоқ үдерістерді модельдеуде (қардың жаууы, заттың молекулаларының броундық қозғалысы және т.с.с.) кездейсоқ сандар қолданы- лады. Кездейсоқ сандар –алдындағы сандардың кезкелгенін біліп тұрсаңда, келесі санды айта алмайтын сандар тізбегі . Кездейсок сандарды анықтау компьютерде өте қиын. Кейкезде оларды анықтауда радиохабар секілді әртүрлі көздерді қолданады. Бірақта математиктер әмбебап және ыңғайлы әдісті – псевдокездейсоқ сандарды ойлап тапқан. Псевдокездейсоқ сандар – кездейсоқ сандардың қасиеттеріне жақын, керемет қасиеттерге ие, математикалық формула арқылы кезкелген келесі санды анықтау алдыңғы сандардың негізінде есептелетін сандар тізбегі. Сол себепті бұл тізбек өзін кездейсоқ сандар секілді санайды, формуланы білеміз, сол арқылы біз келесі сандар тізбегін ала аламыз. Кездейсоқ сандарды реттеу Көбінесе қандай да бір интервалда орналасқан псевдокездейсоқ сандар (әрі қарай біз қысқаша бұл сандарды жай кездейсоқ сандар деп қарастырамыз) қолданылады. Мысалы: қарлар жердің барлық бетіне түспейді деп елестетіп, ОХ осі бойынша а –дан b-ға дейінгі кесіндіге түсін деп есептейік. Бұл жағдайда ең маңыздысы осы тізбектің жалпы қасиетін білу. Желсіз күні жауған қардың жер бетіне түсуін қадағалайтын болсақ, онда жердің барлық бетіне бірдей тскен болар еді, ал жел болса, онда – әртүрлу жаған болар еді. Бірінші жағдайда кездейсоқ сандарды бірқалыпты реттеу, ал екінші жағдайда –бірқалыпсыз деп атайды. Қандайда бір интервалда псевдокездейсоқ сандардың стандартты дачиктері көбінесе бірқалыпты реттеліп орындалады. Cи тілінде бағдарламалау Берикжан Касымов, 2018-2019 60 http://astanabilim.kz/infor/c Кездейсоқ сандар компьютерде формула арқылы анықталады, оны нақты кездейсоқ тізбектеліп қайталау керек болса, онда оның бастапқы мәнін алған жеткілікті. Кездейсоқ сандармен жұмыс істейтін функциялар Си тілінде кездейсоқ сандармен жұмыс істейтін функциялар бар (олардың сипаттамасы stdlib.h тақырыптық файлында орналасқан – яғни, оны бағдар- лама басына қосу керек). n = rand ( ); 0-ден RAND_MAX –ке дейінгі интервалдағы кездейсоқ бүтін сандарды береді (ол өте үлкен бүтін сан – 32767) srand ( m ); кездейсоқ тізбектен алынған m-ға тең алғашқы мәнді орнатады Берілген интервалдағы кездейсоқ сандар Практикалық есептеулер кезінде кездейсоқ сандарды [a, b] интервалынан алу керек. Егер интервал нольден басталатын болса (a=0), онда бөліндінің қалдығын анықтаған операцияның қасиетін қолдануға болады: қандай да бір N санының бөліндінің қалдығы әр уақытта нольге тең немесе үлкен, бірақ N –нан кіші, яғни [0, N-1] интервалында орналасқан. Мынандай функцияны жазуға болады Бұның көмегімен [0, N-1] интервалында орналасқан кездейсоқ сандардың тізбегін бірқалыпты реттелген түрін алуға болады. Енді бұл функцияны [a, b] интервалына қолданып көрейік. Себебі формула мынадай түрде жүктеу/скачать 2.75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|