Д. З. Айгужинова экономика ғылымдарының кандидаты, С. Торайғыров атындағы пму доценті

- 2 300 шаршы ауқыммен Алматы қаласында кеңсемен;

- 1 100 шаршы ауқыммен Атырау қаласында филиалмен;

- 1 700 шаршы ауқыммен Көкшетау қаласында филиалмен;

- Атырау қала сызығы, қоныстанатын (қоныстану аумағы - елдi мекеннiң тұрғын үй қорды орналастыру, қоғамдық ғимарат және имараттар үшiн қолайлы аумақтың бiр бөлiгi сонымен бiрге санитарлық қорғаныш аймақтарының құрылым талап етпейтiн жеке коммуналдық және өндiрiстiк объекттер) аймақтағы 20-шi бонитеттiң баллы бар 1,25 гасы аудандарға өндiрiстiк ғимаратпен;

- 1,5 га ауқым қоныстанатын аймақта Алматы қаласында қоймалық бөлмелермен;

- 45-шi бонитеттiң баллымен площадью36 700 шаршы Алматы қала сызығына өнеркәсiптiк объекттермен

- Алматы облысының ауылшаруашылық тағайындауы топырақтарында көмекшi шарушылықпен - (I аймақ) 40-шi бонитеттiң баллы бар 0, 8 гасы.

Тиiстi бюджеттерде жер салықты соманы, жататын төлеудi есептеп шығару.
6 Мүлiк салығы
Салық салу объектілері бар заңды тұлғаның шешімі бойынша оның құрылымдық бөлімшелері дербес салық төлеушілер ретінде қарастырылады.

Салық төлеушілер мүлік  салығын осы тарауда заңды тұлғалар үшін белгіленген тәртіппен есептейді және төлейді.

Мүлiк салығын төлеушiлер болып табылмайды:

- өз ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру, сақтау және қайта өңдеу процесінде тікелей пайдаланатын, меншік құқығында бар салық салу объектілері бойынша бірыңғай жер салығын төлеушілер.

Өз ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру, сақтау және қайта өңдеу процесінде тікелей пайдаланбайтын салық салу объектілері бойынша бірыңғай жер салығын төлеушілер мүлік салығын осы бөлімде белгіленген тәртіппен төлейді;

- мемлекеттік мекемелер;

- уәкілетті мемлекеттік органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары;

- діни бірлестіктер.

Меншiк иесi салық салу объектiсiн сенiмгерлiкпен басқаруға берген кезде салық төлеушi айқындалады.

Бұл ретте сенiмгерлiкпен басқарушының салық төлеуi салық салу объектiсi меншiк иесiнiң салық мiндеттемесiн орындауы болып табылады.

Егер салық салу объектісі пайлық инвестициялық қор активтерінің құрамына кіретін салық салу объектілерін қоспағанда, бірнеше тұлғаның ортақ үлестік меншігінде болса, осы тұлғалардың әрқайсысы салық төлеуші деп танылады.

Бірлескен ортақ меншіктегі салық салу объектілері бойынша осы салық салу объектілерінің меншік иелерінің бірі олардың арасындағы келісім бойынша салық төлеуші бола алады.

Қаржылық лизингке берілген объектілер бойынша лизинг алушы салық төлеуші болып табылады.

Пайлық инвестициялық қор активтерінің құрамына кіретін салық салу объектілері бойынша пайлық инвестициялық қордың басқарушы компаниясы салық төлеуші болып табылады.

Салық салу объектісі

Дара кәсiпкерлер мен заңды тұлғалар үшiн Қазақстан Республикасының аумағындағы:

- техникалық реттеу саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген сыныптамаға сәйкес осындайларға жататын және негiзгi құралдар құрамында есепке алынатын ғима­рат­тар, құрылыстар немесе қаржы есептiлiгiнiң халықаралық стан­дарттарына және Қазақстан Республикасының бух­галтерлiк есеп және қаржылық есептiлiк туралы заңна­ма­сы­ның талаптарына сәйкес келетiн жылжымайтын мүлiкке инвестициялар;

- концессия шартына сәйкес концессия объектiлерi болып табылатын ғимараттар, құрылыстар салық салу объектiсi болып табылады.

Салық салу объектілері болып табылмайды.

• 
  жер салығын салу объектісі ретіндегі жер;
  
• 
  Қазақстан Республикасы Yкіметінің шешімі бойынша консервацияда тұрған ғимараттар, құрылыстар;
  
• 
  ортақ пайдаланылатын мемлекеттік автомобиль жолдары мен олардағы жол құрылыстары:
  

жолдардың конструкциялық элементтері;

жол жағдайы мен оны абаттандыру;

көпірлер;

өткерме жолдар;

виадуктар;

жол тарамдары;

тоннельдер;

қорғаныш галереялары;

жол қозғалысы қауіпсіздігін арттыруға арналған құрылыстар мен  құрылғылар;

су бұрғыш және су өткізгіш құрылыстар;

жол бойындағы орман алаптары;

желілік тұрғын үйлер және жол пайдалану қызметінің кешендері;

- аяқталмаған құрылыс объектілері.

Салық базасы

Егер осы бапта өзгеше белгiленбесе, бухгалтерлiк есептiң деректерi бойынша айқындалатын салық салу объек­тi­л­ерiнiң орташа жылдық баланстық құны дара кәсiпкерлер мен заңды тұлғалардың салық салу объектiлерi бойынша салық базасы болып табылады.

Концессия объектiлерiнiң орташа жылдық баланстық құны болмаған жағдайда бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген тәртiппен айқындалған осындай объектiлердiң құны салық базасы болып табылады.

Салық салу объектілерінің орташа жылдық баланстық құны ағымдағы салық кезеңінің әр айының бірінші күні мен есепті кезеңнен кейінгі кезең айының бірінші күніндегі салық салу объектілерінің баланстық құнын  қосу кезінде алынған соманың он үштен бірі ретінде айқындалады.

Егер жер қойнауын пайдалануға арналған келiсiм­шарт талаптарында салық салу объектiлерiн демонтаждау және жою жөнiндегi мiндеттемелердi орындау көзделген болса, онда халықаралық қаржылық есептiлiк стандарт­тарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлiк есеп және қаржылық есептiлiк туралы заңнамасының та­лап­тарына сәйкес айқындалған осындай мiндеттемелердi баға­лау салық салу объектiлерiнiң баланстық құнына кiрмейдi.

Заңды тұлғалар (осы баптың 2, 3-тармақтарында аталғандарды қоспағанда) мүлік салығын салық базасының  1,5 % ставкасы бойынша есептейді.

Мүлік салығын салық базасының 0,5 % ставкасы бойынша мына салық төлеушілер:

1) дара кәсіпкерлер;

2) оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолданатын заңды тұлғалар есептейді.

Төменде аталған заңды тұлғалар мүлік салығын салық базасының 0,1 % ставкасы бойынша есептейді:

1) діни бірлестіктерді қоспағанда, заңды тұлғалар;

2) заңды тұлғалар;

3) негізгі қызмет түрі кітапханалық қызмет көрсету саласындағы жұмыстарды орындау (қызметтер көрсету) болып табылатын ұйымдар;

4) ғылыми кадрларды мемлекеттік аттестаттау саласындағы функцияларды жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорындар;

5) мемлекеттік меншіктегі және бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын су қоймаларының, су тораптарының және табиғат қорғау мақсатындағы басқа да су шаруашылығы құрылыстарының объектілері бойынша заңды тұлғалар;

6) ауыл шаруашылығы тауарларын өндіруші заңды тұлғалардың және шаруа немесе фермер  қожалықтарының жерін суландыру үшін пайдаланылатын гидромелиорациялық құрылыс объектілері бойынша заңды тұлғалар;

Салықты есептеу мен төлеу тәртібі

Салық төлеушілер салықты есептеуді салық базасына тиісті салық ставкаларын қолдану арқылы дербес жүргізеді.

Ауыл шаруашылығы өнімдерін, акваөсіру (балық өсіру шаруашылығы) өнімін өндіруші заңды тұлғалар мен селолық тұтыну кооперативтері үшін арнаулы салық режимін қолданатын салық төлеушілер салықты  есептейді.

Салықтың ағымдағы төлемдерінің сомасын, патент негізінде арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлерді қоспағанда, салық төлеуші салық кезеңіндегі 25 ақпаннан, 25 мамырдан, 25 тамыздан және  25 қарашадан кешіктірмей тең үлестермен енгізеді.

Салық төлеушінің құрылу күнінен (салық салу объектілерін пайдалануға, сенiмгерлiкпен басқаруға немесе жалға беру күнінен) кейінгі кезекті мерзім жаңадан құрылған салық төлеушілер мен заңды тұлғалар бойынша ағымдағы төлемдерді төлеудің бірінші мерзімі болып табылады.

Салық кезеңі

Мүлік салығын есептеу және төлеу үшін салық кезеңі айқындалады.

Салық есептілігі

Патент негізінде арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлерді қоспағанда, салық төлеушілер салық салу объектілерінің орналасқан жері бойынша салық органдарына ағымдағы төлемдер сомаларының есеп-қисабын және декларацияны табыс етуге міндетті.

Патент негізінде арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер салық салу объектілерінің орналасқан жері бойынша салық органдарына декларацияны табыс етуге міндетті.

(жеңiл автомобиль ) қаңтарда - 160 000 теңге; (токарь станогi ) ақпан - 140 000 теңге; (дүкеннiң ғимараты) мамыр - 7 250 000 теңге; 60 000 теңге (фрезерлiк станок ) шiлде; (қойманың ғимараты) қараша - 2 130 000 теңге.

Сомаға негiзгi құралдар жылдың iшiнде кеттi:

300 000 теңге (автокар ) сәуiрде; 100 000 теңге (автобус ) тамызда; 7 500 000 теңге (№2-шi өндiрiстiк ғимарат) желтоқсанда.

2) Салық кезеңiнiң қорытындылары бойынша мүлiк салығын есептеп шығару.

Амортизацияның нормалары

№ группы	Наименование фиксированных активов	Предельная норма амортизации, %
I	Здания, сооружения	10
II	Машины и оборудование	25
III	Компьютеры и оборудование для обработки информации	40
IV	Фиксированные активы, не включенные в другие группы	15

7 Қосылған құн салығы (ҚҚС)
Төлеушілер:

- Қазақстан Республикасында қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебіне тұрған мынадай тұлғалар:

дара кәсіпкерлер;

мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, резидент – заңды тұлғалар;

қызметін Қазақстан Республикасында филиал, өкілдік арқылы жүзеге асыратын резидент еместер;

сенімгерлікпен басқару құрылтайшыларымен не сенімгерлікпен басқару туындайтын өзге жағдайларда пайда алушылармен сенімгерлікпен басқару шарттары бойынша тауарларды, жұмыстарды, қызмет көрсетулерді өткізу бойынша айналымды жүзеге асыратын сенімгерлікпен басқарушылар;

- Кеден одағының және (немесе) Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағына тауарларды импорттаушы тұлғалар қосылған құн салығын төлеушілер болып табылады.

Салық салу объектілері:

• 
  салық салынатын айналым;
  
• 
  салық салынатын импорт қосылған құн салығы салынатын объектілер болып табылады.
  
• 
  Салық салынатын айналымды айқындау:
  
• 
  салық салынбайтын айналымды қоспағанда, Қазақстан Республикасында тауарларды, жұмыстарды, қызмет көрсетулерді өткізу бойынша;
  
• 
  Қазақстан Республикасында қосылған құн салығын төлеуші болып табылмайтын және қызметін филиал, өкілдік арқылы жүзеге асырмайтын резидент еместен жұмыстарды, қызмет көрсетулерді сатып алу бойынша қосылған құн салығын төлеуші жасайтын айналым салық салынатын айналым болып табылады.
  

Кеден одағының кеден заңнамасына және (немесе) Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес декларациялануға жататын, кеден одағының аумағына әкелінетін немесе әкелінген тауарлар салық салынатын импорт болып табылады.

Бюджет жарнасына жатқызылуға тиіс салық сомасын анықтау кезінде, тауарларды, жұмыстарды, қызмет көрсетулерді алушының негізгі құралдарды, материалдық емес және биологиялық активтерді, жылжымайтын мүлікке инвестицияларды қоса алғанда, алынған тауарлар, жұмыстар мен қызмет көрсетулер салық салынатын айналым мақсатында пайдаланылса немесе пайдаланылатын болса, сондай-ақ, егер мынадай шарттар орындалса:

• 
  тауарларды, жұмыстарды, қызмет көрсетулерді алушы қосылған құн салығын төлеуші болып табылса;
  
• 
  шот-фактура жазылған күні қосылған құн салығын төлеуші болып табылатын өнім беруші Қазақстан Республикасының аумағында өткізілген тауарлардың, жұмыстардың, қызмет көрсетулердің шот-фактурасын;
  
• 
  тауарлар импорты жағдайында қосылған құн салығы бюджетке төленген және кедендік рәсімінің шарттарына сәйкес қайтаруға жатпайтын болса;
  
• 
  қосылған құн салығын төлеу жөніндегі салық міндеттемесі орындалған болса.
  

Қосылған құн салығының ставкасы 12 процентті құрайды және салық салынатын айналым мен салық салынатын импорттың мөлшеріне қолданылады.

Күнтізбелік тоқсан қосылған құн салығы бойынша салық кезеңі болып табылады.

Қосылған құн салығын төлеуші бюджетке жататын жарнаға салықты орналасқан жері бойынша есепті салық кезеңінен кейінгі екінші айдың 25-нен кешіктірмей әрбір салық кезеңі үшін төлеуге міндетті.

Импортталатын тауарлар бойынша қосылған құн салығы Қазақстан Республикасының кеден заңнамасында кеден төлемдерін төлеу үшін айқындалатын күні төленеді.


8 Акциздер
Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген және Қазақстан Республикасының аумағына импортталатын акциз салынады.

Төлеушілер:

• 
  Қазақстан Республикасының аумағында акцизделетін тауарлар шығаратын;
  

• 
  акцизделген тауарларды Қазақстан Республикасының аумағына импорттайтын;
  
• 
  Қазақстан Республикасының аумағында бензинді (авиациялық бензинді қоспағанда) және дизель отынын көтерме, бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын;
  
• 
  егер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында аталған тауарлар бойынша бұрын акциз төленбеген болса, иесіз, мұрагерлік құқығы бойынша мемлекетке өткен және Қазақстан Республикасының аумағында мемлекет меншігіне өтеусіз берілген акцизделетін тауарларды өткізуді жүзеге асыратын;
  
• 
  егер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында аталған тауарлар бойынша бұрын акциз төленбесе, акцизделетін тауарлардың конкурстық массасын өткізуді жүзеге асыратын;
  
• 
  акцизделетін тауарларды жинауды (жинақтауды) жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар акциз төлеушілер болып табылады.
  

• 
  спирттiң барлық түрлерi;
  
• 
  алкоголь өнiмi;
  
• 
  темекi бұйымдары;
  
• 
  бензин (авиациялық бензиндi қоспағанда), дизель отыны;
  
• 
  микроавтобустарды, автобустар мен троллейбустарды қоспағанда, 10 немесе одан да көп адам тасымалдауға арналған, двигателiнiң көлемi 3000 текше сантиметрден асатын моторлы көлiк құралдары;
  

двигателiнiң көлемі 3000 текше сантиметрден асатын, жүкке арналған платформасы және жүк бөлiгiнен қатты стационарлық қабырғамен бөлінген жүргiзушi кабинасы бар жеңіл автомобиль шассиiндегi моторлы көлік құралдары (арнайы мүгедектерге арналған, қолмен басқарылатын немесе қолмен басқару адаптері бар автомобильдерден басқа);

- шикi мұнай, газ конденсаты.

- Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дәрiлiк зат ретінде тіркелген, құрамында спирт бар медициналық мақсаттағы өнім.

Акциз ставкалары заттай нысандағы өлшем бірлігіне абсолюттік сомада (тұрлаулы) белгіленеді.

Бензиндi (авиациялық бензиндi қоспағанда) бөлшек саудада өткiзген кезде көлемнiң өлшем бiрлiгi литр болып табылса, литрден тоннаға көшiру мынадай формула бойынша жүзеге асырылады:

V х 0,730

1000

V – өткiзiлген бензиннiң (авиациялық бензиндi қоспағанда) литрдегi көлемi;

0,730 – бензиннiң (авиациялық бензиндi қоспағанда) барлық түрлерi үшiн тығыздық көрсеткiшi, кг/литр.

Дизель отынын бөлшек саудада өткiзген кезде көлемiнiң өлшем бiрлiгi литр болып табылса, литрден тоннаға көшiру мынадай формула бойынша жүзеге асырылады:

V х 0,769

1000

мұнда М – өткiзiлген дизель отынының тоннадағы көлемi;

V – өткiзiлген дизель отынының литрдегi көлемi;

0,769 – дизель отыны үшiн тығыздық көрсеткiшi, кг/литр.

Акцизге қатысты күнтізбелік ай салық кезеңі болып табылады.

- коммуналдық қызметтегi төлеулерi 75 000 теңгелердi құрады;

- 2 500 000 теңге қызмет қолданылатын материалдарда жабдықтаушыларға болды;

- қызметкерлердiң еңбекақысы бойынша шығындар 750 000 теңгелердi құрады;

- 25 000 000 теңге сәуiрде клиент тиеп қойылған тауарларда алынды;

- 17 000 000 теңге құнның тауарлары Қазақстан республикасына клиенттерге тиеп қойған, дегенмен оларға тек қана 12 000 000 теңге мамырда алынды;

- экспортқа 2 000 000 теңгенiң өнiмi тиеп қойған;

- клиенттерге жарнамалық науқан ретiнде бiреуге 230 теңгенiң құнның 750 қаламдары сыйласты;

- серiктестiктер клиенттерге халықаралық тасымалдаулармен сабақтас 12 000 000 теңге сомаға қызмет көрсеткен.

Егер қызметтердiң барлық жабдықтаушылары ҚҚС бойынша төлеушiлермен болып табылса, пропорционал әдiске сәйкес табыңыз:

1. 
   ҚҚС есептелген;
   
2. 
   ҚҚС есепке жатқызылған;
   
3. 
   ҚҚС шығындарға әкелетіні;
   
4. 
   ҚҚС бюджетке төленуге тиісті
   

Кәсiпорын 20 XX жылдағы ҚҚС бойынша есепке алуға мiндеттi тұрады ма? Егер иә болса, онда мерзiмдер неткен онда?

Кәсiпорын ҚҚС бойынша есепке алуға мiндеттi тұрады ма? Егер иә болса, онда мерзiмдер неткен онда?

Корпоративтік табыс салығын салу объектілері мыналар болып табылады:

- салық салынатын табыс;

- төлем көзінен салық салынатын табыс;

- Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның таза табысы.

Салық салынатын табыс түзетулерді ескере отырып жылдық жиынтық табыс пен осы бөлімде көзделген шегерімдер арасындағы айырма ретінде айқындалады.

Жылдық жиынтық табысқа салық төлеуші табыстарының барлық түрлері:

• 
  өткізуден түсетін табыс;
  
• 
  құн өсімінен түсетін табыс;
  
• 
  туынды қаржы құралдары бойынша табыс;
  
• 
  міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін табыс;
  
• 
  күмәнді міндеттемелер бойынша табыс;
  
• 
  банктердің және лицензия негізінде банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың құрылған провизияларының (резервтерінің) мөлшерлерін азайтудан түсетін табыс;
  
• 
  сақтандыру, қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру, қайта сақтандыру ұйымдары құрған сақтандыру резервтерін азайтудан түсетін табыс;
  
• 
  талап ету құқығын басқаға беруден түсетін табыс;
  
• 
  кәсіпкерлік қызметті шектеуге немесе тоқтатуға келісім бергені үшін алған табыс;
  
• 
  тіркелген активтердің шығып қалуынан түсетін табыс;
  
• 
  табиғи ресурстарды геологиялық зерттеуге және өндіруге дайындық жұмыстарына арналған шығыстарды, сондай-ақ жер қойнауын пайдаланушылардың басқа да шығыстарын түзетуден түсетін табыс;
  
• 
  кен орындарын әзірлеу салдарын жою қорына аударымдар сомасының кен орындарын әзірлеу салдарын жою жөніндегі іс жүзіндегі шығыстар сомасынан асып кетуінен түсетін табыс;
  
• 
  бірлескен қызметті жүзеге асырудан түсетін табыс;
  
• 
  егер бұрын бұл сома шегерімге жатқызылмаса, негізсіз ұсталып, бюджеттен қайтарылған айыппұлдардан басқа, таңылған немесе борышкер таныған айыппұлдар, өсімпұлдар және басқа санкция түрлері;
  
• 
  бұрын жүргізілген шегерімдер бойынша алынған өтемақылар;
  
• 
  өтеусіз алынған мүлік түріндегі табыс;
  
• 
  дивидендтер;
  
• 
  депозит, борыштық бағалы қағаз, вексель бойынша сыйақылар, ислам жалдау сертификаты;
  
• 
  оң бағамдық айырма сомасының халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес анықталған теріс бағамдық айырма сомасынан асып кетуі;
  
• 
  ұтыстар;
  
• 
  әлеуметтік сала объектілерін пайдалану кезінде алынған табыс;
  
• 
  кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатудан түсетін табыс;
  
• 
  сенімгерлікпен басқару шарты бойынша сенімгерлікпен басқару құрылтайшысы немесе сенімгерлікпен басқару туындайтын өзге жағдайларда пайда алушы алатын (алынуға жататын), мүлікті сенімгерлікпен басқарудан түсетін таза табыс.
  

Табыстар немесе шегерімдер мынадай жағдайларда:

• 
  тауарларды толық немесе ішінара қайтарғанда;
  
• 
  мәміленің шарттарын өзгерткенде;
  
• 
  сатылған немесе сатып алынған тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер үшін бағаны, өтемақыны өзгерткенде;
  
• 
  бағадан жеңілдіктер, сатудан жеңілдіктер жасалғанда;
  
• 
  шарттың талаптарын негізге ала отырып, өткізілген немесе сатып алынған тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер үшін ұлттық валютамен төленуге тиіс сома өзгергенде;
  
• 
  ол бойынша табысты түзету жүргізілетін талапты есептен шығарғанда түзетуге жатады.
  

Корпоративтік табыс салығы үшін 1 қаңтар - 31 желтоқсан аралығындағы күнтізбелік жыл салық кезеңі болып табылады.