Желілік технология енді дамып бастаған уақытында, бірден кең тараған 3 түрі болды:
Arcnet
Token Ring
Ethernet
Осының ішінде алғаш болып Ethernet шиналық топологияны қолданып, мәліметті бірден барлық желі компьютерлеріне бере алатын еді. Сонымен қатар арнайы кабельдер мен телефон арналары үшін де қолданылды.
Ethernet-бұл Xerox фирмасы 1975 жылы әзірлеген және жүзеге асырған Ethernet Network эксперименталдық желісіне негізделген желілік стандарт. Кіру әдісі ХХ ғасырдың 60-шы жылдардың екінші жартысында Гавай университетінің радиожелісінде сыналды,онда Aloha жалпы атауын алған жалпы радиоқұралдарға кездейсоқ қатынаудың әртүрлі нұсқалары қолданылды. Бүгінгі күні Ethernet-жергілікті желілердің ең көп таралған стандарты. Қазіргі уақытта Ethernet протоколы бойынша жұмыс істейтін желілердің жалпы саны бірнеше миллионға бағаланады, ал Ethernet желілік адаптерлері орнатылған компьютерлер саны бірнеше ондаған миллионға бағаланады. Физикалық орта түріне байланысты IEEE 802.3 стандарты әртүрлі модификациялардан тұрады: 10Base-5, 10Base-2,10 Base-T, l0Base-FL, l0Base-FB. Ethernet адрестері жергілікті желінің Ethernet-станцияларын бірдей сәйкестендіретін 48 биттік мәндерді білдіреді. Ethernet-адрестер бір жағынан IEEE жетекшілік ететін ғаламдық идентификация жүйесі шеңберінде тағайындалады. IEEE ұйымы әрбір жеткізушіге 24 биттік бірегей ұйымдастыру идентификаторын (OUI) тағайындайды. Бұл идентификатор Ethernet мекенжайына бірінші 24 разряд ретінде қосылады. Осының арқасында Ethernet-мекенжайының бірегейлігіне кепілдік беріледі. Мұндай адресация жүйесінде физикалық интерфейс қолданылады, ол сондай-ақ МАС-адресация деп аталады. Көп жағдайларда МАС-адрестер он алтылық нысанда ұсынылады, әрі әрбір байт дефиспен немесе қос нүктемен бөлінеді немесе әрбір екі байт нүктемен бөлінеді: 00-11-95-E4-85-4C, 00: 11:95: E4:85:4C, 0011. 95E4. 854C Бірегей ұйымдастыру идентификаторы өндірушінің билігіне 1024 немесе 16 777 216, ықтимал мекен-жайларды ұсынады.
Желілерді құру кезінде иерархиялық конструкцияларды бірнеше деңгей бойынша ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Бұл желінің архитектурасы жергілікті деңгейде жергілікті трафикті сақтайтын, шағын басқарылатын топтардан тұрады. Тек басқа желілерге арналған трафик жоғарғы деңгейге жетеді.
Иерархиялық, деңгейлік конструкция тиімділікті жоғарлатады, жүйені оңтайландырады және жылдамдықты арттырады. Бұл сізге желіні қажет болған жағдайда масштабтауға және жергілікті желілерді бұрыннан барлардың тиімділігін төмендетпей қосуға мүмкіндік береді.
Иерархиялық құрылым үш негізгі деңгейден тұрады:
Қол жеткізу деңгейі - жергілікті хосттарды Ethernet желісінде қосады;
Тарату деңгейі - шағын жергілікті желілерді қосады;
Негізгі(ядро) деңгейі - тарату деңгейінің құрылғылары арасында жоғары жылдамдықты байланысты қамтамасыз етеді.
Иерархиялық архитектурада хосттың орнын анықтауға мүмкіндік беретін логикалық мекен-жай схемасы қажет. Интернетке арналған ең көп таралған мекен-жай схемасы- IPv4.
IPv4 - 32 биттік (4 байтты) мекенжайларды қолданады, мекенжай кеңістігін 4,294,967,296 мүмкін бірегей мекенжайлармен шектейді.
IPv4 адрестерін жазудың дәстүрлі түрі- нүктелермен бөлінген төрт ондық сан түрінде (0-ден 255-ке дейін) жазу. Бөлшектен кейінгі сан ішкі желі маскасының ұзындығын көрсетеді.
IPv6 - қазіргі уақытта IPv4 ауыстыру ретінде жүзеге асырылатын желілік деңгей протоколы. Алдағы уақытта IPv4 және IPv6 үйлесімді болады. Бұдан былай, бұл курста IP термині IPv4 пен IPv6 үшін де қолданылады.
IPv6 - бұл Интернет-протоколдың (IP) жаңа нұсқасы, Интернет-протоколдың алдыңғы нұсқасын (IPv4) Интернетте пайдалану кезінде кездесетін мәселелерді шешу үшін жасалған, олардың бірі 32-дің орнына 128 бит адрестік ұзындығын пайдалану болып табылады.
Ethernet желілерінде бұл желілік адаптердің MAC мекенжайы. MAC мекенжайы оны өндіруші желілік картаға қатаң "тігіледі" және әдетте 12 он алтылық сандар түрінде жазылады (мысалы, 00-03-BC-12-5D-4E). Бұл бірегей мекен-жайға кепілдік беріледі: алғашқы алты таңба өндіруші фирманы анықтайды, ол қалған алты таңба өндірістік конвейерде қайталанбауын қадағалайды. MAC мекен-жайы лицензия бойынша бөлінген мекенжай кеңістігінен желілік жабдықтың өндірушісін таңдайды. Машинаның желілік адаптері ауыстырылғанда, оның MAC мекенжайы өзгереді.
Компьютеріңіздің желілік картасының MAC мекенжайын келесі жолмен білуге болады:
1. "Бастау" – "орындау" – пернетақтадан cmd – "ОК"командасын енгізіңіз.
2. Ipconfig /all командасын енгізіп, Enter пернесін басыңыз.
Бұл команда ДК барлық желілік карталары туралы толық ақпарат алуға мүмкіндік береді. Сондықтан осы терезеден физикалық мекенжай жолын табыңыз – онда желілік картаңыздың MAC мекенжайы белгіленеді.
Логикалық адресті пайдаланушы (әкімші) белгілейді немесе таңдалған адрестердің ауқымынан DHCP динамикалық хаттамасымен тағайындалады. Қазіргі уақытта қолданылатын IPv4 нұсқасының IP-желілеріндегі тораптардың логикалық мекенжайлары 32 екілік разрядты, яғни 4 байтты құрайды. 4 байттың әрқайсысы техникалық құжаттамада ондық санмен бейнеленеді, ал байттар нүктемен бөлінеді, мысалы, 172.100.220.14. Бұл мекен – жайдың бір бөлігі (үлкен разрядтары) желі нөмірі, ал екінші бөлігі (Кіші разрядтары) - желі торабының нөмірі болып табылады. Осылайша, IP-адрестері жалпақ МАС-адрестерге қарағанда иерархиялық болып табылады.
Тораптардың бірегей адресациясы үшін үш класты мекенжай қолданылады.
А класының атына үлкен байт желі мекен – жайын,
ал үш кіші байт-торап мекен-жайын көрсетеді
Екі байтқа сынып атына желі мекен – жайын, ал екі кіші байтқа-түйін мекен-жайын (host) береді.
С классының адресінде 3 үлкен байт желі адресін береді
. Hierarchical internetworking model- Cisco Systems инженерлері алғаш ұсынған Компания желісін ұйымдастырудың үш деңгейлі моделі.Олар: Ядро (ағылш. core layer), Таралу (ағылш. distribution layer), Қол жеткізу (ағылш. access layer).
Ядроның деңгейі қайталанатын (резервтік) қосылыстары бар жоғары жылдамдықты магистральды деңгей деп аталады. Бұл деңгейде үлкен деректер көлемі бірнеше желілер арасында беріледі. Әдетте ядро деңгейінде өте қуатты, жоғары жылдамдықты коммутаторлар мен маршрутизаторлар бар. Ядро деңгейінің негізгі міндеті-деректерді жылдам жіберу.
Тарату деңгейі әртүрлі желілерді қосады және олардың арасындағы ақпарат ағынын бақылайды. Әдетте бұл деңгейдегі коммутаторлар қол жеткізу деңгейіне қарағанда қуатты. Тарату деңгейінің құрылғылары ядро деңгейіне қол жеткізу деңгейінен берілетін трафиктің түрі мен көлемін бақылайды.
Қол жетімділік деңгейі соңғы пайдаланушылардың құрылғыларын желіге қосады және бірнеше хостарға желілік құрылғы, әдетте коммутатор немесе кіру нүктесі арқылы басқа хостарға қосылуға мүмкіндік береді.
Қол жеткізу деңгейі құрылғыларыБайланыс деңгейі-бұл желінің негізгі бөлігі. Осы жерден адамдар басқа хостерге қосылып, файлдар мен принтерлерге ортақ қатынауды пайдаланады. Байланыс деңгейі хостарды Ethernet сымды желісімен қосатын желілік құрылғылардың бірінші тобын қамтиды.Желілік құрылғылар көптеген хостарға бір-біріне қосылып, желілік қызметтерге қол жеткізуге мүмкіндік береді. Бір кабельмен қосылған екі хостыдан тұратын қарапайым желіге қарағанда, әрбір хост қатынау деңгейінде желілік құрылғыға қосылған. Мұндай қосылу түрі суретте көрсетілген.