Дәріс №1. Жерге орналастырудың міндеттері, мазмұны және негізгі әрекеттері
жүктеу/скачать 482.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Дәріс№10. ӨНДІРІС БӨЛІМШЕЛЕРІН ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ОРТАЛЫҚТАРЫН ОРНАЛАСТЫРУ. 10.1 Өндіріс бөлімшелерін және шаруашылық орталықтарын ұйымдастыру
| Бақылау сұрақтары:
1) Шаруашылық аралық жерге орналастыруға түсінік бер. 2). Шаруашылық аралық жерге орналастырудың объектісін ата? 3). Қазіргі кездегі шаруашылық аралық жерге орналастыру қандай іс-әрекеттерден тұрады? 4). Шаруашылық аралық жерге орналастырудың экономикалық мәні неде? 5). Жер иелену және жер пайдалану жүйесіне анықтама бер. Дәріс№10. ӨНДІРІС БӨЛІМШЕЛЕРІН ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ОРТАЛЫҚТАРЫН ОРНАЛАСТЫРУ. 10.1 Өндіріс бөлімшелерін және шаруашылық орталықтарын ұйымдастыру Қаралатын сұрақтар: І. Өндіріс бөлімшелерінің санын және мөлшерін анықтау. ІІ. Өндіріс бөлімшелерінің жер алабын және шаруашылық орталықтарын орналастыру. ІІІ. Шаруа қожалығының жер пайдалануында осы сұрақтарды шешу. Көптеген ірі шаруашылықтарды ұйымдастыруда шаруашылық құрылыстарын келесі типтерге бөлуге болады: 1) территориялық; 2) салалық; 3) аралас Құрылым бөлімшелері ретінде реформаға дейінгі болған бөлімшелерді, өндіріс учаскелерін, бригадаларды, цехтарды және реформадан кейінгі: құрылған арендалық және командиттық басқару және аралас құрылымдарды алуға болады. Аралас құрылымдар дегеніміз бұрынғы традициялық және жаңадан пайда болған құрылымдардың аралас қолданылуы Құрылымдар екі-үш сатылы болуы мүмкін: 1. ауылшаруашылық мекемесі - өндіріс учаскелері (бөлімшелер) – бригадалар; 2. ауылшаруашылық мекемесі - цехтар – бригадалар; 3. кооперативтер; 4. кіші өндірістер; 5. арендаторлар тобы. Бөлімшелерге тек қана осы бригадаларда жұмыс істейтін жұмысшылардың жері және мүлкі ғана кіріп қоймай, басқа да салаларда жұмыс істейтін адамдардың жер бөліктері кіруі мүмкін (өндіріс және қоғамдық инфра структураларды). Шаруашылықтағы өндіріс бөлімшелерінің саны, мөлшерлері, мына көрсеткіштерге әсерін тигізеді: - шаруашылық орталықтарын салуға, пайдалануға эксплуатация жұмсалатын қаржының мөлшеріне; - басқаруға ыңғайлылығына; - әкімшіліктік басқару аппаратына жұмсалатын қаржының мөлшеріне; - адамдарға дұрыс мәдени-тұрмыстық жағдай жасауға. Сондықтан бұл мәселені шешер алдында елді мекендердің санын, оларда қанша адамдар тұратындығын, су мен қамтамасыздығын, транспорт және байланыс жүйелерінің дамығандығын, транспорттың өту жағдайлары жақсылап зерттеуге тиіс. Өндіріс бөлімшелері тым үлкен, немесе тым кіші болмай, көптеген өндірістік факторларға байланысты ең үлкен экономикалық нәтиже беретін мөлшерде жобаланулары тиісті. Өндіріс бөлімшелерінің мөлшеріне көп факторлар әсер етеді Өндіріс бөлімшелерінің жобамен тиімді мөлшерлері.
Әртүрлі типті және зонада орналасқан шаруашылықтар үшін бөлімшелердің саны 3-5 болуы ұсынылады. Таблицада көрсетілген бөлімшелердің мөлшері тек қана мысал ретінде берілген. Әр нақтылы табиғи және экономикалық жағдайға байланысты өндіріс бөлімшелерінің мөлшері әртүрлі болуы мүмкін. Бөлімшелердің мөлшерін, санын анықтағанда онымен қатар бөлімшелердің мамандығы да белгіленеді. Ол шаруашылықтың өндірісінің типтері байланысты болады. Егер шаруашылықта табиғи жайылым және жақсартылған мал азықтың алқаптар көп болса, мал қоралар, олардың баланстық құны жоғары, өздегі сиымды болса, квалификациялы кадрлар болса, су болса мал өсіруге болады. Мысалы қой, жас ірі қара мал, жылқы. Ал шошқаны өсіру үшін оған көп концентратты жем керек, сондықтан бұл жағдайда а/ш алқаптарының құрамында жыртылған жер көп болуы керек. Шөлді далада көбінесе қой өсіріледі. Қой шаруашылықтарының жерлерінде аз болады. Өйткені қой көбінесе жайылымда болады. Геоботаникалық зерттеу жүргізіле отырып, жайылымның өнімділігі анықталады, жаздың қыстық орындары белгіленеді. Әр бөлімшенің жерлерінің шекарасы, қойшылардың бригадаларының орталықтары анықталады. жүктеу/скачать 482.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||