Дәріс 9 Мемлекеттік және қоғамдық экологиялық сараптама

Тау-кен өнеркәсібі мекемелерінің техногендік әсері. Минералды шикізатты ашық тәсілмен өндеудің принципиальді схемасы.

Тау-кен өңдеу өнеркәсібі мекемелерінің техногендік әсері. Кезенді, кезенді-ағысты, ағысты технология.

Анықтама. Табиғи тегінің төтенше жағдайдың. Жасанды тегінің төтенше жағдайлары. 9.1 Медициналық қорғау құралдары

Медициналық қорғау құралдары ТЖ зақымдаушы факторларының әсер ету дәрежесін төмендету мен алдын-алуға (профилактика) бағытталған, бiрiншi көмектiң көрсетуiне арналған

Дәрiгерлiк қорғаулар құралдарына радиодан қорғайтын құралдар, (уыт) антидоттар, бактерияларға қарсы препараттар, жартылай санитарлық өңдейтін құралдарды жатқызады.

Дәрiгерлiк қорғау құралдарының қысқаша классификациясы:

1 Радиодан қорғайтын құралдар - бұл радиоактивтi заттардың (РЗ) әсерiне организмнің қарсы түрiнгiштiгiнiң жоғарылауына себепшi болатын препараттар. Олар келесi топтарға жiктеледi:

- сыртқы сәулеге түсiруде ұтылуларды профилактикалық құралдары (радиопротекторлар);

- организмнің сәулеге түсiруге (бұл құсуға қарсы құралдар негiзiнде) алғашқы реакциясының әлсiретуiнiң құралдары;

- РЗ организм дәл тигiзуде iшiне үзген радиациялық ұтылуларға профилактикалық құралдары (РЗ барынша тез бiржола организмнен жойылуына себепшi болатын препараттары);

- терінің ұтылуларын ол РЗ ластануғанда (жартылай санитарлық өңдеудi құрал) профилактикалық құралдары.

2 Антидоттар (уыт) - қиратуға немесе улы затты (УЗ) бейтараптандыруға себепшi болатын препараттар немесе заттар.

Антидоттық терапияны тек қана УЗ-ты қолдануын айғақ және оның теңестiруiн растауда өткiзедi

3 Қарсы бактериялық құралдар қолдануында немесе биологиялық құралдарды (БҚ) қолдану қауiпi болғанда қолданылады.

Егер белгiсiз қоздырушының түр болса, профилактиканың құралдары БҚ қоршаған ортаның ластануына қауiптiң жанында қолданады немесе белгiсiз ластанудан кейiн. Оған антибиотиктер, интерферондарды жатады.

Қоздырушының түрiнiң анықтаулары моменттен гамма-глобулин немесе қоздырушының анықталатын түрiнiң сезгiштiгi тура орнатылатын препараттармен профилактика жүргiзiледi.

Дәрiгерлiк қорғаулар құралдарға жатады: антидоттар, радиопротекторлар және бактерияларға қарсы құралдар естен тануды алғашқы профилактиканың құралының комплект (жеке дәрiханалық) АИ-2, сонымен бiрге; әр түрлi түрлендiрулердi жартылай санитарлық өңдеу қайта тағайындалған жеке химияға қарсы пакет; пакет таңатын (ППИ) жеке.

Санитарлық өңдеу - бұл сүрiктiң бетi және шырышты қабықтармен жартылай немесе толық алып тастау бойынша шаралардың кешенi РЗ, УЗ, БҚ.

Жартылай санитарлық өңдеу ретте апат ошағында өзi жүргiзiледi - және жеке химияға қарсы пакеттiң көмегiмен өзара көмек.

Толық санитарлық өңдеу апат ошағынан шығуынан кейiн жүргiзiледi және келесi дезактивациямен, газсыздандырумен және киiм және аяқ киiмнiң дезинфекциясымен жуғыш заттарын қолданумен суды бойдың жууына болады. [3, с. 308-312].

9.2 Халықтың жеке қорғаныс құралдары

Жеке қорғаныс құралдары (ЖҚҚ) тері мен дем алу мүшелерін радиоактивті заттар, улы затттар мен биологиялық құралдардан (РЗ, УЗ мен БҚ) қорғауға арналған.

9.2.1 Дем алу органдарын қорғау құралдары:

- Азаматтық (ГП-5, ГП-7), жалпы әскери (РШ-4, ПМГ-2), балалардікі (ДП-6, ДП-6М, ПДФ-Ш) сүзгіш противогаздар;

- үлкендерге Р-2, балаларға Р-2Д, өндірістік РПГ-67, РУ-60М, «Лепесток» респераторлар.

- қарапайым қорғаныс құралдары – мақта-дәке байлағыш, шаңға қарсы маталы маскалар.

- оқшаулаушы противогаздар - ИП-4, ИП-5, КИП-5, КИП-7 және басқалары.

Протизовазды таңдау (сүзгіш немесе оқшаулаушы, өндістік немесе азаматтық және басқалары) құрылыммен сәйкес ТЖ сипатына қатыты қоршаған орта жағдайына қарай анықталады.

Дәріс 10 Мемлекеттік экологиялық сараптаманың рәсімі.

Отын-энергетика кешендері мекемелерінің техногендік әсері. Дәстүрлі қуат көздері. Отын-энергетикалық шикізатты дәстүрлі пайдалану технологиялары.

ЖЭС (ТЭС) технологиялары схемалары. Азот тотықтарының пайда болуы. Зиянды қосындылардың пайда болуын төмендету әдістері.

Жылу электрбекеттерінің сарқынды суларын жіктеу. Суқоймаларда өтетін процестер. Сарқынды суларды тастау шарттары.

Теріні қорғау құралдары

Теріні қорғау құралдары дененің, киімнің аяқ киімнің ашық учаскілеріне АОХВ (апатты-химиялық қауіпті заттар), РЗ, БҚ түсуінен қорғауға арналады:

- Теріні қорғаудың сүзгіш құралдары:

- ЗФО-58 – қорғаныш сүзгіш киім – хемосорбцион деген химиялық затпен сіңірілген мақта-матадан тігілген комбинезон;

- қолғанат құралдары - (спорт костюмі, плащтар, қолғап, етiктер) кәдiмгi, күнделiктi киiм; киiмнiң қорғайтын қасиеттерiнiң жоғарылатулары үшiн сабын - май эмульсиямен алдын ала тамақ берiле алады; кiр сабынның 1 көсегiнiң сабын - май эмульсиясының даярлаулары үшiн үккiштерде ағзындап кетедi және өсiмдiк майының 0, 5 л ашып тастайды.

- Теріні оқшаулаушы қорғау құралдары:

• 
  ОЗК (жалпы әскери қорғаныс кешені), Л–1 (жеңіл оқшаулаушы костюм) және басқалары, қайсысы резеңкелелген кездемелерден өндiрiледi. Онымен ТЖ жоюы кезінде нақтылы құрастырулар жабдықталады. Оқшаулаушы киiмде болуда уақыт жылу регуляцияның процесстерiнiң бұзушылығы артынан шектелген және ауа райларынан тәуелдi болады.
  

Тұрғынның ұжымдық қорғану құралдарына жатады:

- Тығылатын жерлер - бұл тығыз бекiтiлген түрдiң ТЖ бейбiт және соғыс уақытының барлық қатты әсер ететiн фактор арашалаушы қорғаныш имараттары. Қашқын-пысқын адамдар тығылатын жерге жеке қорғану құралдарын қолданбайды.

Дәрiгерлiк қорғаулар құралдарына радиодан қорғайтын құралдар, (уыт) антидоттар, бактерияларға қарсы препараттар, жартылай санитарлық өңдейтін құралдарды жатқызады.

Дәрiгерлiк қорғау құралдарының қысқаша классификациясы:

1 Радиодан қорғайтын құралдар - бұл радиоактивтi заттардың (РЗ) әсерiне организмнің қарсы түрiнгiштiгiнiң жоғарылауына себепшi болатын препараттар. Олар келесi топтарға жiктеледi:

- сыртқы сәулеге түсiруде ұтылуларды профилактикалық құралдары (радиопротекторлар);

- организмнің сәулеге түсiруге (бұл құсуға қарсы құралдар негiзiнде) алғашқы реакциясының әлсiретуiнiң құралдары;

- РЗ организм дәл тигiзуде iшiне үзген радиациялық ұтылуларға профилактикалық құралдары (РЗ барынша тез бiржола организмнен жойылуына себепшi болатын препараттары);

- терінің ұтылуларын ол РЗ ластануғанда (жартылай санитарлық өңдеудi құрал) профилактикалық құралдары.

2 Антидоттар (уыт) - қиратуға немесе улы затты (УЗ) бейтараптандыруға себепшi болатын препараттар немесе заттар.

Антидоттық терапияны тек қана УЗ-ты қолдануын айғақ және оның теңестiруiн растауда өткiзедi

3 Қарсы бактериялық құралдар қолдануында немесе биологиялық құралдарды (БҚ) қолдану қауiпi болғанда қолданылады.

Егер белгiсiз қоздырушының түр болса, профилактиканың құралдары БҚ қоршаған ортаның ластануына қауiптiң жанында қолданады немесе белгiсiз ластанудан кейiн. Оған антибиотиктер, интерферондарды жатады.

Қоздырушының түрiнiң анықтаулары моменттен гамма-глобулин немесе қоздырушының анықталатын түрiнiң сезгiштiгi тура орнатылатын препараттармен профилактика жүргiзiледi.

Дәрiгерлiк қорғаулар құралдарға жатады: антидоттар, радиопротекторлар және бактерияларға қарсы құралдар естен тануды алғашқы профилактиканың құралының комплект (жеке дәрiханалық) АИ-2, сонымен бiрге; әр түрлi түрлендiрулердi жартылай санитарлық өңдеу қайта тағайындалған жеке химияға қарсы пакет; пакет таңатын (ППИ) жеке.

Санитарлық өңдеу - бұл сүрiктiң бетi және шырышты қабықтармен жартылай немесе толық алып тастау бойынша шаралардың кешенi РЗ, УЗ, БҚ.

Жартылай санитарлық өңдеу ретте апат ошағында өзi жүргiзiледi - және жеке химияға қарсы пакеттiң көмегiмен өзара көмек.

Толық санитарлық өңдеу апат ошағынан шығуынан кейiн жүргiзiледi және келесi дезактивациямен, газсыздандырумен және киiм және аяқ киiмнiң дезинфекциясымен жуғыш заттарын қолданумен суды бойдың жууына болады. [3, с. 308-312].

Халықтың жеке қорғаныс құралдары

Жеке қорғаныс құралдары (ЖҚҚ) тері мен дем алу мүшелерін радиоактивті заттар, улы затттар мен биологиялық құралдардан (РЗ, УЗ мен БҚ) қорғауға арналған.

Дем алу органдарын қорғау құралдары:

- Азаматтық (ГП-5, ГП-7), жалпы әскери (РШ-4, ПМГ-2), балалардікі (ДП-6, ДП-6М, ПДФ-Ш) сүзгіш противогаздар;

- үлкендерге Р-2, балаларға Р-2Д, өндірістік РПГ-67, РУ-60М, «Лепесток» респераторлар.

- қарапайым қорғаныс құралдары – мақта-дәке байлағыш, шаңға қарсы маталы маскалар.

- оқшаулаушы противогаздар - ИП-4, ИП-5, КИП-5, КИП-7 және басқалары.

Протизовазды таңдау (сүзгіш немесе оқшаулаушы, өндістік немесе азаматтық және басқалары) құрылыммен сәйкес ТЖ сипатына қатыты қоршаған орта жағдайына қарай анықталады.

Теріні қорғау құралдары

Теріні қорғау құралдары дененің, киімнің аяқ киімнің ашық учаскілеріне АОХВ (апатты-химиялық қауіпті заттар), РЗ, БҚ түсуінен қорғауға арналады:

- Теріні қорғаудың сүзгіш құралдары:

- ЗФО-58 – қорғаныш сүзгіш киім – хемосорбцион деген химиялық затпен сіңірілген мақта-матадан тігілген комбинезон;

- қолғанат құралдары - (спорт костюмі, плащтар, қолғап, етiктер) кәдiмгi, күнделiктi киiм; киiмнiң қорғайтын қасиеттерiнiң жоғарылатулары үшiн сабын - май эмульсиямен алдын ала тамақ берiле алады; кiр сабынның 1 көсегiнiң сабын - май эмульсиясының даярлаулары үшiн үккiштерде ағзындап кетедi және өсiмдiк майының 0, 5 л ашып тастайды.

- Теріні оқшаулаушы қорғау құралдары:

• 
  ОЗК (жалпы әскери қорғаныс кешені), Л–1 (жеңіл оқшаулаушы костюм) және басқалары, қайсысы резеңкелелген кездемелерден өндiрiледi. Онымен ТЖ жоюы кезінде нақтылы құрастырулар жабдықталады. Оқшаулаушы киiмде болуда уақыт жылу регуляцияның процесстерiнiң бұзушылығы артынан шектелген және ауа райларынан тәуелдi болады.
  

Тұрғынның ұжымдық қорғану құралдарына жатады:

- Тығылатын жерлер - бұл тығыз бекiтiлген түрдiң ТЖ бейбiт және соғыс уақытының барлық қатты әсер ететiн фактор арашалаушы қорғаныш имараттары. Қашқын-пысқын адамдар тығылатын жерге жеке қорғану құралдарын қолданбайды.

- Радиацияға қарсы тасалары (ПРУ) - бұл адамдардың радиоактивтi заттармен иондайтын шығару, биологиялық құралдардың аэрозолдері және тамшы АОХВ жұқтырудан қорғайтын ғимараттар.

- Қарапайым таса типі – бұл саңылау, траншея, жер үйлер. Олардың тұрғызуына уақытты көп керек етпейді, бiрақ олар адамдардың ТЖ нақтылы факторларынан тиiмдi қорғай алады.

Қорғаныс ғимараттар жіктеледі:

- Тағайындау бойынша (қалалар және ауылшаруашылық жердегi тұрғынның қорғауына) жалпы тағайындауды қорғаныш имараты және арнайы тағайындаулар танып бiледi - басқару органы, хабарлау және байланыстың жүйелерiнiң орналастыруы, емдеу мекемелерi үшiн.

- Орын-орнымен орналастырылуларына қарай кiрiстiрiлген және бөлек тұрған танып бiледi.

- Уақытына қарай тұрғызулар алдын ала тұрғызылған тез тұрғызылатын болып бөлінедi.

- Тығылатын жерлер қорғайтын қасиеттер бойынша 5 класстарға жiктеледi. Тығылатын жердiң қабiлеттiлiгiн қорғайтын қасиеттер, оның қоршаушы құралымдары қиратушы толқынның қысымының нақтылы артық шамаларын шыдауға анықталады.

- Сыйымдылықтар бойынша (600 адамға дейiн) аз сыйымдылықтың тығылатын жерi, (600-2000 адам) орташа сыйымдылық және (2000iрек адам) үлкен сыйымдылықтар танып бiледi.

- тығылатын жерлер ТЖ барлық қатты әсер ететiн факторларынан сенiмдi қорғауды қамтамасыз етуi керек;

- қоршаушы құралымдар биiк температуралардан қорғауға арналған қыздыру кедергiлердi алуы қажет;

• 
  тығылатын жерлер сәйкесiнше екi тәулiктердiң кемiнденiң адамдардың оларында болуына жабдықтаған болуы керек;
  
• 
  ПРУ иондайтын шығаруды әлсiретудi есептi еселiлiктi қамтамасыз етуi керек;
  
• 
  ПРУ адамдардың оларында ұзақ болуға арналған санитарлық-техникалық құрылымдармен қамтамасыз етуi керек;
  

Статикалық электр разрядтарының пайда болуы. Өндірістік жағдайлар-дағы статистикалық электр разрядтарының қауіптілігі. Статикалық электрден қорғау шаралары. Электр өрістеоінің әсеріңен қорғау. Үймереттер мен ғимарат-тарды найзағайдан қорғау күрылғыларыньщ категориялары. Найзағай тартқыш-тар конструкциялары. Найзағай тартқыштарды қорғау аймақтарын анықтау.

Тұрақтылық астында экономика объекті жұмыс жасаулары (ОЭ) немесе ЧСта жоспарланған көлемде өнім шығаруы сүйемелдеуі мақсатымен таңдандыратын факторлардың әсеріне қарсы тұру басқа олардың құрылымдар қабілеттілікті түсінеді және номенклатураға (объектілерге арналған, өндіретін заттық құндылықтар емес,-.- өз функциялары орындау), сонымен қатар оқиғада бұрынғы қалпына келуге мына объекті сәйкестілігі оның зақым келудің.

Қайнармен екі теплоэлектроцентраль мүмкін (ТЭЦ) немесе жергілікті қазан. Әдеттегі қазандар орналасып отырады үй астындағыларды орналастыруларда немесе арнайы бөлек тұратындарды салуларда, сумен жабдықтау жүйесіне қосылады. Ол сумен жабдықтау негізгі қайнары қатарынан шығуға дейін резервте орнында болады. Резервтегі қайнармен мүмкін сонымен қатар таяу орналасқан суат, жағада қайсыны су қақпалы салуларды салған және су кұбыры жеткізілген. Сумен жабдықтау резервтегі қайнары әрекетіне келтіруге арналған энергия автономиялық қайнары қажетті болу, ішкі жану қозғалтқышы қызмет ете алады. Сонымен қатар, кәсіпорында салына алады кішкене суаттар және сумен резервуарлар күні бұрынғы дайындалу.

Ережелердің және нормалар басқа, орындалатындардың құрылыс жанында, өртке қарсы сақтық профилактикалық шараларды өткізіледі жұмыс істейтіндерді объектілерде:

Дәріс 11 Сарапші комиссия және мемлекеттік экологиялық сараптаманың эксперті

Мұнай және мұнайөндеу өнеркәсібі мекемелерінің техногендік әсері. Мұнай мен газ құрамы, пайда болуы. Мүнай тасымалдау технологиялары. Атмосфераның ластану көздері мен құрамы. Гидросфераның ластану кездері мен құрамы.

Қара металлургия мекемелерінің техногендік әсері. Қара металл технологиясы. Шахталарға қойылатын талаптар. Темір кендерін дайындау. Ластанудың негізгі көздері және олардың құрамы.6.2 электр-магниттік өріс

Құй кез келгенге адам бар болуы электр-магниттік ортаға оған және мекендеу ортасын әсермен байлаулы. Табиғи қайнарлармен электр-магниттіктердің құй және сәулеленулерді атмосфералық электр, күн радио сәуле шығарулары келеді және галактикалардың, электрлік және жер магниттік өрістері. Сонымен қатарға техносфера шарттарында табиғи электр өрістерімен және құй жасанды электрлік тұрмысқа адам әсерге душар болады. Артық қуаттың электр өрісінің заттарда, киімге, адам денесінде адам ашушаң жүйесіне үлкен жүкті тиеуді көрсетеді.

Сондай бүгін компьютер болды ғой көп таралған затпен теледидар сияқты немесе микротолқынды пісіру. Зиянды фактормен, т. ең электр-магниттік сәулелену келеді. Таралады барлықтардың бағыттарда, және тек қана емес әсер көрсетеді жұмыс істеушілерді, сонымен қатар барлық қоршағандарды. Қауіп-қатер экранда монитор электр-магниттік сәулелену және статикалық электрлік қуатты ұсынады, ультракүлгін және рентген сәулелену.

Барлықтардың пайдаланушы керілген қолдары сәулеге түсіру деңгейі төмендеуіне арналған оқиғаларда монитор ара қашықтықта жайғастыруға ұсынылады., бірақ жақынырақ емес 50 см. деңгей көз орталыққа тиісті келу немесе экран 2/3 биігі.

загораний көріну ықтималдық және жарық сәулеленудің өрттерін төмендету үшін, аулалар, ғимараттар аралық аралар және ағаш заттың өнеркәсіпті кәсіпорындардың аумақтары керек алдын ала тазалау және жанған қоқымның. Объекті аумағымен өрт сөндіру машиналардың бөгетсіз баруына арналған шарттарды жасалады, өрт сөндіру гидранттарға ғимараттарды айнала және суаттарға.

2 ағаш контрукциялардың отқа төзімділік жоғарылауына арналған оттан қорғайтын бояу және сылау қолданылады. Бояу жарық тондардың бояуымен шығарылады. Қорғау жабулар кім, не ретінде өртенбейтін бояулар қолдануға болады, сонымен қатар ақтауды, қайтарушы жарық сәулелену.

3 өрттердің сөндіруіне арналған объектіде суаттарды салынады. Бар болатынмен суаттарға жақсы кірме жолдар тиісті жабдықталған болу, ал өзендердің жағаларында, көлдердің және тоғандардың - алаңдар және өрт сөндіру насостардың құруына арналған пирстар. Қажеттілік жанында суаттар тереңдетіледі, қыспен су жеткілікті саны алу үшін мұз барынша көп жуандығына.

Суаттардың жабдықтау мүмкіншіліктері жоқ болу жанында артезиан скважина буряты объекті техникалық мұқтаждықтарына арналған су алуы мақсатымен және бір уақытта үшін -.

4 жарылулардың қақпайлауына арналған және мазут қоймаларында өрттердің, мұнайдың, бензинді, майлардың және басқа тез қабынғыш және жарылыс қаупі бар заттардың қажетті объекті аумақтары шектердің артынан оларды көтеріп шығару және тереңдетілген салу.[2, б.414-423;5 б.121-135].

Өрт сөндіру тәсілдерінің жіктелуі. Өрт сөндіру қүралдарын таңдау принциптері. Судың, сүйықтықтардың, катты заттардың өрт сөндіруші қасиет-тері. Өрт сөндіргіш сүйық заттар. Өрт сөндірудің алғашқы қүралдары. Өндірістік апаттарды жою кезінде ИТЖ және жүмысшылардың міндеттері. Өрт сигнализациясы және байланыс.

Түсті метал мекемелерінің техногендік әсері. Шахтаны дайындауға арналған шикізат. Байыту кезінде ластаушы заттардың бөлінуі.

Құрылыс материалдары өнеркәсібінің техногендік әсері. Технологиялық істер. Ластау түрлері мен көздері. Жылулық ластануды кәдеге жарату.

Адам кедергісі нормалыларды шарттарда құрғақ зиянсыз теріге (өлшенген күштену жанында 15-20) колеблется 3 100 килоом, бірақ - шарттарда құлап түсе алады 1 кесек.

Ал 12-15 мА адам ток жанында күй-жағдайда емес өз бұлшық ет жүйемен басқару және ток қайнарынан дербес үзіліп түсе алмайды. Өлтіретін есептеледі.

- токжүргізуге жанасу электр қондырғы бөлімдерге күштенумен жоғарырақ қауіпті.

Барлық мүмкін жолдардан ток ағып өтулері адам денесі арқылы (бас - қолдар, бас - аяқтар, қол - қол, аяқ - қол, аяқ - аяқ және д т..) ең қауіптілермен аналар келеді, қайсыларда бас немесе арқалы ми таңданады (бас - қолдар, бас - аяқтың), жүрек және - (қолдар - аяқтың).

Оқиғада, егер сым жеріне құлаған жақын маңда адам болса, аяқ бірге қосуға кернеу түсірілген, керек тапқанды және дәл осылай шығуға асықпай, табанның артынан толық біреу аяқ табаны шықпады үшін басқа.

Токпен жол бастаушыдан зақымданған адам тигізуі жанында электрлік токпен керек азат ету. Жол бастаушы тоқсыздандыруға ең алдымен ереді. Егер оның сөндіріп тастау -, зақымданған одан керек жедел бөліп алу, құрғақ таяқтар, арқандар және басқа құралдар қолдана. Киімнің артынан зақымданған алуға болады, егер ол құрғақ және денеден артта қалады, металл заттарға және дене бөлімдеріне мыналар жанында тимай, жабылған киіммен емес. Көмек көрсетуі жанында өзіме керек бөлектеу « жердің », құрғақ тақтайға тұрып, резеңке аяқ киім киіндіріп және матамен құрғақ қолдар орап қойып. Тамыр жоқ болуы жанында және демнің зақымданғанның жасанды дем және жүрек сыртқы уқалауы керек істеу. Бұлар жүрек жұмыстары шаралар бұрынғы қалпына келуге дейін өткізіледі және дербес демнің.

Электрлік токпен тигізулер құтылу үшін, қажетті барлық жұмыстың электр торабынан олардың электрлік жабдықтаумен сөндіруден кейін өткізу..[1, б.152-155;2, б.189-222;3 б.202-206].

радиация - мынау барлық сәулеленулердің түрлері (жарық, радиотолқындар, күн энергия және сәулеленулердің басқа түрлердің жиыны, біздің қоршағандардың). иондайтын сәулелену - радиация, атом түйінімен оның байланыстың көбірек энергия энергияны электронға иондау шамданған, тапсырушыны, самомопроизвольное айналу нәтижесінде болады (ыдыраушылық) атомдық ядролардың - химиялық элементтердің α, β, γ - радиоактивтілік ыдыраушылық иондайтын сәулеленулердің бөлісімен мүмкін кідіртілген емес және қосады радиоактивтілік сондай элементтер аталады: β кішкентай бөлшектердің және нейтрон сәулеленудің.

Сәулеленудің путём - рентген және позитрондық жасанды сонымен қатар иондайтын сәулеленулер алынған бола алады.

Организм матасында сәулелену ену екі жолы бар болады:

Бірінші қайнардың жол - сыртқы сәулеге түсіруі, орналасқанды организм сыртында (қоршаған кеңістікте);

Екінші жол - ішкі сәулеге түсіру, тиюмен шақырылушы радиоактивтілік заттардың организм ішке

Негізгі қасиетпен бұларды сәулеленулерді әрекет иондайтынға келеді. Олардың өту жанында маталарда бейтарап атомдар немесе молекулалар иондарға айналдырылады.

Иондау ең үлкен тығыздығы шақырады α.- Сәулелену. Альфа - кішкентай бөлшектер кіре алмайды емес адам киімі арқылы, емес тері жамылғы арқылы. Егер организм сыртында сәулелену қайнары орнында болса (сыртқы сәулеге түсіру), анау ол адамға арналған ұсынады - қауіп-қатерлер емес. Мына қайнар тиюы жанында организм ішке (ішкі сәулеге түсіру), онда денсаулыққа арналған қауіпті сәулелену келеді.

Әрекет иондайтын - Әлсіз кішкентай бөлшектерді айтылған, немен β - Сәулеленудің. Бэта - кішкентай бөлшектер киіммен кідіреді, сәулеге түсіру жанында адам ашық денелері тері эпителийде кідіре алады, пигменттенуді оның шақыра (« ядролық күнге күю »), дене күйіктері, немесе жараның денеде. Ішкі сәулеге түсіру жанында β- Кішкентай бөлшектер адам денсаулығына арналған қауіп-қатерді ұсынады.

Болуы мүмкін таңдандыратын фактордың жұмысшы және қызмет ететін қорғаныш мүмкіншілігі, соның ішінде және екінші қайтаралардың. Олардың қорғаныш негізгі тәсілімен баспана жұмысшы және қызмет ететіндердің келеді қорғауларды салуларда. Қызметші қорғанышына арналған, жұмыс қайсылардың арнайы қорғау салулар мүмкін кідіртілген, мақсатқа лайықты емес салу. Қала сыртындағы аймаққа демалушы алмастырулардың қорғанышына арналған радияцияға қарсы баспаналарды салып алады;

Объекті элементтерінің қабілеттілігі (құрылымдардың, жабдықтаудың, коммунально - эксплуатациялық қызметтің) таңдандыратын факторлардың әсеріне қарсы тұру. Салған ғимараттар және салулар металл тік тұрулармен және арқалықтармен күшейеді. Жабулардың беріктік жоғарылауына арналған қосымша тіреу бағаналарды орналастырады. Бағалы және бірегей жабдықтау қорғанышы арнайы қорғау құрылғылармен шығарылады (камера, шатыр, қаптама, қол шатыр);

Сенімділікпен жабдықтау жүйелері қажеттімен өндіріс қызметке арналған;

Сенімділікпен хабарлау жүйелері, басқарудың;

- ЧС жою мүмкіншілігі және өндіріс қызмет бұрынғы қалпына келуінің.

Мақсаттарда тұрақтылық жоғарылаулары сумен жабдықтау жұмыстары халық шаруашылық объектісінде сумен жабдықтау негізгі және резервтегі қайнарлары жасалады. Ең сенімдімен жер асты қайнар келеді, негізгі қатардан шығу жанында іске қосылады. Үшін мынаның кәсіпорында артезиан скважинаны дайындайды.
Дәріс 14 Өнеркәсіптік құрылыс объеткілерінің жобасына экологиялық негіздеменің міндеттері

Химия өнеркәсібі. Ластаушылар және оларды төмендету әдістері.

Қағаз өнеркәсібі. Ластау көздері және олардың кұрамы. Пульпа өндірісінің крафт - процесі. Ластауды төмендетуге кететін шығындар.

Төтенше жағдай болу кезінде халықаралық ынтымақтастық

Стихиялық апатпен күрес тәжірибесі зардап шеккен аймақтар үшін барлық жақты көмек көрсетудегі халықаралық ынтымақтастықтағы қажеттілікті көрсетті. Халықаралық ынтымақтастықты жақсарту жөніндегі мәселелерге 1974 жылы Каракас қаласында өткен 7 Халықаралық конференция арналды, оған 30 мемлекет қатысты. Конференцияда халықаралық ынтымақтастықтың негізгі міндеті ретінде тек апаттағыларға көмек көрсетіп зардап шеккендерді қорғау еместігін анықтады, сонымен қатар өндірістік және транспорттық апаттардың, қоршаған ортаны ластаудың және тағы басқа апаттардың мүмкін залалдарын алдын-алуға бағытталды. Қабылданған бағдарламамен келесі қызмет түрлері анықталған: апаттарды болжау мен алдын-алу, олардың салдарын жою мен қираған объектілер мен байланысты қалпына келтіру. НАТО елдері мен ЕИС стихиялық апаттардың қауіптілігін төмендету мен алдын-алу бойынша шараларда белсенді түрде қатысуға тырысады.

Қазіргі уақытта ТЖ проблемаларымен айналысатын бірнеше халықаралық ұйым жұмыс істейді. Азаматтық қорғаныстың халықаралық ұйымы (МОГО-АҚХҰ) 1931 жылы Париждегі құрылтай конференциясында құрылды. АҚХҰ жарғысына сәйкес мақсаты АҚ, бейбітшілік және соғыс уақытында қауіпті алдын-алу немесе төмендету тәсілдер мен техникалық құралдардың дамуы мен жетілдіру болып табылады. 1996 жылдан бастап ҚР АҚХҰ мүшесі болды. 1957 жылдан бастап БҰҰ мамандандырылған ұйымы – Халықаралық атои энериягиясы жөніндегі агенттік (МАГАТЭ) құрылды. Оның міндеті атом энергиясын бейбіт қолданудағы халықаралық ынтымақтастықты дамыту болып табылады. Оның құрамын 120 мемлекет енеді. ТЖ проблемасымен қатысты басқа ұйымдар қатары Еуропалық стихиялық апаттарға дайындық оқу орталығы (АФЕМ), Еуропалық жер сілкінісін болжау мен алдын-алу орталығы (ЕЦПП) Грецияда орналасқан, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ВОЗ). 1993 жылы ТМД деңгейінде «Табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ салдарын алдын-алу мен жою жөнінде келісім» жасалды. Халықаралық ұйымдар мамандар арасындағы байланысты күшейтуге ынталандыратын және төтенше жағдайлардан қорғаныс құралдары мен тәсілдерін жетілдіру үшін оқулар, кездесулер өткізеді. [1, с. 255-257; 4, с.235- 249].