2.Қазақстан Республикасының «Неке және отбасы туралы» Заңы.
1998 жылы 17 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының ''Неке және отбасы туралы'' Заңының ''Баланың құқықтары'' атты ''Баланың отбасында өмір сүру және тәрбиелеу құқығы'' атты 52- бабында.
1.Он сегіз жасқа (кәмелетке) толмаған адам бала деп танылады.
2.Әрбір баланың мүмкін болғанынша отбасында өмір сүруге және тәрбиеленуге құқығы, өзінің ата-анасын білуге құқығы, олардың қамқорлығына құқығы, өзінің мүдделеріне қайшы келетін жағдайларды қоспағанда, олармен бірге тұруға құқығы бар.
3.Баланың өз ата-анасы тәрбиеленуіне, оның мүдделерін қамтамасыз етуіне, жан-жақты өсіп жетілуіне, оның адамдық қадір-қасиетінің құрметтелуіне құқығы бар.
Ата-анасы бөлек тұрған жағдайда баланың олардың әрқайсысымен қарым-қатынас жасауға құқығы бар. Ата-анасы әртүрлі мемлекеттерде тұрған жағдайда да баланың өз ата-анасымен қарым-қатынас жасауға құқығы бар.
Қазақстан Республикасының ''Неке және отбасы туралы'' Заңының 10- тарауының 62- бабында ата-аналардың балалардың тәрбиелеу және оларға білім беру жөніндегі төмендегідей құқықтары мен міндеттері көрсетілген:
1.Ата-аналар өз балаларының денсаулығына қамқорлық жасауға міндетті.
2.Ата-аналардың өз балаларын тәрбиелеуге құқығы бар және оған міндетті. Ата-аналардың басқа да адамдарға қарағанда өз балаларын тәрбиелеуге басым құқығы бар.
3.Ата-аналар балалардың орта білім алуын қамтамасыз етуге міндетті.
4.Балалардың тәрбиесі мен білім алуына қатысты барлық мәселелерді балалардың мүдделерін негізге алып және балалардың пікірін ескере отырып, өзара келісім бойынша ата-аналар шешеді.
3. Балалардың құқығын қорғау туралы конвенция.
Қоғамның бүгінгі жағдайдағы болашақ тәрбиесін отбасынан бастап қолға алуға мемлекеттік тіпті, әлемдік тұрғыда көңіл бөлінуде.Оған 1989 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымы қабылдаған , кейіннен 1995 жылы 5 шілдеде Қазақстанда қабылдаған “Баланың құқығы туралы Конвекция” куә бола алады. Онда “ Қатысушы мемлекеттер өздерінің юрисдикциясы шектерінде тұратын әрбір баланың осы Конвенциямен көзделген, оның ата-анасының немесе қамқоршысының қандай да бір кемсітушіліксіз нәсіліне, түр- түсіне, жынысына , тіліне, дініне, саяси немесе өзге де сенім – нанымдарына, ұлттық , этникалық немесе әләуметтік шығу тегіне, мүліктік жағдайына, баланың денсаулығының және туылушының жай- күйіне немесе өзге де жаңдайларына қарамастан, барлық құқықтарын құрметтейді және қамтамасыз етеді” делінген.
Бала құқықтары туралы конвенция – Адамзат баласының туылған кезінен 18 жасқа толғанға дейінгі құқықтары мен бостандықтарын бекітетін халықаралық құқықтық акт. Балалардың құқықтарын қорғау туралы негізгі және рәсімдік ережелер енгізілген. Бұлар өмір сүруге , есімінің болуына, азаматтыққа және т.б ие болу құқықтары; аман –сау отбасылық өмір құқығы; сәбидің жеке басының еркін дамуын қамтамасыз ететін құқық; денсаулығын сақтау нығайту құқығы;білім алу мен мәдени даму құқығы; төтенше жағдайларда сәбиді қорғау құқықтары.
“Сондай-ақ Қазақстан Республикасы 2002 жылы 8 тамызда “Баланың құқықтары туралы ’’ Заң қабылдады. Қазақстан Республикасының Конституциясында кепілдік берілген негізгі құқықтары мен мүдделерін іске асыруға байланысты туындайтын қатынастарды реттейді.
Достарыңызбен бөлісу: |