«Нұрлы ақыл» - елге сәуле түсіріп, ізгілікті іс істеу, алла берген ақылды тек жақсылыққа жұмсау.
«Жылы жүрек» - иманды, иман жүзді болу, адамдарға құрметпен қарау, олардың мұң-мұқтажын, көңіл-күйін ұға білу.
«Ақыл, қайрат, жүректі бірдей ұста,
Сонда толық боласың елден бөлек»,
- дейді Абай.
Абай ұсынған «толық адам» концепциясы:
Адамзат өркениетіндегі барлық игі қасиеттер: дін, иман, ғылым, білім, тәрбие, әдеп, өнер, құқық, іскерлік, тапқырлық, қайраткерлік, азаматтық, жомарттық, әділеттік, т.б. бойында жетілдіре білген, дамытқан - адам
Абай басқа халықтардан үлгі алуға шақырады
Халықтың бойына сінген кертартпа қаиеттері: еріншектік, надандық, зұлымдық.
Абай 2-ші қарасөзінде қазақты өзбек, ноғай, тәжік, орыстармен салыстыра келе, қазақтар сол халықтардан үлгі алып, егін егу, сауда, ғылым, қолөнермен айналысып, тазалық пен тәртіпке, әскери қызмет атқарып, Құдайды құрметтеуге және маңдай терін төгіп еңбек етуге шақырады
Қазіргі философияда адам мәселесін талдау тәжірибесі
Қазіргі философия адам тіршілігінің мәнін оның саналы қызметімен байланыстырады. Бұл қызметтің барысында адам тарихтың әрі алғышарты, әрі жемісі болып шығады.
Адамның әлеуметтік мәніне назар аудара отырып, қазіргі философия сонымен бірге әлеуметтік және биологиялық факторлардың өзара күрделі әсерін, әлеуметтік факторлардың басымдылығын ескереді
Әдебиеттер 1. Абай Құнанбайұлы. Өкінішті көп өмір кеткен өтіп...: Өлеңдер, поэмалар, қара сөздер. – Алматы: «Раритет», 2008. – 384б. 2. Барнард А. Антропология тарихы мен теориясы. – Алматы, "Ұлттық аударма бюросы" Қоғамдық қоры, 2018. - 240 бет 3. Қазақ руханияты: тарихи-философиялық және этномәдени негіздер. Ұжымдық монография / З.К. Шәукенованың жалпы редакциялауымен. – Алматы: ҚР БҒМ ҒК ФСДИ, 2013. – 375 б. 4.Мырзалы С. Философия.- Алматы: “Бастау” бапасы, 2014. 648 б.
Достарыңызбен бөлісу: |
