Бағалы қағаздар нарығының негізгі көрсеткіштерінің бірі қор биржасы жай-күйінің KASE Shares, KASE BY индикаторлары болып табылады.
KASE_Shares – акциялар бағасының KASE ашық нарығында KASE ресми тізімінің "А" санатының акциялары бойынша тіркелген неғұрлым жақсы баға өлшемдерінің өзгерісін көрсететін индексі;
KASE_BY – корпоративтік облигациялар кірістілігінің индексі – мəмілелер немесе маркет-мейкерлердің арасындағы баға белгілеулердің орта мəндері бойынша есептелген KASE ресми тізімінің "А" санатының корпоративтік облигацияларының орташа алынған (капиталдандыру арқылы) кірістілігі (мəмілелер болмаған жағдайда).
2006-2тоқ. 2006-3тоқ. 2006-4тоқ. 2007-1тоқ. 2007-2тоқ. 2007-3тоқ. 2007-4тоқ
13 -сурет.Бағалы қағаздар нарығы жай-күйінің көрсеткіштері
Дерек көзі: KASE Қазақстандық қор биржасы
Тұтастай алғанда республиканың қор биржасының индикаторлары едəуір жақсарды. KASE-тің жалпы капиталдандырылуы 2007ж. 8 811 709 млн. теңгеге дейін өсіп (Сурет 13), ЖІӨ-нің 73%-ын құрады. 2006 жылғы жағдай бойынша осындай көрсеткіш 57% болған еді. Осылайша, ұйымдастырылған қор биржасының едəуір өскені, сондай-ақ қазақстандық бағалы қағаздар нарығында жаңа эмитенттердің пайда болғаны байқалады. Алайда, 2007 жылдың 3-ші жəне 4-ші тоқсандарының көрсеткіштерін салыстырған кезде көрсеткіштердің 14%-ға нашарлағаны байқалады Сенімділік индексі де алдыңғы кезеңдермен салыстырғанда едəуір жақсарды, бірақ 2007 жылғы 4-тоқсанның көрсеткіштерін 2007 жылғы 2-тоқсанмен салыстырғанда көрсеткіш едəуір нашарлаған. Капиталдарудың жəне сенімділік индексінің төмендеуі негізінен халықаралық қаржы нарықтарындағы күйзелістер жəне қысқа мерзімді өтімділік нарығындағы қиын жағдайдың салдарынан листинг компанияларының акциялары бағаларының 2007 жылғы 4 тоқсандағы теріс динамикасына байланысты болды.
Сенімділік индексі – рейтингі жоғары корпоративтік облигациялардың орташа кірістілігінің рейтингі төмен корпоративтік облигациялардың орташа кірістілігіне қатынасы. Индекстің тұрақты өсуі күшті нарықтағы сенімділіктің өсуін білдіреді жəне керісінше.
CDS - кредиттік қорғауды сатушының белгілі бір кредиттік оқиға басталған жағдайда қарсы агенттен (CDS-ті сатып алушыдан) нақты эмитенттің облигацияларын олардың номиналдық құны бойынша сатып алуға міндеттенуін білдіретін келісім-шарт. Оның орнына, CDS сатып алушысы тұрақты негізде сыйлықақы төлейді. Сыйлықақының мөлшері хеджирленетін эмитенттің кредиттік тəуекелінің деңгейіне байланысты.
Қазақстан банктерін кредиттік қорғаудың (CDS premium) құны
Халықаралық нарықтың Қазақстан қор нарығына ықпал етуі жəне қазақстандық эмитенттердің негізгі көрсеткіштері АҚШ-тағы subprime ипокалық кредиттері нарығындағы түйінді проблемаларға байланысты, инвесторлар өз позицияларын қайта қарады жəне капитал мейлінше тəуекелді активтерден тəуекелі азырақ активтерге құйыла бастады. Əлемдік қаржы нарықтарының құбылмалылығы, дамыған елдердің шын мəнісінде тəуекелсіз мемлекеттік бағалы қағаздарына деген бағаның өсуі жəне дамушы елдердің бағалы қағаздарына деген баға белгілеулердің құлдырауы, корпоративтік бағалы қағаздар бойынша спрэдтердің кеңеюі сияқты осы факторлар Қазақстанның қаржы нарығында көрініс тапты. Шетелдік инвесторлардың Қазақстанның қор биржасына қатысуы айтарлықтай болып отырған жоқ. Қазақстанның ұйымдастырылған нарығына шетелдік үлестік құралдар шын мəнісінде айналыста болмай отыр.
Нарықтың осы сегментінің өтімділігі 2007 жылғы жағдай бойынша шын мəнісінде нөлге тең болып отыр. Қазақстандық банктерге спрэдтердің айтарлықтай кеңеюі, атап айтқанда, қазақстандық банктерге кредиттік қорғауды сатып алу (Credit Default Swap - CDS) қымбатырақ болды.
Сондай-ақ Қазақстандық банктер акциялары бағасының халықаралық қаржы нарығында айтарлықтай құлдырауы байқалды, мысал ретінде Қазкоммерцбанк, Альянс-банк жəне Центркредит Банкі акцияларының бағасы келтірілді. Дағдарыстың басынан бері Қазкоммерцбанктің, ТұранƏлем Банкінің, Альянс Банктің акциялары шамамен 45%, Центркредит Банкінің акциялары 34%-ға жуық төмендеді. Нарықтың тəуекелсіз активтер пайдасына қарай көңіл бұруы Қазақстандық банктер үшін сырттан қарыз алу құнының айтарлықтай ұлғаюына ықпал етті. Спрэдтердің ауқымды кеңеюі (мейлінше тəуекелді жəне тəуекелі төменірек активтер кірістілігінің айырмасы) кірістіліктің ұлғаюына, демек, қазақстандық корпоративтік облигациялар бойынша бағаның төмендеуіне əкелді. Мəселен, кірістілік орташа алғанда жыл басынан бері Қазкоммерцбанк облигациялары бойынша 4%, ТұранƏлем Банкі облигациялары бойынша 3.5%, Центркредит Банкі облигациялары бойынша 4%, Альянс Банк облигациялары бойынша 6.7%, Халық Банкі облигациялары бойынша 1% өсті. Кестеде эмитенттері ірі қазақстандық банктер болып табылатын кейбір бағалы қағаздар бойынша жыл басындағы жəне қазіргі сəттегі индикативті кірістілік келтірілген.
2-кесте
Екінші деңгейлі банктердің облигациялар бойынша кірістілігі
|
2006 ж
|
2007ж
|
Казкоммерцбанк
|
6,9 %
|
10,8%
|
ТұранƏлем Банкі
|
7,6%
|
11%
|
Центркредит Банкі
|
6,7%
|
10,8%
|
Альянс Банк
|
7,9%
|
14,6%
|
Халық Банкі
|
6,04%
|
6,95%
|
Дерек көзі: KASE Қазақстандық қор биржасы
Тиісінше сыртқы экономикалық факторлар, оның ішінде жыл басында азиялық қор нарықтарының құбылмалығының жоғары болуы банк секторының ішкі қаржы нарығындағы акцияларының кірістілігіне ықпал етті. Тұтастай алғанда, банк жүйесі бойынша 2006–2007жж. аралығындағы кезеңде банк акцияларының орташа алынған кірістілігі жылдық 148% төмендеді.
Достарыңызбен бөлісу: |