Диплом жүмысы тақырыбы: «Бастауыш сыныпта есім сөздерді оқыту»
жүктеу/скачать 1.89 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 13-кесте — 50 ж. БСО мәтіндерінің
Мұндағы Ғ, - минималды ранг, N - тандама көлемі. Мандельброт заңының параметрін (ү) мына формула бойынша аныктауға болады: ү ■Ғт  Мундағы Ғі - сөздің абсолютті жиілігі, т - осы жиіліктегі сөздердің (сөз формаларының) саны, Ітах- максималды ранг. Параметрлерді есептеу Ғ,=Г\[К(і+р)~у формуласы бойынша ЭЕМ-да іскс асырылды.
13-кесте — 50 ж. БСО мәтіндерінің жиілік қүрылы.мы
39
Онда жоғарыдағыдай ранг-жиілік тәуелділігінің ксстесі берілді (13-кесте). Бүл кестелср 50,70 жылдардагы БСО мен БӘ мәтіндерінің статистикалық қүрылымын сипаттайтын негізгі кестелер болып табылады. Эсту-Ципф-Мандельброт заңының параметрлерін салыстыру 50-70 жылдардағы БСО мен БӘ мәтіндерінің статистикалық қүрылымындагы салыстырмалы түрдегі үқсастықтарды анықгауға мүмкіңдік бсреді. 14 кесте — 70 ж. БСО мәтіндерінің жиілік сөздіктері бойынша қүрылымынан үзінді
к/с
Кестелерден көрінгеңдсй, тандама көлсмі 185961 сөз қолданыс, 10298 сөзді қамтитын 50 жылдардагы БСО жиілігі сң жоғары ол, неше, не, біз, бул, мен, өз, қандай, мына есімдіктері барлық тандаманың 28,20%-ын қамтитын 52448 соз қодданыстағы реестрдің ең жоғарғы жағына орналасқан 50 создің 20,58%-ын қамтыса, етістіктердің ішінде де, бол, е, кел, ал, түр, бер, жур, қал, айт, шық, жат, кет, жаз, бар, қои, қара, оқы, көр, сал түлғасындағы жиі қолданыстар 42,19%-ын, зат есімдердің ішінде кун, сөз, жаттыгу, үй, агаш, су, сан, жер, жол түлғасындағы жиі қолданыстар 13,05%-ын қамтиды. Көмекші сездердің ішінде ең жиі қолданылатындары де, ал, мен, және, ушін, керек шылаулары 12,24%-ын қамтыған. Ал бар атты Өртарап мағынаны білдіретін соз 2,03%-ын, бір деген сан есім 3,85%-ын алып түр. Бул мысалдар арқылы 50 жылдардағы оқулық мәтіндерінің қүрылымындағы берілген жпіліктсгі сөз бсн оның рангісі арасындағы пропорцияны көреміз. Осы кестемен салыстыру мақсатында 70 жылдардағы оқулықтардың мәтіндеріндегі ең жиі қолданыстагы 50 созді алып, оларды жиілігі бойынша орналастырсақ, олардың жиілік қүрылымындағы мынадай ерекшеліктерді байқаймыз: Таңдама көлемі 241984 сөз қолданыс, 12281 сөзге теа 70 жылдардағы окулық мәтіндеріндегі барлык. сөздіктің 27,74%-ын қамтитын 67136 сез қолданысқа тең 50 сөздің 22,17%-ын ол, мен, бул, өз, неше, не, біз, осы, сол, кандай, канша, әр есімдіктері, 39,21%-ын бол, де, е, шыгар, жаз, кем, тұр, шык, бер, айт, қал, кой, ал, жур, оқы, кет, көр, отыр етістіктері, 18,04%-ын сан, сөз, бала, жаттыгу, кун, жер, есеп, су, үй, сәйлем сскілді зат есімдер қүраса, қалған 9,11%-ын да, және, де, мен, ал шылаулары, 5,86%-ын бір, екі, екінші сан есімдері, 5,86%-ын Өртарап мағынаны білдіретін бар сөзі қүрайды. Бүл мысалдар 70 жылдардағы БСО мәтіндерінің лексикалық бірліктермен қамтылуындағы өзіндік ерекшелігін көрсетеді. Демек, өзге сөз таптарына кдрағанда өмірдің түрлі саласындаіы қат-кабат қолданысы айқын білінстін етістіктер алғашқы орында түрса, баланың алғашқы сөйлеу әрекетіндеғі негізгі сөздік қорын қүрайтын есімдіктер одан кейінгі екінші орында, ал жалпы мәтіннің көлемі бойынша сөз қолданыс жөнінсн алғашқы орындағы зат есімдер келтірілген үзіндідс үшінші орында түр. Өйткені, етістіктер лексика-семантикалық ерекшелігі жағынан,
41
 түбір түлгасы мен оган үстелетін грамматикалық категорияларының қат-кдбаттығы жагынан өте күрделі сөз табының бірі. Енді осы лсксикалық спсктрдіц ксстссін кслтірсйік:
15-кесте — БӘ мәтіпдсрінің жиілік сөздіктсрі бойынша қүрылымынан үзінді
Осы оқулықтардың моліметтерін БӘ мәтіндерінің жиілік қүрылымымен салыстырып көрейік. БӘ сц жиі қолданылатын 27901 сөз қолданыстагы лексикалық бірліктердің ішінде таңдаманың 26,68%-ын алатын 50 создің 7,3%-ын ол, мен, өз, бүл, сол, осы, не, біз есімдіктері қамтыса, 45,14%-ын бол, кел, ал, е, іпүр, жүр, бар, де, көр, жат, /сет, айт, шық, отыр, кара, біл, өт, бер, крй, сал етістіктері, жүктеу/скачать 1.89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
