-
Қазақстанның Ветеринариялық қызметі Ауыл шаруашылығы министрлігінің Ветеринария және тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі департаментінен және Ауыл шаруашылығы министрлігі жанындағы Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінен тұрады. Ветеринария және тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі департаменті ветеринариялық қауіпсіздік саласындағы стратегиялық жоспарлауға және осы салада қағидалар мен нормаларды әзірлеуге жауап береді. Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитеті бюджетті жасауға және ветеринариялық бақылау мен қадағалауды, оның ішінде мемлекеттік шекарада жүргізуге, эпизоотиялық әл-ауқат, сондай-ақ кәсіпорындарды ветеринариялық қадағалау жүргізуге жауапты болады. Бұдан басқа, ветеринариялық бақылаудың мемлекеттік жүйесінің құрылымына: (i) ветеринариялық бақылау пункттері; және (ii) Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің облыстық, қалалық және аудандық аумақтық бөлімшелері; (iii) ветеринариялық салаларға енетін ведомстволық бағынысты мемлекеттік ветеринариялық ұйымдар (Ветеринария жөніндегі Ұлттық анықтама орталығы, Республикалық эпизоотияға қарсы субъектілер, Республикалық ветеринариялық зертхана. Ветеринария саласында атқарушы функциялар тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің (облыс, қала, аудан және т.б.) жергілікті атқарушы органдарына берілді), сондай-ақ ветеринариялық іс-шараларды жүргізу үшін мемлекеттік ветеринариялық ұйымдар кіреді.
-
2014 жылғы ақпанда Ұлттық экономика министрлігінің Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі комитеті (бұдан әрі: Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі комитет) Денсаулық сақтау министрлігінің Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау комитетін алмастырды. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі комитет санитариялық-эпидемиологиялық әл-ауқатқа байланысты мәслелерге жауапты уәкілетті орган болып табылады. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі комитеттің функциялары «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» 2009 жылғы 18 қыркүйектегі № 193-IV Қазақстан Республикасының Кодексінде айқындалған. Қазақстанның өкілі Ауыл шаруашылығы министрлігінің Фитосанитариялық қауіпсіздік департаменті фитосанитариялық қауіпсіздік саласындағы стратегиялық жоспарлауға және осы салада қағидалар мен нормаларды әзірлеуге жауап беретінін айтты. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Агроөнеркәсіптік кешендегі мемлекеттік инспекция комитеті шекаралық бақылауды, зиянкестерден өсімдіктерді қорғау жөніндегі шараларды, ауыл шаруашылығы алқаптарын зиянкестерден және өсімдіктердің ауруларынан қорғау мониторингін қоса алғанда, бюджетті жасауға және фитосанитариялық бақылауды жүргізуге жауапты болады.
-
Осы саладағы халықаралық ұйымдардың қызметіне қатысуға қатысты ол 1993 жылдан бастап Жануарлардың саулығын қорғау жөніндегі дүниежүзілік ұйымның мүшесі ретінде (бұдан әрі: ХЭБ) Қазақстан Жерүсті және су астындағы жануарлардың саулығы кодекстерінің және Нұсқаулықтардың ережелерін сақтайтынын хабарлады. ХЭБ Кодексін қолдану үшін Қазақстан ХЭБ құру туралы халықаралық келісімді ратификациялады (2008 жылғы 24 желтоқсандағы № 109- IV Қазақстан Республикасының Заңы). Бұдан басқа, Қазақстан 2004 жылғы наурызда Еуропалық және Жерорта теңізінің Өсімдіктер карантині және оларды қорғау жөніндегі ұйымын құру туралы Конвенцияны және 2010 жылғы сәуірде Өсімдіктер карантині және оларды қорғау жөнінде халықаралық конвенцияны (бұдан әр – ӨКҚХК) ратификациялады. Сондай-ақ, ол Қазақстан 2005 жылдан бастап «Алиментариус Кодексі» Комиссиясының мүшесі болып табылатынын түсіндірді. Қорытындылай келгенде ХЭБ, ӨКҚХК және Алиментариус Кодексінің (бұдан әрі: Кодекс) халықаралық стандарттары, ұсынымдары мен нұсқаулықтары Қазақстанда қолданылатын болды.
(c) Техникалық регламенттерді әзірлеу/ СФС-ке қойылатын міндетті талаптар -
Қазақстанның өкілі ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер техникалық регламенттер шеңберінде өнімге арналған міндетті талаптарды әзірлейтінін де түсіндіріп өтті. ЕЭК оларды:
-
ЕАЭО туралы шарттың 52-бабына және оған № 9 Қосымшаға; және
-
ЕЭК Кеңесінің «Кеден одағының техникалық регламенттерін әзірлеу, бекіту, өзгерту және олардың күшін жою жөніндегі ереже туралы» 2012 жылғы 20 маусымдағы № 48 шешіміне (бұдан әрі: ЕЭК Кеңесінің № 48 шешімі) сәйкес қабылдауы мүмкін.
-
Қазақстанның өкілі ЕАЭО-да және Қазақстанда ағымдағы заңнамалық және атқарушы жұмыстың мақсаты ХЭБ, ӨКҚХК және Кодекстің стандарттарымен, нұсқаулықтарымен және ұсынымдарымен үйлестіруді қамтамасыз ету болып табылатынын түсіндіріп өтті. Осы жұмыс, оның пікірінше, санитариялық және фитосанитариялық шараларды қолдану бойынша ДСҰ келісімінің (бұдан әрі: СФС бойынша ДСҰ келісімі) талаптарымен ЕЭК шеңберінде немесе елдің ішінде іс-шаралардың қабылданғанына қарамастан, Қазақстан Республикасы ДСҰ-ға кірген күннен бастап Қазақстанның СФС режимін толық сақтауын қамтамасыз етеді.
-
Ол бұған қоса, ЕАЭО шараларын және санитариялық және фитосанитариялық мәселелерді қазақстандық ұлттық реттеуді осы халықаралық ұйымдардың стандарттарымен, нұсқаулықтарымен және ұсынымдарымен үйлестіруге арналған тәсілдер ЕАЭО туралы шарттың, Комиссия шешімдерінің шеңберінде және Қазақстанның тиісті халықаралық ұйымдардың қызметіне қатысуы шеңберінде айқындалғанын айтып өтті. Ол КО Комиссиясының «Халықаралық стандарттарды, ұсынымдар мен нұсқаулықтарды қолдану туралы» 2011 жылғы 22 маусымдағы № 721 шешімінде: егер Комиссия немесе ұлттық органдар ветеринария немесе фитосанитария немесе санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық салада міндетті талаптарды белгілемеген жағдайда, ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер тиісті ХЭБ, ӨКҚХК және Кодекс стандарттарын, ұсынымдары мен нұсқаулықтарын қолдануы қажет екенін көздейтінін ұғындырып өтті. Осыған ұқсас, егер ЕАЭО аумағында қолданылатын ЕАЭО-ның ветеринариялық, фитосанитариялық және санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық міндетті талаптары тиісті халықаралық стандарттарға, нұсқаулықтар мен ұсынымдарға қарағанда, анағұрлым қатаң болып табылса, адам өміріне немесе денсаулығына, жануарлар немесе өсімдіктерге ғылыми негізделген қатер болмаған кезде тиісті халықаралық стандарттар, нұсқаулықтар мен ұсынымдар немесе олардың бөліктері қолданылатын болады.
-
Кейбір мүшелер Қазақстаннан ЕурАзЭҚ және ЕЭК СФС Техникалық регламентін әзірлеу процестері туралы толық ақпаратты ұсынуын және ЕурАзЭҚ талаптары ЕЭК, ЕАЭО талаптарын және ұлттық талаптарды алмастырады ма дегенді сұрады.
-
Қазақстан өкілінің техникалық регламенттердің, оның ішінде СФС-пен байланысты жобалар уәкілетті ұлттық органдар оларды ұсынғанға дейін ішкі рәсімдер пайдаланыла отырып, қатысушы елдерде әзірленетіндігін мәлімдеді. Қазақстанда Ауыл шаруашылығы минстрлігі немесе Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жөніндегі комитет Қазақстан Республикасы Үкіметінің тапсырмасы бойынша ЕЭК жауапты органдарына келісу үшін СФС бойынша техникалық регламенттерді қарауға ұсынады, одан әрі қарау және қабылдау тиісті халықаралық келісімдерге немесе ЕАЭО шешімдеріне сәйкес жүзеге асырылады. ЕурАзЭҚ техникалық регламенттерін әзірлеу Мемлекетаралық Кеңестің «Техникалық реттеу жүйесінің базасында ЕурАзЭҚ мүше мемлекеттерінің өзара саудасындағы техникалық кедергілерді жою туралы» 2011 жылғы 19 қазандағы №575 шешіміне (бұдан әрі: ЕурАзЭҚ Мемлекетаралық Кеңесінің №575 шешімі) сәйкес ЕурАзЭҚ деңгейінде тоқтатыла тұрды. ЕАЭО техникалық регламенттерін әзірлеу рәсімдері ЕЭК Кеңесінің №48 шешімінде белгіленген. ЕАЭО шеңберінде Консультативтік комитет ЕАЭО техникалық регламенттерін әзірлеу процесінде үйлестіру мен ашықтылық рөлін орындайды. Нақтырақ айтқанда, ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің уәкілетті органдарынан техникалық регламент жобасын алады, техникалық регламент жобасына талдау мен ұсынымдарды дайындайды, жоба мәтінін әзірлеуді үйлестіреді және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің органдары арасындағы техникалық регламентке қатысты дауларды шешеді.
-
Сондай-ақ, Қазақстанның өкілі техникалық регламентті әзірлеу ЕАЭО бірінші кезектегі техникалық регламенттерін әзірлеудің тиісті графигіне енгізілген жағдайда және осындай жұмыстарды жүргізу үшін уәкілетті орган мақұлдаған кезде ЕАЭО шеңберінде кез келген отандық немесе шетелдік жеке не заңды тұлғалар немесе үкіметтік не үкіметтік емес органдар техникалық регламенттің жобасын әзірлей алатындығын түсіндірді. Үшінші елдердің мүдделі тараптары, оның ішінде шет мемлекеттер ЕЭК Кеңесінің № 48 шешімінің 8-тармағында көзделгендей, ЕАЭО-ға мүше мемлекеттің кез келгені ұсынған техникалық регламент жобасы бойынша өзінің ескертулерін ұсына алады.
-
Халықаралық стандарттарға, ұсынымдарға немесе нұсқаулықтарға негізделмеген техникалық регламент жобалары оларды қолдануға дейін қалайша қайта қаралатыны туралы сұраққа жауап бере отырып, ол ЕАЭО-ның қолданыстағы заңнамасы және актілері техникалық регламенттер үшін негіз ретінде халықаралық стандарттарды, ұсынымдар мен нұсқаулықтарды басым қолдануды белгілейтінін және техникалық регламенттердің әзірлеушісі (ЕАЭО-ға мүше мемлекеттің уәкілетті органы немесе ЕЭК) жария талқылау үшін жоба туралы өзінің хабарламасында халықаралық стандарттармен жобалардың сәйкестік дәрежесіне өзінің бағасын ұсыну қажет екендігін мәлімдеді. Техникалық регламентті әзірлеуші техникалық регламент жобасын жасаған кезде пайдаланатын стандарттарды, ұсынымдар мен нұсқаулықтарды да көрсету қажет. Қазақстан техникалық регламенттерді әзірлеуге жауапты болған кезде техникалық регламент жобасын әзірлеуге жауапты мемлекеттік орган (бұдан әрі: техникалық регламент жобасын әзірлеуші) тағайындалады. Техникалық регламент жобасын әзірлеуші техникалық регламенттің бірінші жобасын дайындайды және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің құзыретті органдарының ұсыныстары негізінде ЕАЭО жұмыс тобы құрылады, ол мемлекеттік органдарды білдіретін сарапшыларды, академиялық және іскер қауымдастықтарды, тұтынушылардың қауымдастығын және басқа мүдделі тараптарды қамтиды. Техникалық регламент жобасы жұмыс тобында талқыланады. ЕАЭО жұмыс тобы халықаралық стандарттарды, ұсынымдар мен нұсқаулықтарды пайдалану туралы талапты ескереді, сондай-ақ қажет болған кезде тиісті өзгерістерді ұсынады. Техникалық регламенттің бірінші жобасын аяқтағаннан кейін техникалық регламент жобасын әзірлеуші техникалық регламент жобасын, түсіндірме жазбаны және техникалық регламентті әзірлеу туралы хабарламаны ЕЭК-ге жібереді. ЕЭК техникалық регламенттер жобасының бірінші нұсқасын және тиісті құжаттарды Консультативтік комитеттің жиналысында қарауды қамтамасыз етеді. Консультативтік комитет қарағаннан кейін Хаттамамен ресімделген, техникалық регламент жобасы бойынша жария талқылаулардың басталу күні мен кезеңі туралы шешім қабылданады. Консультативтік комитет одан әрі қарау қажет деп шешкен жағдайда, техникалық регламент жобасын әзірлеуші Консультативтік комитет белгілеген кезең ішінде техникалық регламент жобасын және тиісті құжаттарды қайта қарайды.
-
Жария талқылау ЕЭК техникалық регламент жобасын, әзірлеу туралы хабарламаны және түсіндірме жазбаны ресми сайтта жариялаған кезде басталады. Осы ақпарат ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің техникалық реттеу саласындағы уәкілетті органдарының ресми сайттарында жарияланады. Мүдделі отандық пен шетелдік жеке және заңды тұлғалар (оның ішінде ЕАЭО-ға мүше еместер), оның ішінде шет мемлекеттер техникалық регламенттердің жобалары бойынша өзінің ескертулері мен ұсыныстарын ЕЭК-ге ұсына алады. Түсіндірмелерге арналған кезең ЕЭК техникалық регламентінің жобасын әзірлеу туралы хабарлама жарияланғаннан кейін кемінде 60 күнді құрайды. Қазақстан жария талқылаумен қатар, СФС-ке қатысты техникалық регламенттердің жобалары туралы СФС шаралары жөнінде ДСҰ Комитетін хабардар етуге ниет білдіреді. Техникалық регламент жобасында елеулі өзгерістер болған жағдайда, жария талқылаулардың жаңа раунды өткізіледі және жаңа хабарлама ДСҰ Хатшылығына жіберіледі. ЕЭК жария талқылаулар және ДСҰ-ға хабарлама жасау рәсімі кезеңінде мүдделі тұлғалардан алған түсіндірмелер мен ұсыныстарды өңдейді және оларды техникалық регламенттер жобасын әзірлеушіге жібереді. Техникалық регламент жобасын әзірлеуші ЕЭК-тен түсіндірмелер мен ұсыныстарды алған күннен бастап 20 жұмыс күні ішінде жұмыс тобымен түсіндірмелер мен ұсыныстарды талқылау жүргізуді қамтамасыз етеді және қабылдау туралы немесе бас тартудың негіздемесі туралы ақпаратты қамтитын түсіндірмелердің жиынтық кестесін дайындайды және ЕЭК-ге жібереді. ЕЭК Кеңесінің №48 шешіміне сәйкес ЕЭК веб-сайтта түсіндірмелер мен жауаптардың кестесін жариялайды. Техникалық регламент жобасын әзірлеуші ЕЭК-ге шоғырландырылған түсіндірмелерді жіберген күннен бастап 30 жұмыс күні ішінде техникалық регламент жобасына және тиісті құжаттарға жария талқылаулар барысында келіп түскен ескертулер мен ұсыныстарды, әсіресе, халықаралық стандарттарға, ұсынымдар мен нұсқаулықтарға негізделген түсіндірмелерді ескере отырып, өзгерістер енгізеді. ЕЭК техниалық регламент жобасын және тиісті құжаттарды мемлекетішілік келісу үшін мүше мемлекеттерге жібереді және ресми сайтта жариялайды. Мүше мемлекеттердің техникалық регламент жобасын мемлекетішілік келісуі аяқталғаннан кейін техникалық регламент жобасы Консультативтік комитетке жіберіледі, ол ЕЭК Алқасына бекітуге жібереді. Техникалық регламент жобасы мен тиісті құжаттар және келіссөздерде шешімін таппаған келіспеушіліктер ЕЭК Алқасында қаралады. Қарағаннан кейін ЕЭК Алқасы техникалық регламент жобасын және тиісті құжаттарды не ЕЭК Кеңесіне, не әзірлеушіге қайта қарауға жібереді. ЕЭК Кеңесі техникалық регламенттің түпкілікті жобасын өз отырысында қабылдайды. Қазақстанның өкілі техникалық регламентке кез келген түзетулер дәл осындай тәртіппен қабылданатынын атап өтті.
-
Қазақстанның өкілі КО-ның бірінші кезектегі техникалық регламенттерін әзірлеу графигі Кеден одағының техникалық регламенттерін әзірлеудің 2012-2013 жылдарға арналған жоспарын бекіткен, ЕЭК Кеңесінің 2012 жылғы 23 қарашадағы №103 шешімімен алмастырылған КО Комиссиясының 2010 жылғы 8 желтоқсандағы №492 шешімімен, сондай-ақ Кеден одағының техникалық регламенттерін әзірлеу және Кеден одағының техникалық регламенттеріне өзгерістер енгізу жоспарын бекіткен (бұдан әрі осы Бөлімде: КО техникалық регламенттерін әзірлеу жоспары) ЕЭК Кеңесінің 2014 жылғы 1 қазандағы №79 шешімімен қабылданғанын түсіндіріп өтті. Осы жоспарларға сәйкес, 2014 жылғы қарашадағы жағдай бойынша тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін, тамақ өнімдерін, астық, шырын және май өнімдерін таңбалауды реттейтін СФС техникалық регламенттері 2011 жылғы желтоқсанда КО Комиссиясының шешімімен қабылданды; мамандандырылған өнімдерді, оның ішінде диеталық тамақтануды және тағамдық қоспаларды реттейтін СФС техникалық регламенттері тиісінше 2012 жылғы маусымда және шілдеде ЕЭК Кеңесінің шешімімен қабылданды; сүт және сүт өнімдерін, ет және ет өнімдерін реттейтін СФС техникалық регламенттері 2013 жылғы қазанда ЕЭК Кеңесінің шешімдерімен қабылданды; жем-шөптердің және жжем-шөп қоспаларыңың қауіпсіздігін реттейтін СФС техникалық регламенттері жария талқылаулар рәсімінен өтті, бұл кезде балық және балық өнімдерінің қауіпсіздігі, алкогольдік сусындардың және темекі бұйымдарының қауіпсіздігі жөніндегі техникалық регламенттерді жария талқылаулар, сол сияқты мемлекетішілік келісулер секілді рәсімдер 2014 жылғы мамырда аяқталды. «Ыдыстарға құйылған ауыз судың қауіпсіздігі туралы» техникалық регламентті жария талқылаулар 2014 жылғы қазанда аяқталды. Бұған қосымша, КО техникалық регламенттерін әзірлеу жоспарында мынадай: құстың және құс шаруашылығы өнімдерінің қауіпсіздігі туралы және тамақ өнімдерімен байланысы бар материалдардың қауіпсіздігі туралы СФС техникалық регламенттерін әзірлеу көзделген, олар қазіргі кезде әзірлеуде жатыр.
-
Сонымен бірге, ол ЕурАзЭҚ бірінші кезектегі техникалық регламенттерін әзірлеу графигі ЕурАзЭҚ Мемлекетаралық Кеңесінің 2010 жылғы 19 қарашадағы №521 шешімімен қабылданғанын түсіндіріп өтті. Осы график астық қауіпсіздігі, тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі, тамақ өнімдерін таңбалау, темекі бұйымдарының, шырын және май өнімдерінің, сүт және сүт өнімдерінің, балдың және бал шаруашылығы өнімдерінің қауіпсіздігі, сондай-ақ шөлмектегі судың қауіпсіздігі жөніндегі СФС техникалық регламенттерін қамтиды. Дегенмен, қазіргі уақытта ЕурАзЭҚ Мемлекетаралық Кеңесінің 2011 жылғы 19 қазандағы №575 шешімімен ЕурАзЭҚ техникалық регламенттерін әзірлеу тоқтатылды. Жұмыс тобының мүшелері ЕАЭО бірінші кезектегі техникалық регламенттерінің және ЕурАзЭҚ бірінші кезектегі техникалық регламенттерінің сәйкес келуіне қатысты түсінік беруді сұрады. Қазақстанның өкілі ЕАЭО техникалық регламенттерін қабылдауға шоғырлану туралы шешім қабылданғанын түсіндіріп өтті, өйткені ЕАЭО техникалық регламенттерін қабылдау рәсімі тезірек өтеді. Қазақстанның өкілі одан әрі ЕурАзЭҚ Мемлекетаралық Кеңесінің «Еуразиялық экономикалық қоғамдастығы қызметін тоқтату туралы» 2014 жылғы 10 қазандағы № 652 шешіміне сәйкес, техникалық регламенттерді әзірлеуді қоса алғанда, Еуразиялық экономикалық қоғамдастығының қызметі 2015 жылғы 1 қатардан бастап тоқтатылды.
-
Қазақстанның өкілі 2014 жылғы қарашаға қарай Комиссия ЕАЭО жоспарланған 60 техникалық регламенттің 35-ін, оның ішінде СФС жөніндегі мәселелерге байланысты регламенттерді қабылдағанын және осы барлық техникалық регламенттер өндірушілердің, импорттаушылардың, экспорттаушылардың жаңа техникалық регламенттермен танысуы және сақтауы үшін өтпелі кезеңнен кейін күшіне енетінін түсіндірді. Техникалық регламент жарияланған күн мен оның күшіне ену күні арасындағы 6 айдан тұратын ең төмен кезең кәсіпорындарға жаңа техникалық регламенттің ережелеріне немесе техникалық регламентке енгізілген өзгерістерге сай келу мүмкіндігін беру мақсатында Техникалық регламенттерді қабылдау туралы шешімдерде белгіленген болатын. Қазіргі кезде осы қағидаларды ЕАЭО заңнамасында белгілеу мақсатында ЕЭК Кеңесінің 2015 жылғы 28 мамырда қабылданған №48 шешіміне өзгерістер талқылануда. ЕАЭО техникалық регламенттерінің күшіне енуі және және ұлттық техникалық регламенттерді алмастыруы туралы хабарлама ЕЭК веб-сайтында орналастырылады. Жұмыс тобы мүшелерінің бірінің сұрағына берген жауапта Қазақстанның өкілі қазіргі кезде жаңа ұлттық техникалық регламенттер әзірленбейтінін растады.
-
Қазақстанның өкілі ЕАЭО туралы шарт күшіне енгеннен кейін Қазақстан Республикасының халықаралық шарты болып табылады және Қазақстан Республикасының Конституциясын және Қазақстан Республикасының конституциялық заңдарын қоспағанда, қайшылық туындаған жағдайда, Қазақстан заңдарының және өзге де нормативтік құқықтық актілерінің ережелерінен (олардың ЕАЭО туралы шартқа дейін немесе одан кейін қабылданғанына қарамастан) басым болады деп түсіндіріп өтті. Ол Комиссия шешімдеріне қатысты, мұндай шешімдер Қазақстанның ұлттық құқықтық жүйесінде құқықтық мәртебеге ие болады, бұл үкімет немесе құзыретіне Комиссияның тиісті өкілеттіктері берілген кезде мәнін реттеу кіретін атқарушы орган қабылдаған шешімдер мәртебесіне сәйкес келеді деп түсіндірді. Ол Қазақстан ЕАЭО актілерін қолданған кезде ұлттық заңның күшін жоймайтынын, бірақ оларға ЕАЭО актілерін көрсету үшін өзгерістер енгізілетінін түсіндіріп өтті. Осы үйлестіруге дейін ішкі санитариялық және фитосанитариялық шараларды қолдану жалғастырылады, өйткені олар ЕАЭО актісіне қайшы келмейді.
-
Кейбір мүшелер ветеринариялық-санитариялық салада ЕАЭО техникалық регламенттері мен ЕАЭО-ның басқа да шешімдері арасында қайталануға алаңдаушылық білдірді. Мысалы, мүшелер КО Комиссиясының №299 шешімі мен «Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» техникалық регламент секілді ЕАЭО Техникалық регламенттері арасында қайталау мен қайшылықтар бар екенін атап өтті. Сондай-ақ, мүшелер КО Комиссиясының №317 шешімі, нақтырақ айтқанда, ЕАЭО жалпы ветераниялық талаптары мен «Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» техникалық регламентке 5-қосымша арасында қайталау мен қайшылықтар бар екенін атап өтті, мұнда ветеринариялық талаптар қамтылған. Мүшелер импортталатын тауарларға қандай талаптар қолданылатынын түсіндіруді сұрады. Бұдан басқа, осы мүшелер әр түрлі Техникалық регламенттер арасында, яғни «Тамақ өнімдерінің қауісіздігі туралы» техникалық регламенті және астық, ет, сүт өнімдеріне және т.б. техникалық регламенттер секілді сатылас техникалық регламенттер арасында қайталануды анықтады. Мүшелер бір жағынан, етке арналған техникалық регламентте және КО Комиссиясының №299 шешімінде және екінші жағынан, «Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» техникалық регламентте тетрациклин деңгейінде алшақтықты атап өтті және «Ет және ет өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» техникалық регламенттің 5-қосымшасының 43 (1)-тармағында көрсетілген деңгейлер бірінші дәрежелі болып табылатынын растауды өтінді. Олар экспорттаушылар сатылас техникалық регламенттерде барлық қолданылатын талаптарды таба ала ма деп сұрады.
-
Қазақстанның өкілі санитариялық шараларға қатысты ЕАЭО туралы шарттың 57-бабының 2-тармағына сәйкес Комиссияның №299 шешімімен қабылданған және техникалық регламенттер әзірленетін өнімдерге қолданылатын Бірыңғай санитариялық талаптар тиісті техникалық регламенттерге енгізілуі қажет екендігін атап өтті. Басқаша айтқанда, КО Комиссиясының № 299 шешімі өнімдерге барлық санитариялық талаптарды кодификациялайтын «сілтеме құжат» ретінде қалады. Алайда, техникалық регламенттер ғана күшіне енген кезден бастап бақылауға жататын тауарларға тікелей қолданылады. ЕАЭО техникалық регламенттеріндегі санитариялық талаптар КО Комиссиясының №299 шешімінің талаптарымекн бірдей болуға тиіс. Санитариялық талаптар өзгертілген кезде, Бірыңғай санитариялық талаптарға өзгерістерді және тиісті техникалық регламенттерді жария талқылаулар бір мезгілде өткізіледі. Бұдан әрі ветеринариялық шараларға қатысты ол ЕАЭО туралы шарттың №9 Қосымшасының 3-тармағына сәйкес ЕАЭО техникалық регламенттерінде жалпы сипаттағы ғана ветеринариялық-санитариялық және карантиндік фитосанитариялық талаптар қамтылуы мүмкін түсіндірді, мысалы, өнімді ветеринариялық сертификатпен қолдау жөнінде талаптар. Толықтыру ретінде, Қазақстан ЕАЭО деңгейінде ЕАЭО техникалық регламенттері мен шешімдерінің қайталануы және сәйкес келмеуі туралы мәселені көтерді. Қазіргі кезде «Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» ЕАЭО техникалық регламентіне өзгерістердің екі жобасы бар. Бірінші жоба 2013 жылғы шілдеде жария талқылаудан өтті және Консультативтік комитеттің мақұлдауы үшін қаралды. Екінші жоба 2014 жылғы шілдеде жария талқылаудан өтті және оны Консультативтік комитет қарағанға дейін Санитариялық шаралар жөніндегі жұмыс тобы талқылады. Техникалық регламенттерді әзірлеу жоспарына сәйкес екі жобаны Қазақстан ДСҰ-ға кіргенге дейін қабылдау жоспарланды. Осы өзгерістер, бәрінен бұрын, ЕАЭО құжаттарында алшақтықтарды жоюға бағытталады.
-
Ал деңгейлес және сатылас техникалық регламенттер арасында алшақтықтарға келетін болсақ, ветеринариялық шараларға қатысты ешқандай алшақтық болмағанын атап өту қажет. Бұдан басқа, «Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» ЕАЭО техникалық регламентінің 1-бабының 3-тармағына сәйкес техникалық регламент талаптарын толықтыра және/немесе нақтылай отырып, тамақ өнімдерінің белгілі түрлеріне арналған міндетті талаптарды және олармен байланысты өндіру (дайындау), сақтау, тасымалдау, өткізу және кәдеге жарату процестеріне қойылатын талаптарды белгілейтін ЕАЭО техникалық регламенттерінің талаптарын ескере отырып қолданылады. Бұған қосымша, ЕАЭО-ның басқа да техникалық регламенттерінде белгіленген тамақ өнімдерінің кейбір түрлеріне талаптар және олармен байланысты өндіру (дайындау), сақтау, тасымалдау, өткізу және кәдеге жарату процестеріне қойылатын талаптар «Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» деңгейлес техникалық регламент талаптарын өзгерте алмайды. «Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» ЕАЭО деңгейлес техникалық регламенті тамақ өнімдерінің барлық үлгілері үшін жалпы талаптарды белгілейді, нақтырақ айтқанда:
-
Тамақ өнімдеріне және өндіру (дайындау), сақтау, тасымалдау, өткізу және кәдеге жарату процестеріне қойылатын жалпы қауіпсіздік талаптары (санитариялық-эпидемиологиялық, санитариялық-ветеринариялық талаптарды қоса алғанда);
-
Техникалық реттеу объектілерін сәйкестендірудің жалпы қағидалары;
-
Техникалық реттеу объектілерінің техникалық регламент талаптарына сәйкестігін бағалау (растау) нысандары мен рәсімдері.
«Ет және ет өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» мен «Сүт және сүт өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» ЕАЭО сатылас техникалық регламенттері тиісті өнімге нақты талаптарды белгілейді, нақтырақ айтқанда:
-
Терминологиялар;
-
Ет және ет өнімдеріне, сүт және сүт өнімдеріне арналған, сондай-ақ өндіру (дайындау), сақтау, тасымалдау, өткізу және кәдеге жарату процестеріне қойылатын нақты қауіпсіздік талаптары, олар «Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы» техникалық регламент талаптарын толықтырады;
-
Ет және ет өнімдерін, сүт және сүт өнімдерін сәйкестендірудің нақты қағидалары;
-
Ет және сүт өнімдерін таңбалауға қойылатын нақты талаптар;
-
Сәйкестікті растау сызбалары.
-
Кейбір мүшелер ұлттық СФС шаралары мен ЕАЭО СФС шараларының бірдей болуына және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің ұлттық деңгейде СФС шараларын одан әрі қолдануы бойынша алаңдаушылық білдірді. Осы мүшелер ұлттық талаптарды ЕАЭО талаптарымен үйлестіру тұрғысынан осы түзетулер міндетті емес екендігін атап өтті. Олардың пікірі бойынша, бұл СФС шараларды қолдану мен сақтауға қатысты екіұштылыққа және саудада қомақты шығыстарға әкеп соқты, СФС бойынша ДСҰ келісімінің бұзылуына да әкеп соғуы мүмкін. Бұдан басқа, ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің әрқайсысында ішкі шараларды одан әрі әзірлеу мен қолдану ЕАЭО аумағында талаптар үндестігінің болмауына және саудада шығыстардың артуына әкеп соғуы мүмкін. Осы мүшелер Қазақстанда және ЕАЭО бүкіл аумағында санитариялық және фитосанитариялық шаралардың қолданылуы туралы Қазақстаннан ақпаратты сұрады. Сондай-ақ, аталған мүшелер жергілікті билік ұлттық СФС шараларды әзірлеу мен қолдануды қашан тоқтататыны туралы ақпаратты сұратты. Қазақстанның өкілі ұлттық СФС шаралар ЕАЭО-ның СФС актілерімен қайшы келген кезде қарама-қайшылық шеңберінде қолданылмайтынын растады. Ол ЕАЭО актілерімен қамтылған мәселелерге қатысты Қазақстан 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап, ұлттық шараларды ЕАЭО актілерімен үйлестіру мақсатынан басқа кезде, ұлттық СФС шараларға өзгерістер енгізуді тоқтатқанын нақтылап өтті. Осы күнге дейін өтпелі кезең 2010 жылғы 1 шілдеге дейін дайындық техникалық жұмыс басталған кезде ұлттық шараларды қолдануға мүмкіндік берді. Осы ұлттық шаралар, егер ЕАЭО актілеріне қайшы келмесе ғана қолданылады. Кейбір мүшелер ұлттық шараларды ЕАЭО актілерімен үйлестіру белгілі уақыт кезеңі ішінде жүргізілуі қажет пе және егер қажет болса, осындай жағдайда қандай кезең қолданылады дегенге қызығушылығын білдірді. Өз жауабында ол осындай үйлестіру үшін белгілі уақыт кезеңі жоқ екендігін атап түсіндірді.
-
Кейбір мүшелер Қазақстаннан ұлттық органдар мен ЕАЭО/ЕЭК органдары арасында құзыреттердің нақты аражігін ажыратып беруді сұрады. Қазақстанның өкілі ЕЭК фитосанитариялық талаптар саласын қоспағанда, өнімдерге қойылатын нақты талаптарды белгілеуге жауапты болады деп жауап берді. Бұл ветеринариялық-санитариялық бақылау мақсатында Комиссия (ЕЭК, 2012 жылғы қаңтардағы жағдай бойынша) ветеринариялық бақылауға (қадағалауға) жатқызылуы мүмкін тауарлардың тізбесін және санитариялық бақылауға (қадағалауға) жататын тауарлардың бірыңғай тізбесін жасағанын білдіреді. ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер арасында, яғни ЕАЭО аумағы шегінде осы өнімді ілгерілетуді бақылаудың, сондай-ақ ЕАЭО сыртқы шекарасында бақылаудың бірыңғай процесі бар. Сонымен қатар, ЕЭК кәсіпорындарды тізіліміне енгізу үшін объектілерді тексерудің бірыңғай рәсімін inter alia бекітті, оның ішінде экспортқа рұқсат берілді (ЕЭК Кеңесінің 2014 жылғы 9 қазандағы №94 шешімі, ол №834 шешімді алмастырды). Бұдан басқа, осы кәсіпорындарға қолданылатын талаптарды түсіндіретін, кәсіпорындарға тексерулер жүргізуге арналған нұсқаулықтар тиісті ішкі нормативтік құқықтық актілерді алмастырды. Фитосанитариялық шараларға келетін болсақ, Комиссия фитосанитариялық бақылауға жататын өнімдердің тізбесін белгіледі және жария талқылау процесінен өткеннен кейін ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер талқылайтын карантиндік организмдердің бірыңғай тізбесінің жобасын жариялады. ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер карантинге жатқызылған өнімге қойылатын ЕАЭО Бірыңғай фитосанитариялық талаптарын әзірлеу процесінде де болды. Осылайша, фитосанитариялық талаптарға қатысты құзырет ұлттық органдардан ЕЭК Алқасының органдарына беріледі. Алайда, карантиндік организмдердің бірыңғай тізбесі және фитосанитариялық талаптар қабылданған дейін құзырет ұлттық деңгейде ЕАЭО-ға әрбір мүше мемлекеттердің ұлттық органдарында қала береді.
-
Ұлттық органдардың реттеу жөніндегі өкілеттіктері сақталып қалатын басқа да мәселелерге қатысты, Қазақстанның өкілі ұлттық органдар ішкі нарықта өнімдерді өндіру процестеріне қатысты талаптарды және тиісті әкімшілік кодексте СФС талаптарын бұзған үшін айыппұлды белгілегенін түсіндіріп өтті. Сонымен бірге, ұлттық органдар жануарлардың ауруларын бақылау үшін стратегияларды әзірлейді; уақытша СФС шараларын, яғни импортталатын тауарлардың қауіптілігі туралы негізделген ақпарат алған жағдайда, төтенше шараларды қабылдайды; қоғамдық тамақтану қызметтері саласында кәсіпорындардың өндірістік қызметін ұйымдастыруға санитариялық талаптарды белгілейді; ұлттық санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптарды ЕАЭО талаптарымен үйлестіреді; және қауіпсіздіктің санитариялық аймақтарын белгілейді (мысалы, су қауіпсіздігіне байланысты және ел ішінде ғана қолданылатын нормалар). Фитосанитариялық мәселелерге қатысты, ұлттық биліктер карантиндік организмдерді, ішкі карантиндік аймақтарды және ішкі фитосанитариялық пункттерді қадағалау мен жоюға жауапты болады.
-
Ол ЕЭК органдары мен биліктің ұлттық органдары арасында құзыреттерді осылайша бөлу ЕАЭО деңгейінде талаптарды үйлестіруге және ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің осы мәселелерді шешуіне қолдау көрсетінін де түсіндірді. Құзырет осы процесс шеңберінде ЕАЭО-ға беріледі. Қазақстанның өкілі мысал ретінде, ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің карантиндік және фитосанитариялық шараларын ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің үйлестіру ниетіне сілтеме жасады. Осылайша, құзыреті ЕАЭО деңгейінде талаптарды үйлестіру пайда болған кезде ұлттық органдардан ЕАЭО органдарына тапсырылады.
-
Қазақстанның өкілі ұлттық заңнаманы СФС мәселелері бойынша ЕАЭО актілерімен үйлестіру процесі СФС мәселелері бойынша Комиссия/ЕЭК шешімдерін қабылдау процесімен қатар жүріп жатқанын түсіндіріп өтті. Ол ЕАЭО деңгейінде белгіленген қауіпсіздіктің санитариялық талаптары ғана ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің аумағында қолданылуы мүмкін екендігін нақтылады. Осылайша, ЕАЭО-ға мүше мемлекеттер БРЕД айқындаған немесе ұлттық деңгейдегі басқа да санитариялық талаптарды олар ЕАЭО деңгейінде болмаған кезде қабылдай алмайды. Ол ұлттық деңгейде Қазақстан ЕАЭО құқықтық базасына сәйкес келтіру мақсатында ұлттық заңнамаға түзетулер енгізгенін одан әрі нақтылап айтты. Атап айтқанда, ЕАЭО-ға мүше мемлекеттермен шекарада ветеринариялық бақылаудың күшін жою және ЕАЭО кедендік аумағының шегінде мемлекеттік шекарада ғана осындай бақылауды сақтау және жем-шөп қоспаларын қоспағанда, жем-шөп тіркеудің күшін жою мақсатында «Ветеринария туралы» Заңға тиісінше 2010 жылғы 30 маусымда (өзгерістер 2011 жылғы 1 шілдеде күшіне енді) және 2012 жылғы 12 қаңтарда өзгерістер енгізілді. Үкіметтің № 132 қаулысын алмастыратын, импортқа рұқсаттар беру реттелетін, Ауыл шаруашылығы министрінің 2014 жылғы 9 желтоқсандағы № 16-04/647 бұйрығы да ЕАЭО Бірыңғай ветеринариялық талаптарының ережелеріне сәйкес әзірленді. Импортқа рұқсаттар беру туралы талаптардың күшін жою мақсатында «Өсімдіктер карантині туралы» Заңға 2012 жылғы шілдеде өзгерістер енгізілді.
-
Кейбір мүшелер МЕМСТ немесе МУК деп аталатын бірқатар құжаттарда СФС талаптары қамтылғанын, алайда бұл құжаттар заңнамалық талаптар болып табылмайтынын атап өтті. Осы мүшелер Қазақстаннан бұл құжаттар нұсқаулықтар ретінде ғана қаралуы мүмкін екендігін және егер бұл құжаттарда белгіленген талаптар орындалмаса, саудада шектеу шараларын енгізу үшін пайдалануға болмайтынын растауды өтінді. Нақтырақ айтқанда, осы мүше мемлекеттер Қазақстаннан тамақ өнімдерінде қалдық заттарға немесе микробиологиялық деңгейлерге өндірістік өнеркәсіптердің деңгейінде дербес бақылаудың немесе ресми бақылаудың міндетті кезеңділігін белгілейтін заңнамалық талаптар жоқ екендігін растауды сұрады.
-
Жауап ретінде Қазақстан Республикасының өкілі МЕМСТ міндетті құжаттар болып табылмайтынын түсіндірді. Ол МУК сақтау ішкі нұсқау болып табылады және аталған қағидаттарды сақтау мемлекеттік бақылау органдары мен мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылауды және мемлекеттік бақылаудың басқа да түрлерін жүзеге асыратын Қазақстанның органдары үшін ғана міндетті болатынын айтты. Ол МЕМСТ және МУК құжаттары заңнамадағы және техникалық базадағы ағымдағы өзгерістер (тексерулер үшін мүмкіндіктер) ескеріле отырып, тұрақты негізде жаңартылып отыратынын атап өтті. Ол өндірістік кәсіпорындардың өз өніміндегі қалдықтарға немесе микробиологиялық деңгейге тексерулер қаншалықты жиі жүргізу немесе қалдықтарға ресми тексерулер және микробиологиялық тексерулер қаншалықты жиі жүргізу туралы ешқандай міндетті талаптар жоқ екенін растады. Ол инспектор аталған мәселелерге бақылау жоспарын белгілеу үшін ақпараттық мақсаттарда осындай тестілеу туралы құжаттарды талап етуі мүмкін екендігін атап өтті. Жекелеген мүшелер кәсіпорын міндетті емес нұсқаулықтар негізінде сәйкес келмейді деп қаралуы мүмкін дегенге алаңдаушылығын білдірді және Қазақстан ұлттық деңгейде және тағам өнімдерін өндірушілермен орындалған мониторингті мойындайтын «Жануарлардан алынатын тағам өнімдерінде ветеринариялық препараттарды пайдаланумен байланысты Бағдарламаны пайдалана отырып, тағам өнімдерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі ұлттық реттеу бағдарламаларын жобалау және іске асыру үшін» Алиментариус кодексінің нұсқаулығын CAC/GL/71-2009 қолдана алады ма дегенді сұрады. Қазақстанның өкілі Қазақстан ДСҰ-ға кірген күннен бастап Кодекстің осы Нұсқаулықтарын қолданатынын растады. Жұмыс тобы осы міндеттемені назарға алды.
-
Кейбір мүшелер техникалық регламенттерде және шектеу стандарттары бар қайталама нормативтік актілерде халықаралық ұйымдардың тиісті стандарттары, ұсынымдары мен нұсқаулықтары немесе осы стандарттарды белгілеу үшін осындай ұйымдармен ұсынылған әдіснама назарға алынбайтынын атап өтті. Оған жауап ретінде Қазақстанның өкілі осы техникалық регламенттер мен санитариялық және ветеринариялық мәселелерге байланысты қайталама нормативтік актілер халықаралық ұйымдардың тиісті стандарттарына, ұсынымдары мен нұсқаулықтарына негізделетінін мәлімдеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
