Дєріс тезистері

4 
1 - тақырып. Мектеп жасына дейінгі балалардың дене тәрбиесі теориясы 
мен әдістемесі 
1. Дене тәрбиесі теориясы және әдістемесі - мектеп жасына дейінгі 
балалардың денесін жетілдіру процесін басқарудың жалпы заңдылықтары 
туралы ғылым 
2. Дене тәрбиесінің негізгі ұғымдары (дене дамуы, дене әзірлігі, дене 
жетілуі, дене тәрбиесі, дене машықтығы, дене жаттығулары, спорт, дене 
тәрбиесі мәдениеті т.б.) 
3. Дене тәрбиесі теориясы және әдістемесінің басқа ғылымдармен 
байланысы 
4. Дене тәрбиесі теориясы мен әдістемесі пәні, мақсаты, міндеттері, 
мазмұны 
5. Дене тәрбиесі теориясы мен әдістемесінің дамуы 
 
Дене тәрбиесі теориясы және әдістемесі-мектеп жасына дейінгі 
балалардың денесін жетілдіру процесін басқарудың жалпы заңдылықтары 
туралы ғылым 
Мектеп жасына дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы қоғамның 
болашақ құрлысшысы – баланың дене тәрбиесінің жалпы заңдылықтары 
жайындағы ғылым. Балалар дене тәрбиесінің теориясы дене тәрбиесі жүйесінің 
жалпы идеологиялық және методологиялық негіздерінен шығады және оның бір 
бӛлігі болып табылады. Дене тәрбиесі теориясының жалпы идеологиялық және 
методологиялық негізі – дене тәрбиесі заңдылықтарын нағыз ғылыми түрде 
танып-білу, жан-жақты жарасымды жетілген жеке адамды қалыптастыру үшін 
кең мүмкіндіктер ашу. Дене тәрбиесі үшін жеке адамды қалыптастырудағы 
ӛмірдің әлеуметтік жағдайлары мен тәрбиенің шешуші рӛлі туралы 
қағидаларының зор мәні бар. Үкіметтің дене тәрбиесі мен спорт мәселелері 
жӛніндегі тарихи шешімдері адамдардың денсаулықтарын нығайтуға, 
дүниетанымды, жоғары ӛнімді еңбекке қабілеттілікті және ӛз Отанын қорғауға 
дайындықты қалыптастыруға бағытталған. Балалар дене тәрбиесінің жалпы 
теориясы дене тәрбиесінің жалпы теориясымен мазмұндас және оқып үйрену 
пәні бір болуымен қатар баланың барлық жас кезеңдеріндегі (туғаннан 6 жасқа 
дейін) дене тәрбиесінің заңдылықтарын арнайы зерттейді. Мектеп жасына 
дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы осыған сәйкес тәрбиелеу және оқыту 
процесінде баланың дамуын басқарудың жалпы заңдылықтарын танып біледі. 
Балалар дене тәрбиесінің теориясы әр жас шамалық кезеңнің ерекшеліктерін 
зерттей, ғылыми мәліметтер мен практикалық тәжірибені қорытып талдай 
отырып, дене тәрбиесі міндеттерін анықтайды, олардың мәнін, неғұрлым тиімді 
құралдары мен әдістерін, дене тәрбиесінің бүкіл процесін ұйымдастырудың 
мақсатқа сай формаларын ашып кӛрсетеді. Ӛз қимыл-қозғалысын жақсы 
меңгеретін дене жаттықтыруды сүйетін, айнала қоршаған ортадан ӛз бетімен 
бағдар таба білетін, мектепте оқуға және одан кейінгі жылдардағы белсенді 
шығармашылық қызметке қабілетті, дені сау, шымыр шыныққан, шат-шадыман 
баланы қалыптастыру – жан-жақты даму негізі ретіндегі дене тәрбиелеудің

5 
айрықша мәнін айқындайтын маңызды міндеті болып табылады. Балалар дене 
тәрбиесінің теориясы ғылыми зерттеулердің негізінде сәби жастағы және 
мектеп 
жасына 
дейінгі 
балалардың 
психикалық–физиологиялық 
ерекшеліктерін: организмнің жұмысқа қабілеттілік мүмкіндіктерін, жүре пайда 
болатын қажеттіліктерін, кӛрнекілік-әрекеттік, кӛрнекілік-бейнелік және 
логикалық ойлау формаларын, іс-әрекеттің басым түрінің ӛзіндік еркешелігін 
ескеріп отырады. Осыған сәйкес балалар дене тәрбиесінің теориясы дене 
тәрбиесін ұйымдастырудың барлық формаларының мазмұнын құруға және оны 
іске асырудың тиімді педагогикалық жағдайларын жасауға бағыт береді. 
Балалар дене тәрбиесі теориясы баланың әр жас кезеңінің ықтимал 
мүмкіндіктерінің заңдылықтарын танып-біле және ескере отырып дене 
тәрбиесінің бүкіл тәрбиелік-білім беру кешені (қимыл–қозғалыс жасай білу 
және дағдылар, дене қасиеттері, кейбір қарапайым білім) ғылыми негізделген 
бағдарламаның талаптарын перспективалы қарастырады. Мұны игеру 
балалардың дене әзірлігін мектепке баруға қажетті деңгейде қамтамасыз етеді. 
Дене тәрбиесі жан-жақты тәрбие берудің маңызды бӛлігі болуымен бірге ӛз 
процесінде ақыл–ой, адамгершілік, эстетикалық және еңбек т.б.тәрбиенің 
міндеттерін кешенді түрде жүзеге асырады. Балалардың дене тәрбиесін 
ұйымдастырудың барлық формаларында (сабақ, қозғалыс ойындары, 
балалардың ӛзіндік әрекеттері және т.б) тәрбиешінің назары ақылға сала 
ойлайтын, эмоциялы, ӛз жас шамасының мүмкіндігіне қарай саналы әрекет 
ететін, қозғалыс дағдыларын меңгеріп отыратын, айналаны бағдарлай білетін, 
ӛзіне берілген тапсырмалардың мәнін түсінетін, кездескен қиыншылықтарды 
жеңуді үйреніп отыратын, тәрбиешінің ыждағатты, тілектесті басшылығымен ӛз 
іс–әрекетінде шығармашылық ізденіске деген талпыныс кӛрсетіп отыратын 
бала тәрбиелеп шығуға бағытталады. 
Балалар дене тәрбиесінің теориясы бала денесін тәрбиелеудің сан алуан 
жақтарын, әсіресе, оның қозғалыс дағдыларын қалыптастыруды қамтитын 
зерттеулер арқылы алынған жаңа білімдермен дамылсыз дамып, байып 
отырады.
Балалар мекемелерінің жаппай практикасында тексеруден ӛткен зерттеу 
мәліметтері бүкіл тәрбиелік–білім беру процесінің алға басуына үлес қоса 
отырып, сыннан ӛтеді, бағдарламаларға, оқу құралдарына, оқулықтарға және 
балалармен жүргізетін практикалық жұмысқа ендіріледі. Сӛйтіп мектеп жасына 
дейінгі балалар дене тәрбиесінің теориясы баланың даму заңдылықтарын танып 
біле, ең елеулі, прогресті нәрселердің бәрін бӛліп кӛрсете, негіздей отырып, 
дене тәрбиесінің бүкіл жүйесін жетілдіруге кӛмегін тигізеді, кедергі келтіретін, 
жаттанды болған, қазіргі кездегі тәрбиелеу – білім беру міндеттеріне сәйкес 
емес нәрселердің бәрін бұлжытпай ауыстырып отырады және жоққа шығарады. 

жүктеу/скачать 2.95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: