Антигипертензивті терапияның мақсаты мен принциптері

72 
Антигипертензивті терапияның мақсаты мен принциптері: 
1985 жылдан бастап көптеген ірі орталықты рандомизирленген 
плацебо-басқарылатын зерттеулер мынадай бағыттар бойынша жүр-
гізіле бастайды: АГ-ның асқыну жиілігіне емнің әсері, емді қолайлы 
жүргізу,жалпы өлімділік пен жүрек-қантамыр өлімділігі, ИСАГ-пен 
ауыратын науқасты емдеу кезінде қауіпсіздік туралы. Осы зерттеу 
нәтижесінде басылымға шыққан соң,әсіресе ИСАГ-пен ауыратын 
науқастар барлық жастар аралығында емдеу оң әсер көрсетті. Со-
нымен қатар ми инсульттер жиілігі азайды, және миокард инфаркты 
жиілігі төмендеді. 60 жастан асқан адамдарды қоса алғанда осы зерт-
теу нәтижесінде АГ емдеу кезінде инсульттер 40%, жүрек-қантамыр 
асқынулары 30%, ЖИА 30 % төмендеді. Сонымен қатар жалпы жү-
рек-қантамыр және коронарлы өлімділік азайды. 
MRFIT проспективті зерттеулерде жасқа байланысты емес САҚ 
көбінесе коронарлы милық асқынуға жиі әкеледі. САҚ төмендеген 
кезде осы асқынулар қарт адамдарда даму қаупі төмендейді. Сон-
дықтан ИСАГ-ты емдеу жақс нәтиже береді. 
Барлық жаста АГ-ны емдеуді өмір салтын өзгертуден бастайды: 
(дене салмағын төмендету, тұзды шектеу, алкагольды шектеу ерлерге 
таза этанол 30 мл тәулігіне, ал әйел адамдарға 15 мл) физикалық бел-
сенділікті жоғарлату, күнделікті жүріс 20-30 мин, темекіні шектеу, 
тағамда майды аз қолдану. Қарт адамдардың ойлау консерватизміне 
байланысты, өмір салтын өзгерту ешқандай пайда әкелмейді. Бірақ 
та,еске алған жөн, егер тұз мөлшерін тәулігіне 5-6г дейін төмендетсе, 
АҚҚ төмндету эффективті болып табылады, өйткені қарт адамдарда 
АГ тұзды қабылдауға сезімтал болады. Сонымен қатар,тұзды шектеу 
антигипертензивті заттардың әсерін күшейтеді. Мысалы, в-адрено-
блокаторлар. АПФ ингибиторлары, АТ1 ангиотензин рецепторла-
рының блокаторлары. Егер де, жүрек-қантамыр асқынулар қаупі 
науқаста жоғары болса, медикаментозды терапияны өмір салтын 
өзгертумен параллельді жүргіземіз. Бірінші орында медикаментозды 
терапияны САҚ ≥160 жоғары ИСАГ-пен ауыратын қарт адамдарға 
және де САҚ-140-160 болғанда, сонымен қатар жүрек-қантамыр 
аурулары қаупі бар, (мысалы қант диабеті, стенокардия) науқастарға 
жасалады. Антигипертензивті терапияның жалпы мақсаты науқас-
тардың жалпы өмірлік сапасын төмендетпей, АҚҚ-н140/90 дейін 
төмендету. Дәрілік терапияны жақсы көтере алатын науқастар болса, 

73 
АҚҚ 130/80 дейін төмендетуге болады. Бұл әсірісе қант диабеті бар, 
бүйрек және жүрек жетіспеушілігі бар науқастарға қатысты. САҚ мен 
ДАҚ денгейі қарт адамдарда мақсатты денгейге дейін төмен-дедідеп 
айту өте қиын. Сонымен қатар ИСАГ-ты емдеген кезде, САҚ 
төмендеткен кезде ДАҚ төмендеп кетпеуі тиіс, және пульстік қысым 
жоғарылап кетпеуін қадағалау керек. Кейбір зерттеулерге байла-
нысты ДАҚ мөлшерден тыс төмендеуі ( ≥ 70ИСАГ-пен ауыратын 
науқастар және систола – диастолалы АГ мен ауыратын науқастар 
≤80) коронарлы қан ағымын азайтып, миокард инфаркты мен ише-
мияға әкеледі. Ал, пульсті қысым жоғарлауы жүрек-қантамыр асқы-
нуы қаупін тудырады. 60-75 жас аралығындағы науқастарға анти-
гипертензивті терапияны қолдану АҚҚ-н мақсатты бір денгейге дейін 
жеткізу талқыланады. Қарт адамдарда 80 жастан жоғары, антиги-
пертензивті терапия жүргізу күмән тудырады. Жүргізілген жеті 
бақылау нәтижелеріне байланысты қарт науқастарда САҚ 173-204 
дейін (180 ═ 13орташа)және ДАҚ 73-99 дейін (84 ═ 8 орташа) ұзақ 
антигипертензивті терапияны жүргізу 33 пайызға инсульт қаупін 
және 39 пайызға жүрек жетіспеушілігі қаупін төмендетті. Қарт адам-
дарға зерттеу жүргізу керек, яғни оларда мақсатты АҚҚ денгейі орта 
жастағы адамдардан сәл жоғары болу керек. Қазіргі кезде АНУВЕТ 
халықаралық рандомизирленген плацебо – басқарылатын зерттеу 
жүргізіліп жатыр, осы кезде екі соқыр әдіспен қарта адамдарда АГ-
мен ауыратын 2100 науқастарда индапамид сирек қантамыр асқыну-
ларын шақырады. Қажет болса индапамидке АПФ ингибиторларын 
қосуға болады. 
HYVET нәтижелері антигипертензивті терапияның қаупі пен кө-
мегі арасындағы қатынасты анықтауға бағытталған. 
ИСАГ-пен ауыртын қарт адамдарға гипотензивті препараттар-
ды келесі түрде тағайындайды: 

Антигипертензивті препараттар дозасы орта жас және жас 
адамдарға қарағанда екі есе аз болу керек. 

Тамақтан кейін және тұрып тұрғанда қалыпта АҚҚ-н ба-
қылау арқылы дозасын баяу тандау керек. 

Ем басында АҚҚ-н біртіндеп 30%дейін төмендету керек, 
себебі, ми және бүйрек жетіспеушілігін дамыту қаупі бар. 

Тұрақты түрде бүйрек функциясын,электролиттер және 
көмірсулар алмасуын бақылау керек. 

74 

Препараттарды қабылдаудың қарапайым тәртібі болу 
керек. 

Полиморбидтілікті ескере отырып, индивидуалды тандау 
жасау. 

Қарт науқастарда АҚҚ денгейін 140-90 дейін мақсатты 
деңгейде сақтауға болады, бірақ егер ұзақ уақыт емдел-
меген болса, САҚ 160 дейін төмендету керек. Гипертония-
ны анықтау және емдеу, бағалау халықтық комитет экс-
перттерінің ойынша, кәрі адамдарда САҚ бастапқы кезде 
160-180 болса, 20 мм деін төмендету керек. АҚҚ-н бастап-
қыдан 10-15% кем емес, 30% aртық емес төмендету керек. 

ДАҚ денгейін бақылау, себебі ИСАГ-пен ауыратын нау-
қастарда ДАҚ 60 төмен болса жүрек-қантамыр асқыну-
лары даму қаупі бар. 

STOP HYPERTENSION зертеулері антигипертензивті те-
рапия 80 жасқа дейінгі науқастарда тиімді екенін дәлел-
деді. Егер осы жасқа дейін ем басталса оны аяқтауға бо-
лады. Егер АГ 80 жастан жоғары анықталса, онда терапия 
индивидуалды түрде жүргізіледі. 

Ойлау және есте сақтау төмендеуіне байланысты антиги-
пертензивті препараттарды қолдану қарапайым және саны 
аз болу керек. Бұл жағдайды ұзақ әсерлі антигипертензивті 
препараттар қолдану арқылы шешуге болады. 

жүктеу/скачать 4.88 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: