Әдебиет теориясы


Ғ. Мүсірепов «Боранды түнде»



бет4/9
Дата09.02.2023
өлшемі1.16 Mb.
#469322
1   2   3   4   5   6   7   8   9
дебиет теориясы

Ғ. Мүсірепов «Боранды түнде»
1. Еркін жазу стратегиясы. Боранды түнді суреттеп жазыңдар.
2. Еркін жауап стратегиясы.Жоспар құрыңдар, оқыңдар, салыстырыңдар,
ұнаған жоспар түрін анықтаңдар.
3. Түсіну стратегиясы. Кестені толтырыңдар.



Кімнің сөзі?

Қай кезде айтылды?

Оқушының жауабы

  • Әлгі қайын атам болмай кеткір...







  • Бала дегенде үлкенірегі кісі есігінде, Иміштің үйінде...







  • Ұйқың келсе, ащы құрт же, қарның ашса кәмпит же.







  • Інішегім, атың шабандау білем...







  • Сен бе, ей! – дейді.













  1. Ойландыру стратегиясы. Қайсар қалындығын алып қашуға неге мәжбүр болды? Мәселені басқаша шешуге болмас па еді?

  2. Тұжырым кестесі стратегиясы.

Қайсар

Оқиғалар

Кейіпкердің көңіл - күйі

Себебі

Баланың үйіне келгенде







Кәменді алып келгенде







Шай ішіп отырғанда







Бала

Оқиғалар

Кейіпкердің көңіл - күйі

Себебі

Адасқанда







Қадырдың үйінде







Кәменді алып келгенде










  1. Кейіпкер мінезі стратегиясы.

Қайсар

Іс -әрекеті

Мінезі

Кейіпкер мінезін толықтыру










Кәмен

Іс -әрекеті

Мінезі

Кейіпкер мінезін толықтыру











Қасым Аманжолов




Өмір жолы


Шығармалары






Поэмалары


Өлеңдері






Қарағанды облысы, Қарқаралы ауданында туған.
Семей интернатында оқыған.
Ұлы Отан соғысына қатысқан.
Түрлі газеттерде жұмыс істейді.
«Өмір сыры» деген өлеңдер жинағы жарияланды.




«Сарыарқа»
«Ертіс»
«Жайық»
«Орал»
«Мен табиғат бөбегі»


«Ақын өлімі туралы аңыз»
«Қытай қызы»
«Құпия қыз»
«Бикеш»
«Естай-Қорлығайын»

«Өзім туралы» Сатылай кешенді талдау жасаңдар.




1. Авторы:
2. Тақырып-
Өлеңнің тақырыбы-
3. Жанр түрі:
4. Шумақ:
5. Тармақ:
6. Бунақ :
7. Буын саны:
8. Ұйқасы
9. Әдеби теориялық ұғымдар
Метафора:
Теңеу:
10. Түсіндірме сөздік:
11. Антоним:
12. Өлеңнің негізгі түйіні мен тәрбиелік мәні:


Кестені толтырыңдар.

Өлеңдер

Көркем ой

Мысал

Менің ойым

Өзім туралы








Дүниеге жар











Негізгі мәселелер

Шумақтар

Тармақтар

Өзі жайлы







Өмір мен өлім туралы







Ақындық, оның мақсаты







Болашаққа өсиет







Туған ел, туған жер туралы









Салыстыру.
Абай мен Қасым ойындағы ұқсастық туралы пікір айту. Қандай адам өлмейді ?
Қасым «Өзім туралы» өлеңінде Абай «Өлсе өлер табиғат, адам өлмес »
Барым да, бақытым да осы өлеңім, Өлсе өлер табиғат, адам өлмес,
Жақыным, жүрегімнің досы өлеңім. Ол бірақ қайтып келіп ойнап- күлмес...
Өмірге келгенім жоқ бостан-босқа, Көп адам дүниеге бой алдырған,
Мен қайтіп босқа жасап, босқа өлемін. Бой алдырып, аяғын көп шалдырған
Өлді деуге бола ма айтыңдаршы,
Өлмейтұғын артына сөз қалдырған.

Әбділда Тәжібаев




Өмір жолы


Шығармалары






Поэмалары


Өлеңдері






Ол 1909 жылы Қызылорда
қаласында дүниеге келді. Қызылордадағы жетім балалар интернатында тәрбиеленіп,
Шымкент қаласындағы жетіжылдық мектепті оқып бітірген.
С.М.Киров атындағы Қазақ Мемлекеттік Университетін, Мәскеудегі М.Горький атындағы әдебиет институты
жанындағы Жоғары әдеби
курсты бітірген.
Еңбек жолын 1926-1928 жж.
«Еңбекші қазақ» газетінен бастайды.





«
«Та
«Тараспен әңгіме", «Елден сәлем», «Күзет әні», «Ат үстінде», «Қойшы жыры», т. б.

«Абыл», «Аққу», «Толағай», «Мерген»



Драмалық комедия туындылары



«Майра» , «Жалғыз орман ағаш емес», «біз де қазақпыз, «Көңілдестер», т.б.
«



«Сырдария» өлеңіне сатылай кешенді талдау жасаңдар.

  1. Авторы:

  2. Тақырыбы:

  3. Жанр түрі:

  4. Идеясы:

  5. Шумақ саны:

  6. Тармақ саны:

  7. Бунақ саны:

  8. Буын саны:

  9. Ұйқас түрі:

  10. Өлеңнің тәрбиелік мәні:

Әдеби теориялық талдау жасаңдар.

Параллелизм

Аллитерация

Эпитет

Метафора














Шығармашылық ізденіс
а) Өлеңдегі туған, су, ана, ел, сүт сөздеріне мақал-мәтел тауып жазыңдар.
ә) Өлеңдегі шаш, көз, өзен сөздеріне жаңылтпаштар тауып айтыңдар.
б)Бес жолды өлең құрастырыңдар.
1. 1 сөз (зат есім)
2. 2 сөз (сын есім)
3. 3 сөз (етістік)
4. 4 сөз (мағыналы сөйлем)
5. (тақырыптық синоним).
Венн диаграмасы арқылы екі ақынның ортақ қасиеттерін табыңдар.



Қасым

Әбділда






Қалижан Бекхожин



Өмір жолы


Шығармалары






Поэмалары


Өлеңдері






Қазақ әдебиетінің көрнекті ақыны, халық жазушысы, мемлекеттік сыйлық иегері Қ. Н. Бекхожин Павлодар облысында 1913 жылы 25 қарашада шаруа отбасында дүниге келген.
Оқу – білімге ынталы жас Қазақ Мемлекеттік универститетінің журналистика бөлімін тәмамдайды. 1938 жылы Жазушылар одағының мүшесі болады.



«
«Та
«Кел, біздің ауылға», «Бейбітшілік жыры», т.б.

«Ақсақ құлан», «Сұңқар туралы баллада», т.б.


Қалижан Бекхожин «Ақсақ Темір мен ақын»
1. Балладаның композициялық құрылысына талдау.

  1. Сюжеттің басталуы – кіріспесі, қарым-қатынасқа түспес бұрынғы хал-жағдай, оқиға орны.

  2. Сюжеттік байланыс – адамдар арасындағы әрекеттің басы, тартыстың басталуы.

  3. Шиеленісуі – оқиғаның адамдар арасындағы іс-әрекеттің шиеленісіп, ширығуы.

  4. Шарықтау шегі – ең жоғарғы сатысы, адамдар арасындағы қимыл-әрекеттің күшейіп, өрістеп шығуы.

  5. Шығарманың шешімі – суреткердің өзі суреттеп отырған өмір шындығына өзі шығарған үкімі, нақты нәтиже, оқиғаға қатысушылардың ең соңғы халі.

  1. Зерттеңдер. Қалижан Бекхожин балладада қандай көркемдегіш құралдарды қолданған?

  2. Қолданыңдар. Ақсақ Темір бойындағы қандай қасиеттерден үлгі-өнеге алар едіңдер?

  3. Талқылаңдар. Өлеңдегі басты кейіпкер кім? Хафиз Ақсақ Темірге қандай баға берді? Ақсақ Темірдің Хафизге жасаған рақымшылығының себебі. Хафиз ақындықтың құдіретін қалай дәлелдеді?

  4. Елестетіңдер. Ақынның ақындық құдіретті дәлелдеген кездегі Хафиздің, Ақсақ Темірдің, халықтың бейнесін елестетіңіз.

  5. Салыстырыңдар. Тарихтағы Ақсақ Темір мен баллададағы Ақсақ Темірдің бейнесін салыстырыңдар.

  6. Ұйқас тауып көріңдер.
    Жорықтар жасап небір, 
    Тарихта қалды .......... 
    Талайға жасап қастандық, 
    Ақынға берді ................. 
    Темірге долы күш берген, 
    Ақынға ........ ...... берген. 

  7. Әдеби теориялық талдау жасаңдар.


Кейіптеу

Аллитерация

Эпитет

Метафора















  1. Кейіпкерлерге мәтінді пайдаланып, мінездеме беріңдер.

Кейіпкерлер

Іс- әрекеті

Ақын тілі

Ақсақ Темір







Хафиз










Тахауи Ахтанов






1923жыл-Ақтөбе облысы, Шалқар ауданы, Шетырғыз жерінде туды. 1940жыл-орта мектепті бітіріп, Абай атындағы Алматы педагогикалық институтына оқуға түседі. 1948 жылы- әскер қатарынан босағаннан кейін әдеби еңбекпен айналысты

1


«Қаһарлы күндер» , «Шырағың сөнбесін», «Боран» романдары, «Дала сыры» повесі жарық көрді.
966жыл-«Боран» романы үшін Абай атындағы Мемлекеттік сыйлықты алды

1966жыл - «Боран» романы үшін Абай атындағы Мемлекеттік сыйлықты алды.


Т. Ахтанов- драматург, аудармашы





  1. Кестені мәтіннен көркем айтылған тұстарынан мысалдар келтіре отырып, дәптерлеріңе тольырыңдар.




Тақырып

Мысалдар

Менің пікірім

Соғыстың көркем шығармалардағы суреті







Лейтенант Ержан







Қатардағы жауынгер Кәкібай







Жауынгер Көжек







Санитар қыз Раушан










  1. Кейіпкерлерге мәтінді пайдаланып, мінездеме беріңдер.

Кейіпкерлер

Іс- әрекеті

Ақын тілі

Ержан







Раушан










  1. Отан, ел, ерлік, жайындағы білетін мақал – мәтелдеріңді ортаға салып, дәптерлеріңе жазыңдар.

  2. Шығарманың тілдік ерекшелігіне назар аударыңдар




Сөз таңдау

Сөз қисыны

Сөз әрлеу












Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет