Уәлиханов Шоқан (Мұхамедханафия) Шыңғысұлы (1835-1865) – қазақтың ұлы ғалымы, ағартушы, шығыстанушы, тарихшы, этнолог, географ, фольклортанушы, суретші.
Қазіргі Қостанай облысы аумағында (Сарыкөл ауданы Күнтимес мекенінде) дүниеге келген. Бабасы – Абылай Қазақ Ордасының, атасы – Уәли Орта жүздің хандары болған. Әкесі – Аманқарағай округінің аға сұлтаны Шыңғыс Уәлихановтың Күнтимес қыстауында ашқан қазақ мектебінде бастауыш білім алған. Шоқан осы мектепте оқып жүріп өлең, жыр, аңыз әңгімелерді оқуға және хатқа түсіруге машықтанды. Көне шағатай тіліндегі дүниелерді тануды, арабша, парсыша оқу дағдыларын меңгерді. Халық мұрасын жинауды қолға алған әкесіне көмектесе жүріп, «Қозы Көрпеш – Баян сұлу», «Едіге» жырларының нұсқаларын жазып алуға қатысты.
1856-1857 жылғы алғашқы саяхаттарының ғылыми нәтижелері Уәлихановтың «Ыстықкөл сапарының күнделігі», «Қытай империясының батыс провинциясы мен Құлжа қаласы», «Қырғыздар туралы жазбалар» атты еңбектерінде баяндалған. Ғылыми еңбектері ішінде Жетісу, Ыстықкөл, Тянь-Шань, Шығыс Түркістанға тарихи-географиялық шолу жасауға арналған «Жоңғария ескерткіштері», «Қазақтар туралы жазбалар» сияқты зерттеулерінің орны ерекше.
1. Етістіктерді жедел өткен шаққа қойыңыз. Болу, тұру, жазу, оқу, бару, келу, ашу, жабу, сөйлесу, сөйлеу, сәлемдесу, танысу, жұмыс істеу, түсіну, үйлену, тұрмысқа шығу.
ДескрипторБілім алушы - Ұлы тұлғалардың өмірімен танысады
- етістіктерді жедел өткен шаққа қойып жазады
2. Тест тапсырмалары
1. Етістік A) Заттың түрін, түсін, сапасын, салмағын, көлемін білдіретін сөз табы;
B) Заттың, ұғымның , құбылыстьң атын білдіретін сөз табы;
C) Заттың іс-әрекетін ,қимылын,сипатын білдіретін сөз табы ;
D) Іс-қимылдың орындалуында орындаушының қатысын білдіреді,анықтайды;
E) Зат есім, сын есім, сан есімнің орнында жүретін, қолданатын сөз табы.
2. Етістіктің тұлғасына қарай бөліну түрлері A) Негізгі етістік, туынды етістік;
B) Дара етістік, күрделі етістік;
C) Болымды етістік, болымсыз етістік;
D) Салт, етістік, сабақтас етістік;
E) Есімше, көсемше.
