Әгп кафедрасының сениор-лекторы Жумабаева К. Ж
жүктеу/скачать 0.88 Mb.
|
| Тоталитаризм - өз алдына саяси жүйенің бір түрі, қоғамдық құрылыс. ХХ ғасырдың құбылысы. Тоталитаризм сөзінің мағынасы кейінгі латын тілінен аударғанда “тұтас”, “бәрі” дегенді білдіреді. Бұл сөзді алғаш рет 1924 жылы 20 наурызда сөйлеген сөзінде солшыл демократ Дж. Амендола Б. Муссолинидің партиясына баға беріп сөйлеген сөзінде қолданған болатын. Ол өз сөзінде фашизмді, коммунизм секілді демократия мен либерализмге қарсы “тоталитарлық реакция” деп сипаттаған. 1925 жылы 5 қаңтарда либералдық “Ринашита либерале” журналындағы мақалада 1924 жылғы Италияда болып өткен сайлауға totalitare e liberticide, яғни тоталитарлық және қатерлі деп баға беріледі.
Тоталитаризм – қоғамдық жүйе ұжымдық мақсатқа, көсемнің құзырына бас ұрып, ресми идеологияға бағынған, қоғам мен жеке адамға билік тұтқасы тарапынан тырп еткізбейтін қатаң бақылау қойылған мемлекеттік құрылыс. Тоталитарлық режим жағдайында мемлекеттің бүкіл билігі көсем бастаған (диктатор) ат төбеліндей аз ғана топтың қолына өтеді, демократия қағидаттары (принциптері) аласталып, азаматтық қоғам жойылады, адамдардың құқығы мен бостандығы аяққа тапталады, күштеу, қорқыту, үрейлендіру, бұйыру тәсілдері арқылы адамдар рухани езгіге салынып жанышталады. Қоғамның барлық саласы түгел, оның ішінде әрі адамның жеке тіршілігі, отбасы бәрі бар, мемлекеттің “ашша – алақанында, жұмса - жұдырығында” болады. Адам –жүйенің кішкентай ғана бұранда тетігіне, айтқанды істеп, айдағанға жүретін құлына айналады. 1. Бүкіл ел аумағын қамтыған бір ғана бұқаралық партия бар, ол – басқарушы. Елдегі саяси биліктің тұтқасы осы партияның қолында. Басқа партиялардың құрылуына, қызмет атқаруына, жалпы қандай бір саяси оппозицияның бас көтеруіне қатаң тиым салынған;1. Бүкіл ел аумағын қамтыған бір ғана бұқаралық партия бар, ол – басқарушы. Елдегі саяси биліктің тұтқасы осы партияның қолында. Басқа партиялардың құрылуына, қызмет атқаруына, жалпы қандай бір саяси оппозицияның бас көтеруіне қатаң тиым салынған;2. Басқарушы партия демократиялық емес жолмен ұйымдасып, көсемнің төңірегіне тптасқан. Билік төменнен (халық ортасынан) емес, жоғарыдан төмен келеді. Яғни билік бастауы халық емес, көсем және оның маңындағы партия. Кәсіподақ, жастар одағы сияқты ұйымдар бар болса, олар тек көсемнің және партияның ықпалында, билік тұтқасын ұстаған партияның қол шоқпарына айналған;жүктеу/скачать 0.88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|