Әжинияз атындағы Нӛкис мәмлекетлик педагогикалық институты
жүктеу/скачать 4.15 Mb. Pdf көрінісі
|
| Фойдаланилган адабиѐтлар:
1. Р.Ҳасанов. Тасвирий санъат асослари. – Т.: ТДПУ, 2008. 2. С.Булатов. Рангшунослик. –Т.: ТДПУ, 2007. 3. О.Муминов. Рангтасвир. –Т.: ―Шарқ‖, 2007. BARKAMOL AVLODNI EKOLOGIK FIKRLASHGA O‟RGATISH- EKOLOGIK TA‟LIMNING BURCHIDIR J.Jumanov, S.Doniyorov, A.Kenjayev Guliston davlat universiteti Ona zaminimiz-O‘zbekiston Respublikasi uchun oliy va o‘rta maxsus ma‘lumotli mutaxasisalrni tayyorlash murakkab va muhim ta‘lim jarayoni hisoblanadi. Mamlakatimizda ta‘lim-tarbiya sohasida olib borilayotgan islohotlarning negizida ―Barkamol avlod‖ni jismonan baquvvat, axloqan yetuk, ruhan sog‘lom, ekologik ta‘lim-tarbiyaga bo‘lgan munosabatida ham ongli avlod tarbiyachisi yotadi desak maqul bo‘ladi. Demak, uzluksiz oliy ekologik ta‘limda har bir mutaxassis o‘z sohasi bo‘yicha chuqur va atroflicha bilim olish bilan birga ekologik madanioyatli, ekologik tafakkurga ega bo‘lgan inson bo‘lishi kerakligini davr yaqqol ko‘rsatmoqda. Bu bosqichda bo‘lajak mutaxasislarni ekologik kamchiqindili va ekologik chiqindilarsiz mexanimzlarni o‘rgatish, resurslarni tejash, atrof-muhit tozaligini nazorat etish, ekologik boshqaruvning asosiy fazilatlarini ajratib olish, ularning ekologik bilimi, ekologik madaniyati, ekologik mahorati va ekologik 18 ko‘nikmalarini ham har tomonlama rivojlantirishdan iborat bo‘ladi desak maqsadga muvofiq bo‘ladi. Bunday natijalarga erishish uchun quyidagilarni amalga oshirishga to‘g‘ri keladi: -mutaxasislarga ko‘p soha bo‘yicha bilim berish; -ekologiyaga oid mutaxasislarni amaldagi ehtiyojiga muvofiq iqtisodiyotning turli yo‘nalishlari bo‘yicha tayyorlash; -mutaxasisliklar bo‘yicha o‘quv dasturlari, darsliklar, o‘quv qo‘llanmalarni yaratish, chop etish va o‘quv jarayoniga joriy qilishga erishish; -atrof-muhitni muxofaza qilish, tabiatdan oqilona va saarali foydalanish, kam chiqindili va chiqindisiz texnologiyalarni joriy etish maummolari bo‘yicha tadqiqotlar va tajribalarini yo‘lga qo‘yish. Demak, yuqoridagi ekologik ta‘lim bosqichlarini bitirib chiqqan mutaxasislar davr o‘tishi bilan ilmiy-texnik taraqqiyotining o‘sishi natijasida o‘z malakalarini oshirishioga ehtiyoj seza boshlaydilar. Ekologiya sohasida ishlayotgan tayanch ma‘lumoti boshqa bo‘lgan mutaxasislar, xodimlar yoki shu soxaga boshqa tarmoqlardan endi ishga o‘tmoqchi bo‘lgan shaxslarda ekologik ta‘lim bo‘yicha qayta tayyorlash kurslarini bitirib, ikkinchi mutaxasisliklarni olish zarurati paydo bo‘ladi. Baundan tashqari ularni atrof-muhit ximoyasiga hamda tabiatdan oqilona foydalanishga oid ekologik g‘oyalar bilan tanishtirish va ularning ekologik madaniyatni rivojlantirish zarur bo‘ladi. Bu murakkab jarayonni amalga oshirish uchun quyidagilarni bajarish maqsadga muvofiqdir. -qayta tayyorlashdan o‘tadigan axolining barcha qatlamlari uchun atrof- muxitni ximoya qilish, tabiat boyliklaridan unumli foydalanishga oid bilimlar tizimini to‘liq aniqlash; -iqtisodiyotning barcha sohalarida ishlaydigan turli toifadagi xodimlar malakasini oshirish va qayta tayyorlashga ekologik bilimlar tizimini ishlab chiqib, amaliyotga tadbiq etish; -atrof-muhitni himoya qilish hamda tabiatdan oqilona foydalanish sohalariga oid ilmi-texnik axborotlar bankini tashkil etish. Rahbar kadrlarning malakasini oshirishda maxsus dasturlarning yaratilishiga alohida e‘tibor berishni – davr taqozo etmoqda. Ularning o‘z faoliyatida ijtimoiy ekologik vaziyatni to‘g‘ri tushunib, ko‘nikmalarni kuchaytirish, ya‘ni ularda ekologik muammolarga muhim ijtimoiy-siyosiy ish sifatida fazilatini tarbiyalash – muhim ahamiyatkasb etadi degan fikrdamiz. Kadrlarda ijtimoiy-ekologik vaziyatni tushuntirish yo‘llarini kuchaytirish masalasi – ularning dunyoqarashida keng va barqaror ravishda ekologik tafakkurlashni, ekologik jarayonlarga rahbarlik qilish va boshqarish ko‘nikmalarini uyg‘unlashtirishni shakillantiradi. Kadrlarning ekologik fikrlashni, dunyo qarashi va tafakkur qilishi ijtimoiy tafakkur qilishi ijtimoiy – ekologik jarayonlarni boshqarishda ularning nazariy va amaliy faoliyatida Ona zamin tabiatini muxofaza etish muammolarini global, 19 umuminsoniy qadryatlar nuqtai – nazaridan yechish asosida amalga oshirishsa maqsadga muvofiq bo‘ladi. Shunday ekan, kadrlarning ekologik vaziyatni to‘g‘ri tushunib yo‘l tutushi, ekologik muammolarning internatsional xarakterini chuqur tushunishi zarurligini har doim o‘z ichiga oladi. Ekologik muammolar milliy chegaralarni tan olmaydi. Ularning ijobiy holda echishda barcha xalq va millatlar faoliyatini integratsiyalash jiddiy omil bo‘lib borayotgani – barchaga ma‘lum bo‘lmoqda. Kadrlar tayyorlash tizimida ilmu – fanning asosiy vazifasini Ona zamin tabiatini ezozlaydigan kadrlarni tayyorlash, Respublikamizning ilmiy salohiyatini yanada kuchliroq shakillantirishdan iboratdir desak – maqsadga muvofiq bo‘ladi. Demak, hozirgi kunda, jamiyat bilan tabiat o‘rtasidagi munosabatlar jiddiy keskinlashib borayotgan bir paytda, xalq xo‘jaligining turli sohalarini rivojlantirish bilan bir qatorda, Ona – Vatan tabiatini muxofazasi va tabiiy boyliklari resursidan tejamkorlik bilan foydalanishga oid chuqur bilimga, Vatanparvar – ekologik madaniyatli, Barkamol avlod vakillarini tarbiyalashni - davr taqozo etmoqda. жүктеу/скачать 4.15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|