Әжинияз атындағы Нӛкис мәмлекетлик педагогикалық институты

262 
BOLA SHAXSINI SHAKLLANTIRISHDA
TARBIYACHINING O`RNI 
 
T.B.Joniyeva 
TerDU Maktabgacha ta`limy o`nalishi 3-kurs talabasi 
Ma'lumki, ―Ta'lim to`g`risida‖gi Qonun va ―Kadrlar tayyorlash milliy 
dasturi‖dan ko`zlangan aossiy maqsad – ta'lim-tarbiya sohasini tubdan isloh qilish, 
uni o`tmishdan qolgan mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan to`la xalos etish, 
rivojlangan demokratik davlatlar darajasida, yuksak ma'naviy va ahloqiy talablarga 
javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash milliy tizimini yaratishdir. 
Dunyoga yangi ko`z bilan qaraydigan, uddaburon, ishning ko`zini biluvchi, buyuk 
kelajagimiz poydevorini quruvchi va yuksaltiruvchi mutaxassis kadrlarni 
tayyorlash, Respublikamiz pedagoglari oldida turgan eng muhim va mas'uliyatli 
vazifadir.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev raisligida 2017-yil 
19-oktabr kuni maktabgacha ta‘lim tizimini tubdan takomillashtirish masalalariga 
bag‘ishlangan yig‘ilish o‘tkazildi. 
Unda O‘zbekiston Respublikasi bosh vaziri, Prezidentning Davlat 
maslahatchilari, tegishli vazirlik va idora raxbarlari ishtirok etdi. Mamlakatda 
milliy genofondni mustahkamlash, yosh avlidni yetuk kadrlar etib tarbiyalash 
masalalariga doimiy e‘tibor qaratib kelinmoqda. 2017-yil 16-avgust kuni bo‘lib 
o‘tgan yig‘ilishda ta‘lim tizimini rivojlantirishning ko‘plab yo‘nalishlari belgilab 
berildi.
Xususan, maktabgacha ta‘lim tizimini tarkibiy jihatdan tubdan isloh qilish, 
mazkur muassasalarga bolalarni to‘la qamrab olish bo‘yicha muhim vazifalar 
qo‘yilgan edi. 
Jamiyatimiz taraqqiyotining muhim sharti bo`lg`usi kadrlarni tayyorlash 
tizimining mukammal bo`lishi, zamonaviy fan-texnika va texnologiyalar asosida rivojlanishi 
hisoblanadi. Hozirgi zamonaviy bosqichda pedagogik dolzarb vazifalarga ilg`or pedagogik 
tajribalar yutuqlaridan foydalanish asosida shaxsni tarbiyalash, o`qitish va rivojlantirish 
maqsadlari, mazmuni, metodlari, vositalari va tashkiliy shakllarini ilmiy ta'minlash kiradi.
Kadrlar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati uzluksiz ta'lim tizimini orqali har 
tomonlama rivojlangan shaxs — fuqaroning tashkil topishni ko`zda tutadi. U ushbu 
ta'lim tizimida va kadrlar tayyorlashda ta'lim xizmatlarining istemolchisi, 
buyurtmachisi sifatida va huddi shunday ishlab chiqaruvchi sifatida ishtirok etadi. 
Tarbiyachi 
yosh 
avlodni 
xalqimizning 
munosib 
farzandlari
qilib 
tarbiyalashdek 
muhim, 
faxrli 
va 
shu 
bilan 
birga 
mas‘uliyatli 
vazifani 
bajaradi. 
Tarbiyachining 
siyosiy 
etukligi 
bolalarni tarbiyalash sifati uchun xalq hamda jamiyat oldidagi o‗z 
mas‘uliyatini anglashiga, ta‘lim-tarbiya vazifalarini hal etishga ijodiy 
yondoshishi, o‗z mahoratini doimo takomillashtirib borish va ishdagi 
hamkasblarining o‗sishiga ko‗maklashishiga yordam beradi. 
Demak, tarbiyachi avvalo bilimli bo‗lishi, o‗zi yashab turgan o‗lka 
hayotini bilishi, tabiat va jamiyat qonuniyatlarini tushunishi, ijtimoiy faol 
bo‗lishi, umumiy va maktabgacha tarbiya pedagogikasi, bolalar ruhiyati 
va fiziologiyasini egallashi va bolalarning yosh xususiyatlarini bilishi kerak. 

263 
SHuningdek, tarbiyachining pedagogik hodisalarni tahlil qilishga 
ilmiy nuqtai nazardan yondoshuvi bolalarni har tomonlama rivojlantirish 
muvaffaqiyatini amalga oshirishga imkon beradi. Har bir tarbiyachi o‗ziga 
qo‗yilayotgan zamonaviy talablarni his eta bilishi davlatimiz maktabgacha 
ta‘lim muassasalari oldiga qo‗yayotgan talablarni muvaffaqiyatli 
amalga oshirishining garovidir. Bu talablar: 
- Bolaning sog‗lig‗ini saqlash va mustahkamlash. 
- Aqliy qobiliyatlarini o‗stirish. 
- 
Milliy 
qadriyatlar, 
ma‘naviyatimizning 
g‗oyaviy 
- 
aqliy 
tamoyillariga mos e‘tiqod va qarashlarni tarkib toptirish. 
- Ona Vatanga muhabbatni, ijtimoiy faollikni shakllantirshi. 
- YOsh avlodda o‗rtoqlik, do‗stlik hissini halollik va mehnatsevarlikni 
tarkib toptirish. 
Yuqorida keltirilgan 
sifatlarni tarkib toptirish o‗sib kelayotgan 
yosh avlodni tarbiyalash hamma tomonlarni qamrab ololmaydi. Lekin 
tarbiyachi shularga asoslanib bolalarni mustaqil hayotga va mehnatga 
tayyorlash ishini ma‘lum bir maqsad bilan samarali amalga oshirishi 
mumkin. 
Demak, bola shaxsini shakllantirishda tarbiyachi alohida ahamiyat kasb 
etadi. Ayniqsa, uning har bir bolaning shaxs sifatida shakllanishida 
javobgarligini taqozo etadi. SHunga kura -tarbiyachi bolalarga kundalik 
hayotda o‗yinlarga, mashg‗ulotlarga, birgalikda mehnat faoliyatida, ular 
bilan bo‗ladigan muomalada, muloqotda ibrat, namuna bo‗lishi, bolani har 
tomonlama diqqat bilan o‗rganishi, uning shahsiy xusutiyatlari, 
qobiliyatlarini bilishi, pedagogik nazokotini namoyon qilishi, bolalarning 
xulq-atvori, ish natijalarini haqqoniy baholash va ularga o‗z vaqtida yordam 
ko‗rsata olish hamda oilaviy ahvoli bilan qiziqishi zarur hisoblanadi. 
Shundan kelib chiqqan holda bo`lg`usi kadrlarni har tomonlama tayyorlash – 
pedagogik, texnik-texnologik, kasbiy bilim olishining o`ziga xos belgisi ularning 
amaliyot asosida yangilikni o`rganish, bilimga intilish, ko`nikma, malaka, mahorat 
darajasini ko`tarish, ishlab chiqarish va jamiyatning muhim masalalarini ochishga 
qaratiladi.

жүктеу/скачать 4.15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: