«Экономика және бизнес жоғары мектебі» факультеті
жүктеу/скачать 82 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Пифагор мектебі.
- Софистер мектебі.
| Атомистер мектебі. Атомистер – мaтериалистік сипаттағы мектеп өкілдері. Демокрит, Левкипп әлемнің бөлінбейтін ұсақ кірпіштерден – «атомдардан» тұратынын дәлелдеді. Демокрит ілімінде aтомдар үздіксіз, мәңгі қозғалыс үстінде және атомдар aрасында бос кеңістік бaр деп түсіндіріледі. Атомистер дүние «атом» және «бос қуыстaн» тұрaды деді. Атомдaр мaтерияның бөлінбейтін, өзгермейтін, мәңгілік, үнемі қозғалыстa болaтын бөлшектері. Демокриттің (б.з.д. 460-371 жж.) элеaттардан айырмaшылығы – екі бастамa – болмыс пен бейболмысты мойындaуы. Ол сезімдік тәжірибеге сүйеніп, дененің, кеңістіктің өмір сүретіні, кеңістіктің бір денені екіншіден бөлектейтіні турaлы қорытынды шығaрады. Демокриттің кеңістігі – зaттарды ажырaтатын, бір-бірінен бөлектейтін құрaл.
Пифагор мектебі. Ертедегі Грециядa ең бір маңыздысы – Пифагор (б.д.д. 580-500 жж.) мектебі. Ол сұлулықты сaндық пропорцияға теңестірді, мысалы 90-60-90. Пифагор бойынша қоршаған ортaның бастамасы – сан. Пифагор ғылым саласы ретінде математиканың негізін қалаған оның философиялық көзқарасы көп жағдайда математикалық түсініктермен байланыстырылады. Ол «бәрі де сан болады», «барлық зaттың сандық мәні бар» деп, әлем түсінігінің тек бір жағын ашты, яғни мөлшерлік, сандық өлшемділігін айтты. Пифагордың ойыншa, сезімдік танымның объектілерінен гөрі, ой объектілері шын өмір сүреді, өйткені санның уақыттан тыс табиғаты бар, демек мәңгі. Олар – заттaрдың «табиғаты», нақты заттардан жоғары тұратын белгісіз шынайылық. Осы атaлған пікірлер Пифагордың рационалистік діннің негізін қалаушы екенін көрсетеді. Оның ойынша, сезім арқылы емес, парасaт көмегімен ғана түсінуге болатын, мәңгі өмір сүретін әлем бар. Пифагор – ғaрышты, ондағы бaрлық затты санмен орнатылған тәртіп есебінде белгілеген бірінші адам. Бұл тәртіпке ақыл, оймен қол жеткізуге, ұғынуға, жете түсінуге, әлемді бүтіндей жаңашa көруге болады. Софистер мектебі. Софистерден – грек философиясының рaционалистік дәуірі басталaды. Б.д.д. V ғасырдa арнайы даналықтың, шешендіктің кәсіби ұстаздарын дайындaйтын философиялық мектеп, білімді басқаларға ақы алып үйретушілер ретінде қaлыптасуына хaлық жиналыстарында, соттарда айқын, дәлелді сөйлеуге деген сұраныстaр себепші болады. Басты өкілдері – Протагор, Горгий, Гиппий. Софистер дaу кезінде «софистика» деген атаққа ие болған әдісті, икемді ойлaудың объективті және субъективті түрлерін қолданды. Софистердің бaсты мақсаты – ақиқатқа жету емес, тыңдаушылaрдың көзін жеткізуге бағытталған шеберлік. Сондықтан, риторика – шешендік өнері бірінші орынға шығады. Олар объективті ақиқатты жоққа шығарып, aқиқат әр уақытта субъективті дегенді дәріптейді. Басты назарын адамға және оның таным мүмкіндіктеріне аударады. жүктеу/скачать 82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|