Емтихан билеті №1 Саясаттану оқу және ғылым пәні ретінде. Жауап: Саясаттану — саясат туралы, яғни мемлекеттік және
жүктеу/скачать 1.78 Mb. Pdf көрінісі
|
|
ЕМТИХАН БИЛЕТІ № 14 1. Саяси биліктің мәні, оны анықтаудағы түрлі әдістер. Билік - саясаттанудағы негізгі түсініктердіңбірі. Оны саяси құрылым, саяси қозғалысретінде қарастыруға болады. Соны мен қатарсаясатты түсінудің кілті деуге болады. Биліктүсінігінің анықта масы, оның мәні мен сипатымемлекет пен саясаттың табиғатын танудың маңызды шарты. Билік бүкіл қоғамдыққатынастарда саясат пен саяси қа тынастардыбөліп қарастыруға мүмкіндік беред Қазақстан қазір тәуелсіз , дербес мемлекетболып өз алдына отау тігіп, өз саясатынжүргізіп жатқан кезде ел билеудің, билікті іскеасырудың балам алы мүмкіндіктерін жан- жақтыойластырып жатқан кезде, жастарымызды биліктуралы ұғым түсі ніктердің қыр- сырыменқаруландырудың маңызы зор. Осыған орай осы оқу құралында бұл мәселенің тоериялықтұстарын жұртшылық назарына ұсынбақпыз. Билік туралы түсінік күнделікті өмірде, ғылымиәдебиетте кеңінен қолда нылады. Мәселен, фәлсафашылар ол туралы қоғамдық биліктіңобъектив ті заңдылығы, әлеуметтанушыларәлеуметтік билік, экономистер- шаруашылықбилік, саясаттанушылар саяси билік, жаратылыстанушыла р табиғатқа деген билік , психологтар-адамның өзіне деген билігі, ата- аналар отбасы билігі, діндарлар тәңір билігітуралы айтуға бейім тұрады. Сонымен қатарқұқық, атқарушы, қазы биліктері туралы түсінікбар. Сон ымен билік дегеніміз не? Қазіргіғылыми әдебиетте биліктің бес анықтам асыбар: Бихевиористік анықтама бойынша, билік адамдардың мінез-құлқына әсер ету мүмкіндігіне негізделген айрықша мінез-құлық түрі болып табылады. Теологиялық анықтама бойынша, билік құдайдың күшімен түсіндіріледі. Инструменталистік билік анықтамасы бойынша билік белгілі шаралар қолдану құралы ретінде қарастырылады, мәселен зорлық , күштеу т.б. Структуралистік билік анықтамасы бойынша, билік жүргізушілер мен бағынушылар арасындағы айрықша бір қатынастың көрінісі ретінде түсіндіріледі. Яғни ол біреулердің екінші біреулерге ықпал жасауы. Конфликтілік билік анықтамасы бойынша иеліктерді даулы жағдайларда бөлісуді үйлестіру құралы ретінде түсіндіріледі. Жалпы алғанда билік дегеніміз тап, әлеуметтіктоп мемлекет, жеке адам т.б тарапынан өзіндікерік жігерді іске асырудағы қабілеттілік пен мүмкі ндіктерді пайдалана отырып, адамдардыңқызметі мен мінез- құлқына бедел, күштеуқұралдары арқылы әсер ету деп түсіндіругеболад ы. Бұл анықтама биліктің мәнін қайсыбірсубъектінің өз мүмкіндіктері а рқылы өзініңерік- жігерін түрлі саяси әлеуметтікқатынастардағы алатын қасиеттері негізін деашатын билік жөніндегі Вебердің белгіліанықтамасына өте жуық. Ғылыми әдебиетте кеңінен белгілі американсаясаттанушысы Г. Саймон ның пікірі де осығансаяды. Ол билікті былай деп түсіндіреді: ЕгерВ- ның мінез-құлқын А өз талаптарынабағындыра білсе, В- ның үстінен А билікжүргізеді . Демек билік оның барлықанықтамасынд а өз ерік- жігерін әртүрлі(бедел, заң, күштеу) құралдары арқылы іске асырутәсілі мен мүмкіндігі ретінде түсіндіріледі. Қоғамдық қатынаста биліктің пайда болуы мен жүзеге асырылуына төм ендегідей бөлшектердіңболуы шарт: Кем дегенде билік қатынасының жеке адамдарнемесе топтан тұратын ек і өкілі болуы керек; Билікті жүзеге асырушының бағынбағанжағыдайда жазалау шараларын қолданатындығыжөніндегі бұйрығы болуы тиіс Билікті жүзеге асырушыға билікке бағынатынадамдардың илануы керек . Бұйрық берушінің оған құқы бар екендігінайқындайтын қоғамдық ереж елердің болуытиіс, ал бұл бұйрықтың кімге қатысты болса, оныңбилікті жүргізушіге бағын уға міндеттілігі айқынболуы тиіс. жүктеу/скачать 1.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|