3 Тарау: Ақпарат, жұртшылықтың қатысуы жəне білім
75
жағдай жасалынса, оның табиғи ресурстарды тұрақты басқаруға жауапты жергілікті билік
органдары үшін белгілі бір құндылыққа айналары сөзсіз. Бүгінгі таңда мүлдем бұлай емес. Тек
келешекте ғана мəліметтер
қоры пароль қолданушы, тіркелген тұтынушыларға (тек
мемлекеттік билік органдарына) толығымен қолжетімді болады деп жоспарланып отыр. Бұған
қарамастан, таяу арада қорға суды қолдану жəне қалдықтар туралы мəліметтер қосып
толықтыру жұмысын жүргізу де жоспарға қойылған.
Энергетика жəне минералды ресурстар Министрлігінің геология жəне минералды ресурстар
Комитеті жерасты суларын пайдалы қазба кадастрының бір бөлшегі ретіндегі мəліметтер
қорын жасады. Аталған қорда жерасты суларының қоры мен қолданылуы, бұрғылардың
орналасқан жері мен жерасты сулары сынамаларының
талдау қорытындылары туралы
мəліметтер жиынтығы берілген. Комитет мұны жарияламайды жəне ҚОҚМ мемлекеттік есепте
қоршаған орта туралы жариялау үшін мəлімет бермейді.
2009 ж. Ауыл шаруашылығы Министрлігінің орман жəне аң шаруашылығы Комитеті
Қазақстанның фаунасының жай-күйі жөніндегі электронды мəліметтер қорын (кадастрын)
жасауды жоспарлап отыр.
Экологиялық статистика
2006 ж. ҚР статистика жөніндегі Агенттігі тұрмыстық қалдықтар туралы мəліметтер жинау
үшін статистикалық форманың екі жаңа түрін жасап шығарды. 2004 ж. бастап экологиялық
статистиканың мəліметтерін жыл сайын жариялаудың орнына, аталған агенттік «Қоршаған
ортаны қорғау жəне Қазақстанның тұрақты дамуы» атты
статистикалық жинақ шығарып
келеді, мұнда алпыс көрсеткіш бойынша мəліметтер беріліп отырады. Жинаққа маңызды
экологиялық мəселелермен қатар көлік қалдығы, көшетханалық газдардан бөлінетін қалдықтар,
озонды бұзатын заттарды қолдану жəне өнеркəсіптік өндірісінің улы емес шығыстарды қайта
өндіруі туралы мəліметтер тысқары қалған. Жинақта оқырманға түсінікті болуын
жеңілдететіндей, мəліметтер берудің жаңа формалары қолданылмаған (кесте, диаграмма жəне
т.б.). 2006 ж. Агенттік Қазақстанның өнеркəсіптік өндірісінің су сіңірімділігін бағалау
қорытындылары туралы арнайы бюллетень жариялады. Агенттік билік органдарына «2007-
2024 жж. тұрақты дамуға ауысу тұжырымдамасын» (ТДАТ)
орындалу барысын бақылауға
көмек беру үшін тұрақты дамудың бірқатар ұлттық индикаторларын анықтаумен айналысады.
Қалдықтардың кадастры жəне кəсіпорындардың есеп беруі
2002 ж. Атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі Заңында жаңа талап енгізілді, бұл талапқа
сəйкес барлық кəсіпорындар мен ұйымдар статистика органдарына берілетін қалдықтар туралы
мəліметтерге қосымша ретінде, ластаушы заттардың қалдықтарына инвентаризация
жүргізулері қажет. Инвентаризацияның мəліметтерін кəсіпорындардың
өздері бекітуі тиіс,
содан соң ҚОҚМ аумақтық органдарымен, яғни қоршаған ортаны қорғау жөніндегі облыстық
аумақтық басқару орындарымен келісілуі керек. Инвентаризациялау процедурасы 2000 ж. 21
желтоқсанда бекіткен атмосфераға ластаушы заттардың қалдықтарының тасталуына
инвентаризация жүргізу жөніндегі Нұсқау (№ 516-б Бұйрық) арқылы жүзеге асырылады.
Қалдықтарды инвентаризациялау барысында кəсіпорын барлық ластаушы стационарлық
көздерден атмосфераға тасталатын жəне автокөлік кəсіпорындарында бар, қолданылатын
технологиялық үрдістердің материалдық баланста көрсетілген барлық зиянды əрі қауіпті
заттарды ескерулері тиіс. Инвентаризация мəліметтері
ҚОҚМ қоршаған ортаны қорғау
жөніндегі аумақтық орталықтарымен (ҚОҚАО) келісілгені дұрыс. Инвентаризациялық
материалдардың талдауы аяқталған соң ҚОҚАО кəсіпорынға келесі құжаттарды береді:
•
Мемлекеттік тіркеуді талап ететін қауіпті заттардың тізімі;
•
Кəсіпорынның статистика органдарына жыл сайын статистикалық есеп беруі тиіс
зиянды заттарының тізімі.