5.5 Кесте: Ірі қалаларда сумен жабдықтау қызметтеріне белгіленген 2005 ж тарифтер
м3 теңгемен
Қала
Ауыз су
Канализац
ия
Төлемді
жүзеге
асырукоэф
фициенті
Ақтау
24,66
22,02
100
Ақтөбе
22,08
20,93
100
Алматы
9,33
5,93
100
Астана
20,63
14,63
100
Атырау
15,29
40,96
86
Қарағанды
27,70
21,73
98
Көкшетау
24,70
22,08
100
Қостанай
16,40
15,92
100
Қызылорда
24,84
12,00
92
Павлодар
11,82
9,54
100
Петропавл 16,15
13,92
100
Шымкент
32,75
11,75
99
Тараз
8,28
4,00
81
Орал
14,00
13,18
100
Өскемен
9,80
10,55
100
Өлшенбеген орташа
арифметикалық
18,56
15,94
97
Ескерту:
Орташа тариф АҚШ
долларымен
0,13
0,11
Дереккөзі: Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы
Министрлігінің Су ресурстары жөніндегі Комитеті, Қазақстандағы
ауыз суға қолжетімділік жəне тазалығы. 2006 ж. қаңтар. [БҰҰДБ
«Қазақстандағы су ресурстары мен суды жинақтауды
интеграциялық басқарудың Ұлттық жоспары" жобасы»], I
қосымша.
Ескерту: ҚҚС (қосымша құн салығынсыз) жоқ
Тек бірнеше қалаларда ғана суды қолдану жүйесі толығымен су өлшеуіштерімен жабдықталды.
2003 ж. су өлшеуіштері су құбыры торабына қосылғандардың жалпы санының тек 45% ғана
құрады. Су өлшеуіштерімен толық жабдықталмауына сəйкес белгіленген төмен тарифтер
көпшілікті суды үнемдеуге ынталандырмайды. Алайда су өлшеуіштерін судың бағасының
артуына жəне есеп айырысудың қатаң тəртібімен суды қолданудың елеулі төмендеуіне
əкелетіндігінің дəлелі көп (мысалы, Шымкент, Оңтүстік Қазақстан облысы). Тіркелмей
қолданған жағдайда тұтынушылық тариф отбасы мүшелерінің санына тең болады. Негізінен,
тарифтер есептік орташа тұтынуға негізделген; су өлшеуішінсіз бір текшеметр судың бағасы,
негізінен, су өлшеуіші бойынша тұтынылатын бағаға сəйкес артып түседі.
Сумен жабдықтау жəне канализацияға қатысты төлемдердің кірісі.
Соңғы жылдары сумен жабдықтау қызметі бағаның біртіндеп көтерілгендігіне қарамастан,
түсімдер, орта есеппен негізгі капиталдың амортизациялануын есепке алмағанда коммуналдық
су шаруашылығын пайдалану жəне техникалық қызмет көрсетуге жəне пайдалануға
жұмсалатын шығынды ғана өтейді. Бұл тұжырым суға төленетін төлемдерді жүз пайызға
жинаған күннің өзінде əділ болып қала береді. Дегенмен орташа мəн облыстар аралығындағы
елеулі айырмашылықтарды көрсете алмайды. Мəселен, Шығыс Қазақстанда коммуналдық
5 Тарау: Қоршаған ортаны қорғауға арналған экономикалық құралдар
117
төлемдер пайдалану мен техникалық қызмет көрсетуге қажетті жалпы қажетті шығыстың тек
жартысынан астамын ғана өтейді. Осыған байланысты көптеген коммуналдық қызметтердің
тиімді жұмысы мен инвестициялық жобаларды қаржыландыруы жергілікті билік органдары
мен қарыз алу тарапынан субсидиялауға байланысты болып келеді. Дегенмен, көп жағдайда,
қаржы қолдау деңгейі (егер орын алса) қажеттіліктен əлдеқайда төмен. Қорыта келгенде, сумен
жабдықтау мен канализацияның инфрақұрылымы едəуір тозуға ұшыраған.
Достарыңызбен бөлісу: |