|
4 семестр
Модульдің аты:
|
Конструкциялық материалдардың технологиясы
| Модульдің қысқартылған аты |
КМТ
|
Сабақ түрлері /курсы учебных дисциплин/
| Дәріс, зертханалық сабақ, практикалық сабақ, СӨЖ,СОЖАӨЖ
|
Семестр:
|
4 семестр
|
Модульге жауаптылар:
|
Cейтказенова К.К.
|
Профессор/доцент/
оқытушы:
|
Профессор
|
Рабочий язык
|
Казақша
|
Оқу жоспарына қатысы
|
Профильдік пәндер құрамы (міңдетті компонент)
|
Оқыту түрі
/количество академических часов/
|
Дәріс –15 сағат
Зертханалық сабақ – 15 сағат. Практикалық сабақ – 15 сағат
СӨЖ – 45 сағат, СОЖАӨЖ – 45 сағат
|
Еңбек көлемі /Трудоемкость/
|
Барлығы -135 сағат
|
Кредиттері /зачетные единицы/
|
3 кредит
|
Модуль аясында оқытуға қабылдау шарты
|
Переквизиттері: Ұқсас пәндер тізімі және берілген пәнмен олардың өзара байланысы математика, физика, теориялық механика, информатика, сызу.
|
Білім беру мақсаты /компетентности/
|
Пәнінің мақсаты табиғатты тану және материалдардың қасиеттерін , сонымен қатар металдарды нығайтып, техникада нәтижелі қолдануды үшін, зерттеп, үйретеді.
|
Мазмұны
|
Конструкциялық материалдардын технологиясы.Металлургиялық өндірістің негіздері.Материалтану және конструкциялық материалдар технологиясы курсының зерттеу пәні. Курстың мақсаты мен тапсырмалары. Қазіргі кездегі конструкциялық және инструменталдық материал. материалдардың құрылу негіздері, олардың қасиеттерінің қалыптасуы және қолдану салаларының тағайындалуды.Материалдар қасиеттері. Курстың мақсаты мен тапсырмалары. Технологиялық машиналар мен құрал-жабдықтарды құру кезіндегі материалдар ролі. Конструкциялық материалдар классификациясы. Дайындамалар мен машина бөлшектерін алу үрдісінің негізгі кезеңдері. Қара және түсті металдар өндірісі. Металлургия негіздері. Металдар мен қорытпалар өндірісіне арналған материалдар.
Түсті металдармен қорытпалардын, болат және шойын өндірісі.Құю әдістерімен дайындамалар алу. Машина жасау бұйымдарын дайындауда құю өндірісінің мәні. Құю қорытпалары мен олардың қасиеттері.Құю қалыптарын дайындау тәсілдердің классификациясы. Бір реттік құм-балшық қалыпта құймалар дайындау.Құймалар алудың арнайы түрлері. Қабыршақты қалыптарға, балқитын үлгілер бойынша, кокильге, қысыммен, центрден тепкіш құю. . Прокатка. Прокат өндірісінің өнімі. Шындау және штамптау. Негізгі операциялар мен қолданылатын құрал-жабдықтар.
Ыстық көлемдік штамптау. Престеу және созу. өндіріс технологиясы, құрал-жабдықтары, бұйымдар қасиеттері мен олардың тағайындалуы.Дәнекерлеу өндірісі. Дәнекерлеудің жалпы сипаттамасы және тәсілдері классификациясы. Доғалы дәнекерлеу. Қорғаныс газдары ортасы мен флюспен дәнекерлеу. Түйістіріп дәнекерлеу. Дәнекерлеудің арнайы түрлері:суық, әсіре дыбысты, қопарылыспен.
Металдарды кесу арқылы өндеу негіздері. Дайындамаларды тоқарлық және фрезер станоктарда өндеу.Беттерді бөлшектеп өндеу әдістері: үйкелеумен, супер фиништеу, хонингтеу, шевингтеу.Металдарды өндеудің электрофизикалық және электрохимиялық әдістері. Ұнтақ металлургиясы әдістерімен бұйымдар алу. Ұнтақ металлургиясы негіздері. Металл ұнтақтары өндірісі тәсілдері. Металл ұнтақтарынан бұйымдар дайындаудың технологиялық үрдісі. Металлокерамикалық материалдар және олардан жасалған бұйымдар.
МатериалтануМеталл мен қорытпалардың құрамы және қасиеттері.Металдар мен қорытпалардың қазіргі кезендегі техника мен технологияның инновациялық-өнеркәсіптік дамуындағы ролі. Металдардың құрылуы. Кристалдық торлар типтері. Реалдық кристалдар құрылуы. Кристалдық құрылу ақаулары және олардың кристалдық құрылу қасиеттеріне әсері. Металдар мен қорытпалардың кристалдануы. Балку және кристалдану үрдістері. Фазалық түрленулердің термодинамикалық негіздері. Аморфты материалдар. Металл құйылмаларының құрылуы. Дәнекше шамасы, кристалдар пішіндері. Модифицирлеу үрдістері.Пластикалық деформация және металдардың механикалық қасиеттері. Кернеу мен деформация. Серпімді және пластикалық деформация. Металдардың теориялық және пластикалық беріктігі. Деформациялық беріктендіру.
Деформацияланған металдың құрылымы мен қасиеттеріне қыздырудың әсері. Материалдардың механикалық қасиеттері. Механикалық сынақтар әдістері.Қорытпалар теориясы. Қорытпалар теориясынан негізгі мәліметтер. Қорытпалардың фазалық құрамы. Қатты ерітінділер. Химиялық қосмылыстар. Қос қорытпалардың күй диаграммасы. Фазалар ережесі мен кесінділер ережесінің қолданылуы.«Темір-цементит» және «темір-графит» күй диаграммалары.Болаттар мен шойындардың классификациясы және маркалануы. Металл мен қорытпалардын стандарттау. Қасиеттері.Термиялық өндеудің негіздері.Болатты термиялық өндеудің негізгі түрлері. Болатты қыздыру және суыту кезіндегі түрленулер. Перлитті, бейнитті және мартенситті түрленулер.Термиялық өндеудің негіздері. Қыздыру температурасын тандау. Суыту және суыту орталары.Бірінші және екінші текті күйдіру. Нормальдау. Шындау және жұмсарту. Болаттардың шындалуы мен шынықтырылуы. Әр түрлі термиялық өндеулер жүргізу технологиясы.Металдар мен қорытпаларды химия-термиялық өндеу. Бұйымдарды цементтеу, азоттау.Конструкциялық және құрал-сайман болаттары. Әдеттегі сапалы көміртекті болаттар, сапалы болаттар. Легірленген болаттар. Рационал легірлеу негіздері және легірлеуші элементтер ролі. Легірленген болаттар классификациясы және маркалануы, қасиеттері.Түсті металдар және олардын қорытпалары. Металемес материалдар.Түсті металдар мен қорытпалар. Алюминий және оның қорытпалары. Деформацияланатын және құйылатын алюминилі қорытпалары.Мыс және оның қорытпалары. Түсті металдар мен қорытпаларды термиялық өндеу, қасиеттері.Металл емес материалдар. Пластикалық массалар. Жалпы сипаттамасы, құрамы, құрылуы, қасиеттері, маркалануы. Қолдану салалары.Композиттік материалдар. Жалпы сипаттамасы. Коспозиттік материалдарды құру принциптері. Композиттік материалдар түрлері. Композиттердің металл, керамикалық және полимер матрицамен қасиеттері. Қолдану салалары.
|
Оқу үрдісінің нәтижелері /формы итогового контроля/
|
Болашақ мамандарға бөлшектер қалыптастырудың негізгі технологиялық әдістер тұралы білім бері; қазіргі өндіріс мүмкіншіліктеріне, сондай-ақ өндеудің әртүрлі технологиялық әдістерінің даму және жетілдіру перспективаларымен таныстыру.
- құрылыммен және материалдардың қасиеттерінің құрам аралық тәуелділікті орнату;
- материалдарды нығайту тәсілдерін , термиялық және химия - термиялық өңдеу тәжірибелерін және басқа теориянын зерттеу;
- қазіргі замандағы металл және металл емес материалдардың негізгі топтарын. /Ағымдағы үлгерімді бақылау , қорытынды бақылау (емтихан)/.
|
Оқытудың техникалық және электронды құралдары
|
Таратырылатын материал – 15 дәріске, плакат – 30 дана, зертханалық және практикалық жұмыстарға арналған әдістемелік нұсқаулар, дәрістер конспекті, компьютерлік бағдарлама -1200 МВ.
|
Әдебиеттер
|
Пәннің әдістемелік оқу құралдармен және техникалық жабдықтармен қамтамасыз етілуі.
Негізгі оқу кұралдары:
1. Лахтин Ю.М.,Леонтьев В.П. Материаловедение М.,Машиностроение.1980.
2. Сидорин И.И. Основы материаловедения М.,Машиностроение.1976.
3. Геллер Ю.А.,Рахштадт А.Г. Материаловедение М. Высшая школа. 1989.
4.Дриц М.Е. Материаловедение и технология конструкционных материаллов М.Металлургия.1990.
5.Кашенко Г.А. Основы материаловедения М.Металлургия.1957.
6. Сейтказенова К.К. Методическое указание к практическим занятиям по материаловедению и ТКМ. ЮКГУ 2008г. 47с.
Қосымша:
7.Солнцев Ю.П. Материаловедение и технология конструкционных материаллов М.,Машиностроение.1988.
8.Гуляев А.П. Материаловедение М.,Машиностроение.1986.
9.Кузьмин Б.А. Металлургия металлов и конструкционных материаллов М.Металлургия.1977.
10.Болховитинов Н.Ф. Материаловедение и термообработка. М. : Металлургия.1965.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
