Паскаль тілін оқытуда интерактивті тақтаны қолдану

2.2. Паскаль тілін оқытуда интерактивті тақтаны қолдану

Интерактивті таќта – ѓажайып ќ±рал. Интерактивті таќтаны тиімді пайдалана білгенде ѓана жаќсы нєтижеге ќол жеткізуге болатынын есте ±стауымыз керек. Ќазіргі кезде облысымыздыњ 108 мектебінде интерактивті таќта бар. Биыл интерактивті таќта саны 807-ге артпаќ. Б±л мемлекетіміздіњ білім саласын басым баѓытта дамытуѓа ќадам жасаѓаныныњ белгісі. Интерактивті таќтаныњ м‰мкіндіктері мол. Тек оны пайдалану жолдарын ‰йреніп алу керек. Б±л ѓажайып ќ±рал д±рыс пайдалана білсе ±стаздарѓа таптырмайтын кµмекші бола алады.

Интерактивті таќта интернетпен аќпаратты алуѓа м‰мкіндік жасаумен бірге ±стаздар ‰шін керемет кµрнекі ќ±рал да бола алады. Барлыќ пєндер бойынша сабаќќа ќажетті материалдарды алдын – ала дайындап ќойып, сабаќ барысында пайдаланудыњ тиімділігі µте жоѓары болатыны белгілі. Еліміздегі барлыќ мектептер интерактивті таќталармен ќамтамасыз етілуде. Енді осындай ѓажайып ќ±ралды тиімді пайдалануды ќолѓа алѓан жµн. Мектептегі интерактивті таќтаныњ болѓаныныњ µзі ±стаздардыњ µз шеберліктерін шыњдауына, оќушылардыњ сапалы білім алуына игі ыќпалын тигізеді.

Интерактивті таќтамен сабаќ µту ‰шін м±ѓалімніњ компьютерлік

сауаттылыѓы жоѓары болуы тиіс. Сондыќтан ол компьютермен ж±мыс істеуді ‰йренуге ±мтылады. Оќушылар да интерактивті таќтамен ж±мыс жасау жолдарын тез ү йреніп алады. Б±л мектептегі білім сапасыныњ жаќсаруына ыќпал етеді. Білімді бала болашаќта білікті маман болып Ќазаќстанныњ бєсекеге ќабілетті ел болуын ќамтамасыз етеді.

2007 жылѓы 3 ќырк‰йек к‰ні Елбасымыз Н±рс±лтан Назарбаев ел тарихында тұњѓыш рет “Жања єлемдегі жања Ќазаќстан” деген таќрыпта интерактивті сабаќ µткізді. Оны бір мезгілде еліміздегі 1000 мектептегі 6500 оќушы тыњдады.

Астанадаѓы Райымбек батыр атындаѓы №50 “Ќазѓарыш” мектеп – лицейінде Елбасымыз Н±рс±лтан Назарбаев µткізген интерактивті сабаќ еліміздіњ білім саласындаѓы айтулы оќиѓа болды.

Болашаќта барлыќ м±ѓалімдер Он-лайн режимінде интерактивті таќтамен ж±міс істеу принциптерін, таќтаны оќу процесінде дидактикалыќ жєне кµрнекілік ретінде ќолдануды білуі керек.

Таќтаныњ негізгі ќ±рылѓылары:

-Ж‰йелік блок;

-Мультимедиялыќ (LSD) проекторы;

• 
  Интерактивті таќта;
  
• 
  Дыбыс ќ±рылѓылары;
  
• 
  Микрофон;
  
• 
  Видео камера.
  

Таќтамен ж±мыс істеудіњ тиімділігі тµмендегідей:

1. 
   Єлемдік дењгейде инновациялыќ технологияны ќолдану;
   
2. 
   Аќпараттыќ ж‰йелер мен аќпараттыќ ресурстарды ќолдау жєне дамыту жолдарын ‰йрену;
   
3. 
   Білім саласында аќпараттыќ – комуникациялыќ инфраќурылымыныњ заманауи ж‰йесін ќ±ру;
   
4. 
   “Электронды басшылыќ” платформасын дамыту, білім саласыныњ ќызметкерлерімен µзвара интернет желісі арќылы, пікір алмасу;
   
5. 
   Заманауи аќпараттыќ-коммуникациялыќ технологияларды тиімді пайдалана отырып, білім сапасын арттыруѓа, мектепаралыќ интерактивті таќтаныњ кµмегімен ашыќ сабаќтар µткізуге, сабаќта пікірталастар ±йымдастыруѓа жаѓдай жасау;
   
6. 
   12 жылдыќ білім берудіњ жања ж‰йесіне µту барасында даму технологиясын єлемдік дењгейге кµтере отырып, м±ѓалімдердіњ кєсіптік шеберлігін кµтеру, єрбір педагог ќызметкерініњ атќаратын міндетін ж‰зеге асыруына жаѓдай жасау.
   

Интерактивті тақтаның суреті төмендегідей:

“Activstudio” жєне “Smart Notebook” баѓдарламаларында кез-келген пєнніњ м±ѓалімдері µзініњ сабаѓында ќолданатын материалдарды алдын ала компьютерге енгізіп, саќтап ќоя алады. Лекциялыќ, практикалыќ тапсырмалар, топпен ж±мыс істеу, аќпараттыќ технологияларды ќолдана отырып сабаќта презентацияларды ќ±ру, графикалыќ, мєтіндік, таблицалыќ редакторларда еркін ж±мыс істеу. Жаппай оќушыларды пєн сабаќтары бойынша сұраќ-жауаптармен тестілеу, электронды оќулыќтарды, видео, аудио, фото объектілерде ж±мыс ж‰ргізу жолдарын ќолдануѓа болады.

Білім мекемелерінде сапалы білім беруді ќамтамасыз ету маќсатында мектеп м‰ѓалімдерін аттестациялау ж‰ргізілді. Мектеп м±ѓалімдерін аттестациялау кезінде пєн мамандыќтары бойынша сынамалы интерактивті тестілеуінен білім дењгейін электронды н±сќада аныќтау 2007 жылѓы 12 ќазанда облысымыздыњ 95 мектебінде µтті.

Мектеп директоры емтихан µткізілетін компьютер кабинетін жабдыќтауѓа, компьютерлердіњ, принтердіњ ж±мыс істеуін, дискет, ќаѓаздар болуын ќамтамасыз етуге, емтихан ќабылдаушы информатика пєні м±ѓалімініњ дайындыѓын ќадаѓалауѓа, жалпы емтихан тапсыруды ‰йымдастыруѓа, м±ѓалімдер тарапынан емтихан тапсыру ережесінењ б±зылмауын ќадаѓалауѓа, µз уаќытысында ќаѓаз ќ±жаттарына ќол ќоюѓа жєне мµрмен бекітуге, хаттамаларды сауатты толтыруѓа, тіркеу журналына тест тапсырушы педагог ќызметкерлерініњ тізімін алдын ала дайындап µткізуге, єрбір тапсырѓан топ емтихандарыныњ ведомостын ќаѓаз бетіне шыѓаруѓа жєне ќол ќоюѓа, мµрмен бекітуге жауапты болады.

Ќазіргі жас жеткіншектердіњ аќпараттыќ технологияларды жаќсы мењгеруі керектігі ќоѓамныњ талабынан туындап отыр. Ќазаќстан бєсекеге ќабілетті елге айналуы ‰шін ењ алдымен азаматтары бєсекеге ќабілетті болуы керек. Білімді азамат, білікті маман ѓана бєсекеге ќабілетті болатынын ескерсек, мектептерді компьютерлендіруге, интерактивті таќталармен жабдыќтауѓа кеткен ќыруар ќаржылар ертењ-аќ еселеп ќайтадыемес пе. Мемлекеттіњ мектептерді интерактивті таќталармен жараќтандыруѓа ж±мсаѓан мол ќаржысы ±стаздар ќауымы осынау ѓажайып ќ±ралды тиімді пайдалана білгенде ѓана µтеледі.

Оқушылардың білімін тексеру үшін арнайы тест құрылған. Ол тест Паскаль тіліне арналып, Delphi тілінде құрылған.

Тест 25 сұрақтан тұрады. Оның суреті төменде көрсетілген:

2.3. Паскаль тілін оқыту интерфейсін программалау

Мультимедиялық технологиялар

Мультимедиялық технологиялар- бейнелік және аудио эффектілік әр түрлі мцльти программалық мүмкіндіктерді интерактивті программалық жабдықтың басқаруымен орындата алатын электрондық құжаттарды дайындау тәсілдері.

Мультимедия құралдары деп әр түрлі орталарды: Графиканы, гипермәтінді, дыбысты, анимацияны, бейнелік көріністерді пайдалана отырып тұтынушының компьютермен әрекеттесуін жүзеге асыратын аппараттық және программалық құралдардың біріктірілген кешендерін айтады.

Мультимедия жарнамалық бизнесте, компьютерлік ойындар жасауда кең қолданылады. Мультимедия технологияларынының қызықты мүмкіндіктері электрондьщ оқу құралдарын жасауда және де басқа оқып үйренуге арналған материалдар дайындауда көп пайдаланылады. Мультимедиялық технологияларды кеңінен қолдану оқытудың қазіргі компьютерлік технологияларын дамытудың жаңа бағыттарын дамытуға зор үлес қосып келеді.

Мультимедия технологиялары кұралдарын оқу-әдістемелік материалдары кешендерін жасауда қалай қолдануға болады? Оларға әр түрлі мультимедиялық эффектілерді жай мәтіндермен салыстырғанда қандай көлемде қосуға болады? Оқу құжаттарында мультимедиялық қосымшалар пайдалануға шек қойыла ма? Осындай мәселелерді шешу бағытында нақты зерттеу жұмыстарын жүргізу керек, өйткені гармонияны бұзу, өте жарқын, әсерлі қосымшаларды, мультимедиялық эффектілерді шамадан тыс қолдану оқушылардың жұмыс қабілетін төмендетіп, оларды тез шаршатуы да ықтимал. Осындай сұрақтарға жауап беру, оқыту ісіндегі шамадан асып шарықтауды болдырмай, оқу-әдістемелік материалдарын тек эффектілі түрде көрсетпей, оның тиімді жағын қамтамасыз етуі керек.

Мұндай оқулықтың мынадай бөлімдері болады: теориялық бөлім, бақылау тапсырмалары, лабораториялық жүмыстар, өзін-өзі тексеру сүрақтары. Бұлар қалыпты оқулықтарда да болады. Бірақ электрондық оқулық көлемі шағын (бір компакт-дискіге толық сияды), оның ішінде балаларды қызықтыратын бейне фильмдер, дыбыстық үлгідегі мәтіндер мен әндер болғандықтан, оның берері мәліметі де толығырақ болады. Дискіні пайдалану да жеңіл, түсінбей қалған жағдайда бір оқыған материалға қайтып оралу да қиын емес. Кітапты парақтап отырғаннан гөрі пернелерді басып кез келген тақырыпқа да оңай көшуге де болады. Мұндай оқу құралы балаларды қызықтырып, сол пәнді ары қарай тереңдетіп оқуға итермелейтіні сөзсіз, әрине білім деңгейіне әсер етпей қоймайды.

Мультимедиялық технологиялар мұғалімдерге қалыпты оқыту жүйесінің бұрынғы тәсілдерінен бас тартып, еңбек етудің интеллектуалдық түрлерін пайдалануға мүмкіндік туғызып, оқу материалдарын басты көлемдерін бұрынғыша азайтып, жаңа тәсілдің жақсы жақтарын кеңінен қолдануға итермелейді.

Жаңа мультимедиялық технологияларға байланысты компьютерлік программаларды да көрнекі материал ретінде қолданып, тесттер және бақылау жұмыстар өткізіп, шығармашылықты дамытатын есептер шығарып, қашықтан оқыту сабақтарына қатысып, бұрынғы қалыптағы тәсілмен қоса компьютерлерде де жұмыс істеуді қатар атқарып, әрбір балаға бағытталған ойын сабақтарын т.с.с. жасау мүмкін болып отыр.

Паскаль тілін оқытуды интерактивті тақта арқылы ұйымдастыруды программалау электронды оқулығын құруда Delphi визуальды программалау ортасы мен HTML программалау тілі қолданылды. Мәтіндерді осылай байланыстыра отырып, белгілейтін мүмкіндікті беретін HTML тілі. Оның дұрыс нәтиже алуды қамтамасыз ететін өз заңдылықтары мен нәтижелері бар.

HTML тілінде мәтінді пішімдеу тәсілдерінің де бар екенін айтып кету керек, бірақ жалпы тұрғыдан алғанда құжаттың мазмұны кең оны безендіріп көрсету жолдарының айырмашылығы сақталып отырады. Мысалы, тілдің соңғы HTML 4.0 нұсқауында мәтінді пішімдеу командаларын пайдалану ұсынылмыған. HTML - бұл - құжат аты .htm қосымшасы бар, қарапайым құжат. HTML – тілінде жазылған файлды қажетті HTML файлының кеңейтілуімен дискіде сақтасақ, оның белгішесі өзгеріп Интернетте көруге болатын түрге айналады.

Төменде программаның негізгі беті көрсетілген:

1-сурет.

1- суреттегі Turbo Pascal тіліне арналған электронды оқулық сілтемесін басқанда 2-сурет ашылады.

2-сурет.

2-суреттегі Турбо Паскаль сілтемесін басқанда программаның мазмұны ашылады.

3-сурет.


3-суреттегі Турбо Паскаль ортасын жүктеу сілтемесін шерткенде 4-сурет ашылады:

4-сурет.

3-суреттегі зертханалық жұмыс сілтемесін шерткенде 5-сурет ашылады.

5-сурет.

5-суреттегі лабораториялық жұмыс1 сілтемесін шерткенде 6-сурет ашылады.

6-сурет.


ҚОРЫТЫНДЫ

Мен бұл тақырыпта Паскаль тіліне толық сипаттама бердім және осы тақырыпқа электрондық оқулық жасадым. Бұл электронды оқулықты Delphi объектілі – бағдарлы программалау тілінде жасадым. Диплом жұмысым екі тараудан тұрады. Теорилық бөлімде Delphi объектілі – бағдарлы программалау тілі туралы мәліметтер жаздым. Бірінші тарауда Паскаль тілі туралы мәліметтер енгізілді. Соның ішінде қарапайым операторлар, таңдау және тармақталу операторлары, қайталану операторлары және көмекші программаларға толық сипаттама берілді.

Екінші тарауда Паскаль тілін оқытуды интерактивті тақта арқылы ұйымдастыру жолдары қарастырылған. Оның ішінде интерактивті тақта және онымен жұмыс жасау технологиясы, Паскаль тілін оқытуда интерактивті тақтаны қолдану, паскаль тілін оқыту интерфейсін программалау мүмкіндіктері қарастырылған.

Интерактивті таќта интернетпен аќпаратты алуѓа м‰мкіндік жасаумен бірге ±стаздар ‰шін керемет кµрнекі ќ±рал да бола алады. Барлыќ пєндер бойынша сабаќќа ќажетті материалдарды алдын – ала дайындап ќойып, сабаќ барысында пайдаланудыњ тиімділігі µте жоѓары болатыны белгілі. Еліміздегі барлыќ мектептер интерактивті таќталармен ќамтамасыз етілуде. Енді осындай ѓажайып ќ±ралды тиімді пайдалануды ќолѓа алѓан жµн. Мектептегі интерактивті таќтаныњ болѓаныныњ µзі ±стаздардыњ µз шеберліктерін шыњдауына, оќушылардыњ сапалы білім алуына игі ыќпалын тигізеді.

Интерактивті таќталардыњ басќа кењ аумаѓын презентацияларда, мєжілістерде жєне семинарларда ќолдануѓа болады.

Программа Delphi объектілі-бағдарлы программалау тілінде құрылған. Delphi программасы өте күрделі программалардың бірі болып табылады. Ал информатика және алгоритмдеу салаларында, айтпаса да белгілі, өте кең көлемде қолданылады. Бұл салада әрі қарай жұмыс істесе әлі де өте үлкен жетістіктерге ие бола жататынымызға сенуге болады.

Интерактивті ортада Паскаль тілін оқыту жоғарғы сыныптарға арналған. Осы Паскаль тілі туралы Delphi объектілі-бағдарлы программалау тілінде электронды оқулық құрдым.Программада теориялық мәліметтер мен лабораториялық жұмыстар қамтылған. Сонымен қатар оқушылардың білімін тексеру үшін арнайы құрастырылған. Бұл тесттегі сұрақтар Паскаль тілінен берілген.

Қорыта айтқанда, дипломдық жұмысқа қойылған мақсаттар түгел орындалды. Бұл оқулықты мектеп пен жоғарғы оқу орындарында қолдануға болады.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. 
   А. И. Петров, В. Е. Алексеев и др. Вычисльтельная техника и программирование, М., 1990
   
2. 
   О. Камардинов. Информатика. 1-бөлім, Ш., ЮКПО «Полигр.», 2000
   
3. 
   О. Камардинов, С.Азаматов. Информатика негіздері, А., «Рауан», 1993
   
4. 
   О.Камардинов. Паскаль тілінде программалау, А., РБК, 1994
   
5. 
   О.Камардинов. Есептеуіш техника және программалау, а., РБК, 1997
   
6. 
   Зубов В.С. Программирование на языке TURBO PASCAL. Версий 6.0 и 7.0 – М., 1997
   
7. 
   Файсман А. Профессиональное программирование на языке Турбо Паскаль, 1992
   
8. 
   Марченко А.Н, Марченко П.А. Программирование в среде Turbo Pascal 7.0: Торосенко В. П – 8-е изд-Киев.: Век, Спб.: Корона Принт, 2004.-506 б.
   
9. 
   О.Камардинов.Паскаль тілінде программалау,А.,РБК,1994ж
   
10. 
    О.Камардинов.Оқу құралы.Шымкент,2000,246бет
    
11. 
    Н.Ы.Омарова,К.У.Тұрмағамбетова,К.Н.Нүриденова.Паскаль тілінде программалау негіздері.Алматы, “Білім”баспасы,1996ж,-136б.
    
12. 
    К.Боон.Паскаль для всех/Перевод с гол.В.С.Макарова.,Под ред.Н.Н.Слепова.-М.,1988г
    
13. 
    Гофман В. Хомоненко А. Delphi 5. - СПб.: БХВ-Петербург, 2001.
    
14. 
    Дантеманн Джефф, Мишел Джим. Программирование в среде Delphi.
    
15. 
    Конопка Р. Создание оригинальных компонент в среде Delphi.
    
16. 
    Н. Культин. Delphi в задачах и примерах. – СПб.: БХВ-Петербург, 2003.
    
17. 
    Сван Т. Основы программирования в Delphi для Windows 95.
    
18. 
    Шумаков П.В. Delphi 3 и создание приложений баз данных.
    

Қосымшалар

unit Unit4;

interface

uses Windows, SysUtils, Classes, Graphics, Forms, Controls, StdCtrls,

Buttons, ExtCtrls, jpeg;

type

TAboutBox = class(TForm)

Panel1: TPanel;

ProgramIcon: TImage;

ProductName: TLabel;

OKButton: TButton;

Label1: TLabel;

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

AboutBox: TAboutBox;

implementation

{$R *.dfm}

end.

[Options]

Mode=1

MixQst=1

MixAns=1

TimeLimit=60

QstLimit=25

GlobalTimeLimit=11

UsePath=C:\Documents and Settings\Жан\Рабочий стол\тест (препод)\ТЕСТ\

ShowRightAnswers=1

[Families]

Count=16

1=Айдаболова Ф

2=Дґненбаева Д

3=Болатова Г

4=Ермекова Б

5=Есімханова М

6=Жумабаева Ж

7=Имамбекова А

8=Ибраимова Ж

9=Изкенова Н

10=Ќауынбаев Б

11=Сидиков У

12=Махажанова С

13=Түймебекова Л

14=Түктібаева А

15=Өмірзаќова Д

16=Шаймерденова Г

{ Turbo Crt }

{ Copyright (c) 1985,90 by Borland International, Inc. }

program CrtDemo;

{ Example program that uses the Crt unit. Uses the following routines

from the Crt unit:

ClrScr

DelLine

GoToXY

InsLine

KeyPressed

ReadKey

TextBackground

TextColor

TextMode

WhereX

WhereY

Window

Write

WriteLn;

Also uses LastMode and WindMax variables from Crt unit.

1. Init routine:

- Save original video mode. On an EGA or VGA, use the 8x8 font

(43 lines on an EGA, 50 on VGA).

- Setup LastRow to preserve last line on screen for messages

(preserves last 2 lines in 40-column mode). Setup LastCol.

- Initialize the random number generator.

2. MakeWindow routine:

- Puts up random-sized, random-colored windows on screen.

3. Program body:

- Call Init

- Loop until Contrl-C is typed:

- Echo keystrokes (Turbo Pascal windows automatically wrap

and scroll).

- Support special keys:

inserts a line at the cursor

deletes a line at the cursor

, , ,

position the cursor in the window

generate random text until a key is pressed

creates another random window

exits the program