Факультеттің оқу-әдістемелік кеңесінің төрағасы
Тақырыбы: Өнімнің негізгі ақауларының жіктелуі
жүктеу/скачать 0.72 Mb.
|
| Тақырыбы: Өнімнің негізгі ақауларының жіктелуі
Дәрістің жоспары: 1 «Ақау», «жарамды өнім», «сапасыз өнім» жөнінде түсінік 2 Ақаулардың жіктелуі 3 Өнімнің жұмыс істеу қабілетіне ақаулардың тигізетін әсері 1 МЕСТ 15467 сәйкес «ақау» терминіне мынадай анықтама берілген-орнатылған талаптарға әрбір бөлек өнімнің сәйкес келмеуі. «Ақау» - терминін өнімнің сапасын бақылау кезінде оны дайындау, ремонт жасау, сапа бойынша қабылдау кезеңдерінде қолданылады. Бір ақауы болса да бар бұйымдар ақаулы бұйымдарға жатады. Жарамды өнім деп орнатылған барлық талаптарды қанағаттандыратын өнімді айтады. Мұндай өнім ақаусыз болады, немесе нормативтік құжаттарда берілген ауытқулары болуы мүмкін. Жасырылған ақауларды өнімнің өмірлік циклының келесі кезеңдерінде табу дегеніміз жарамды деп қате саналған бұл өнім ақаулы екенін білдіреді. Сапасыз өнім (брак) – ақауы бар мұндай өнім тұтынушыға жіберілмеу керек. Брак жөнделетін болады, яғни табылған ақауларды жоюға келеді және жөнделмейтін болады, мұнда табылған ақауларды әртүрлі себептер, мысалы технологиялық және экономикалық себептер бойынша жоюға келмейді. 2 Ақаулардың жіктелуі мынандай : 1. Өнімнің сапасына әсер етуі бойынша ақаулар критикалық, маңызды және маңызы аз деп бөлінеді. Критикалық ақау - мұндай ақауы бар өнімді қолдануға қауіпті болып есептеледі. Себебі бұл ақау өнімнің бұзылуына әкеп соқтырады. Бақылау құралдары мен әдістерін таңдау нақты материалдарда, жартылай критикалық ақауларды табу мен оларды жоюға бағытталу керек. Маңызды ақау - бұл ақау өнімді белгіленуі бойынша қолданылуына және оның ұзақтылығына әсер етеді. Бірақ бұл ақау критикалық болып табылмайды. Маңызды ақаулардың әсер ету деңгейі өнімді қолдану тиімділігімен анықталады. Мұндай жағдайда толық бақылауды, ал кейбір жағдайда тұтынушылар үшін қауіпі төмен болған кезде, таңдаулы бақылау жүргізіледі. Маңызы аз ақау – бұл ақау белгілену бойынша және оның ұзақтылығына әсер етуі бойынша өнімді қолданылуына көп әсер етпейді. 2. Табу мүмкіндігі бойынша ақаулар нақты және жасырылған болып екіге бөлінеді. Нақты ақау - бұл ақауды табу үшін нормамен құжаттамада осы бақылау түріне міндетті сәйкес ережелері, әдістері мен құралдары беріледі. Ақаудың бұл түрі өнімнің сыртқы түрін бақылау және өлшеу аспаптарының көмегімен қарау кезінде табылады. Жасырылған ақау – бұл ақауды табу үшін осы бақылау түріне міндетті нормамен құжаттамаларда сәйкес ережелер, әдістер мен құралдар кезінде немесе басқа қосымша тексерулерді өткізген кезде табылу мүмкін. 3. Жою мүмкіндігі бойынша ақаулар жоюға келетін және жоюға келмейтін болып екіге бөлінеді. Жоюға келетін ақау - бұл ақауды техникалық құралдардың көмегімен жоюға келеді және экономикалық жағынан тиімді болып есептеледі. Жоюға келмейтін ақау - ақауды техникалық құралдардың көмегімен жоюға келмейді және тиімсіз болып табылады. 4. Шығу тегі (пайда болуы) бойынша ақаулар шикізаттық, техникалық, сақтау, тасымалдау, тұтыну және пайдалану кезінде пайда болатын ақаулар. 5.Таралуы бойынша ақаулар жергілікті және көп жерге таралатын болады. Жергілікті ақау - өнімнің біраз бөлігін көлемін алатын ақау. Көп жерге таралатын ақау - өнімнің үлкен бөлігін (көлемін) алатын ақау. 3. Әртүрлі ақаулар өнімнің жұмыс істеу қабілетіне қалай әсер етеді? Ақаулардың қауіпін бақылау кезінде өнімнің жұмыс жасау жағдайларын және оның материалдарының қасиеттерін ескеру қажет. Сипаты жағынан бірдей ақау өнімді тұтынудың бір жағдайларында қауіпті болып, ал басқа жағдайларында қауіпсіз болуы мүмкін. Әр бір өнім үшін нақты ақаулардың түрлерін орнату керек. Ақаулардың алдын ала диагностикасы өнімнің сапасын, қауіпсіздігін және сенімділігін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар оның шығындарын азайтуға көмектеседі. Халықаралық тәжірибеде кәсіпорындарда сапа жүйелерін енгізу салдарынан «ақау» термині орнына «сәйкес емес» термині көбінесе қолданылады. «Сәйкес еместік» критикалық, маңызды және маңызды емес деп жіктеледі. Егер кәсіпорындарда сапаға көңіл бөлінбесе, онда осы ақаулар мен бракты жою үшін кµптеген қаражат керек етіледі. Ақауларды жою үшін бағдарламаларды дайындау арқылы үлкен тиімділік алуға болады. Өздікбақылауға арналған сұрақтар: 1 Ақаулы өнім деп қандай өнімді айтады? 2 Өнімнің сапасына әсер етуі бойынша ақаулар қалай жіктеледі? 3 Табу мүмкіндігі бойынша ақаулардың жіктелуі қандай? 4 Жою мүмкіндігі бойынша ақаулар қандай болады? 5 Шығу тегі (пайда болуы) бойынша ақаулардың түрлерін атаңыз? 6 Таралуы бойынша ақаулар қалай бөлінеді? 7 Өнімнің жұмыс істеу қабілетіне ақаулар қалай әсер етеді? Ұсынылатын әдебиеттер: 1 Федюкин В.К. Основы квалиметрии. Управление качеством продукции. Учебное пособие. – М.: Информационно-издательский дом «Филинъ», 2004. – 296 с. 2 Фомин В.М. Квалиметрия. Управление качеством. Сертификация. Курс лекций. – М.: ЭКМОС, 2000. – 320 с. 3 Шишкин И.Ф., Станякин В.М. Квалиметрия и управление качеством: Учебное пособие. - М.:Изд-во ВЗПИ, 1992.-255 с. жүктеу/скачать 0.72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|