Ғылыми жобаның бағыты: Математика және экология арасындағы пәнаралық байланыс Ғылыми жобаның мақсаты: «Математика және экология»
Мектеп математикасы – экологиялық құзіреттілікті дамыту құралы
жүктеу/скачать 37.87 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Түйін сөздер
| 4. Мектеп математикасы – экологиялық құзіреттілікті дамыту құралы
Қазіргі кездегі экологиялық мәселелер адамзат қызметінің барлық салаларына әсер етеді, сондықтан мектеп оқушыларын ықтимал экологиялық қауіптердің алдын-алумен таныстырып оқыту қажет. Экологиялық білім беруді енгізу қажеттілігі және оқушылардың экологиялық мәдениетін қалыптастыру өзекті мәселе болып табылады. «Математика» пәні аясында экологиялық білім беруді ұйымдастырудың ерекшеліктері қарастырылады. Пәнаралық кіріктіріп оқыту, математика мен экологияны байланыстыра оқыту мәселесін дамытуды көздейді. Оқушылардың экологиялық білімімен қатар экологиялық мәдениетін дамытуға әсер ететін негізгі бағыттар анықталады. -Экологиялық мазмұндағы мәтінді есептердің мазмұны және міндеттері көрсетіледі. -Экологиялық мазмұндағы мәтінді есептердің оқушылардың пәнге деген қызығушылығына, есептерді шығаруға ынтасының артуына қалай ықпал ететіні қарастырылады. -Оқушылардың экологиялық мәдениетін арттыру мақсатында бірнеше экологиялық мазмұндағы есептердің мысалдары келтірілді. -Мәтінді есептерді шығару арқылы оқушыларда қалыптасатын дағдылар баяндалады. -Оқушылардың экологиялық мәдениетін қалыптастыруға бағытталған математиканы оқытуда оқушылар мен мұғалімнің өзара әрекеттесуінің негізгі формалары айтылып отырылады. -Математикалық экологияны негізгі әдістері көрсетіледі. -Математиканы негізгі қолданбалы аспектісі болып табылатын экологиялық мониторинг туралы түсінік берілді. -Мектеп математикасының экологиялық құзіреттілігі дамытудағы негізгі құралдардың бірі болып табылатыны бірнеше дәлелдермен көрсетілді. Тапсырмалар оқушылардың математикадан жаңа білім алу қажеттілігіне әкелетін етіп таңдалуы керек, ал осы қажеттіліктің әсерінен алынған білім тек тапсырманы ғана емес, сонымен қатар қолданбалы сипаттағы бірқатар басқа мәселерді де шешуге мүмкіндік береді. Проблемалық есептерді жасау үшін қолданбалы тапсырмалардың жеке бөліктерін пайдалануға болады. Оқушылардың білімін бекіту және тереңдету кезінде жалпы есептерді қарастыру қажет. Мәтінді есепті тұжырымдау үшін жаңа оқу материалын ұсынар алдында практикалық мазмұны бар тапсырмаларды қолдану керек, олар дәлдікпен шешудің қарапайымдылығымен сипаттайды. Қоршаған ортадан алынған мысалдар оқушыларға математиканың практикалық маңыздылығын, оның тұжырымдарының кең спектрін ашуға мүмкіндік береді. Бұл мысалдар қарапайым, оқушылардың түсінуне қол жетімді болуы керек. Оқушылардың математикалық білімді өздері білетін өмірлік құбылыстарда қолдану мысалдарын өз бетінше табуға және осы мысалдарды жауаптарында қолдануға тарту маңызды емес. Нақты заттарға, олардың модельдеріне немесе сызбаларына таныс геометриялық пішіндерді бөлумен байланысты жаттығуларды орындау үлкен танымдық құндылық болып табылады. Мұндай жұмыс оқушылардың кеңістік көріністерін дамытуға, олардың көкжиегін кеңейтуге ықпал етеді және оқытудың өмірмен байланысын нығайтудың, қиялды дамытудың тиімді құралы болып табылады. Педагогикалық және математикалық психология саласындағы маман Л.М. Фридман: «Қиял математиканы үйренуде үлкен рөл атқарады. Бұл оқушыға ауызша мұғалімнің немесе кез-келген жағдайдың оқулығының негізінде осы жағдайдың психикалық көрнекі бейнесін жасауға мүмкіндік береді, онсыз мәтінді есепті шешу мүмкін болмайды» деген болатын. Шынымен де мәтінді есептердің мазмұны оқушыларды модель құруға, елестетуге, ойша бейнесін құруға көмектеседі. Келтірілген мысалдар практикалық тұжырымдармен бірге жүруі керек. Оқушылардың математикадан білімдерін бекіту және тереңдету үшін практикалық мазмұны бар есептерді қолдану формалары әртүрлі. Бұл тапсырмаларды бүкіл сынып жұмысында, оқушылармен жеке жұмыс жасау үшін, оқушыларға және оның қосымшаларына шығармашылық тапсырмалар ретінде қолдануға болады. Математикадан білімді бекіту үшін практикалық мазмұны бар есептерді қолднауға болады: Мектеп математикасы – экологиялық құзіреттілікті дамыту құралы; - оларды шешу кезінде математиканы өндірістік қызметте қолданудың сипаттамалық аспектілері ашылады; - шешімі математикадан зерттелетін материалды тартуға бағытталған; - оларды шешудің әдістері мен нәтижелері практикада қолданылуы мүмкін. Оқушылардың білімін бекітуге арналған тапсырмалар жүйесін практикалық мазмұны бар есептермен осы шамалардың жетіспейтін мәндерімен, ал кейбір жағдайларда жетіспейтін мәліметтермен толықтырып отырған абзал. Бұл оқушылардың өлшеулерді орындау, кестелер мен анықтамаларды пайдалану сияқты пайдалы дағдыларын дамытуға жағдай жасайды, олардан белгілі бір шамалардың мәнін алуға немесе белгілі бір мәселені шешу үшін қандай мәліметтер қажет екенін білуге болады. Математика дағдыларды дамытуға, табиғи обьектілер мен құбылыстардың жағдайын, табиғи және әлеуметтік ортадағы адам қызметінің оң және теріс салдарын сандық бағалауға жағдай жасайды деп айта аламыз. Мәтіндік есептер тіршілік ету ортасы, оған қамқорлық жасау, табиғатты ұтымды пайдалану, оның табиғи байлығын қалпына келтіру және көбейту мәселелерін ашуға мүмкіндік береді. Экологиялық мазмұны бар математикалық есептерді келесідей жіктеуге болады: 1) мазмұндық белгісі: - экологиялық ғылыммен байланысты обьектілер мен құбылыстар туралы түсінік беретін белгілі бір ақпаратты қамтитын ақпараттық есептер; - жердегі, қоршаған кеңістіктегі шамаларды анықтау немесе бағалау әдістерінің сипаттамасын қамтитын іс жүзінде бағытталған есептер; - қолданбалы есептер – мазмұнында математика әдістерімен шешуге болатын тұжырымдар. Тапсырмада қойылған мәселе экологиялық бағытта болуы керек. Мақсаты: табиғи құбылыстардағы, процестердегі математикалық заңдылықтарды анықтау. 2) Міндеттері: - экологиялық мәдениетті қалыптастыру кезіндегі ықпал ету тәсілі; - мәдени ескерткіштерді, табиғи нысандар құрылысының заңдылықтарын сипаттайтын демонстрациялық міндеттер; - экологиялық бағыттағы қандай да бір проблема қаралатын және оны шешудің ықтимал жолдары көрсетілетін проблемалық есептер; - белгілі бір экологиялық проблеманы оны шешу жолын көрсететін индикативті міндеттер. Түйін сөздер: экологиялық білім, экологиялық мониторинг, математикалық статистика, табиғат, қоршаған орта, дағды, дамыту, қызығушылық. Соңғы онжылдықтардағы адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынас мәселесі ең өзекті мәселелердің біріне айналды. Мұның себебі – табиғи орта жағдайының күрт нашарлауы: оның тозуы, кейде жойылуы. Қазіргі замандағы адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынастың негізінде экологиялық білім қалыптасты. Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев өз жолдауында: «Қоршаған ортаны қорғау және экологиялық даму – еліміз үшін алдыңғы кезекте тұрған мәселе. Мектеп математикасы – экологиялық құзіреттілікті дамыту құралы. Бүкіл өркениетті әлем жұртшылығы осы мәселемен айналысуда. Бізге де мұнай жаппай үрдістен шет қалуға болмайды. Қоғам дамуының қазіргі кезеңінде елдің негізгі стратегиялық ресурстарының бірі жастар – халықтың ең қоғамдық – белсенді топтарының бірі болып табылады. Еліміздің болашағы жас ұрпақтың өсіп-өнуіне байланысты. Жастар қазіргі уақытта табиғи ортаны сақтау және жақсарту бойынша жұмыстарға белсенді қатысуда. Бұл үдеріс жалғасу үшін оқушылардың экологиялық мәдениетін қалыптастыру қажеттілігі туындайды. Себебі жалпы білім беретін мектеп түлегін экологиялық жауапты тұлға ретінде қалыптастырудың табыстылығы туралы мәселе өзекті болып отыр. Қазақстан Республикасының Конституциясында экологиялық тәрбие азаматтардың конституциялық міндеттерді орындауы үшін қажетті және маңызды элемент ретінде қарастырылады. Қазақстан Республикасы экология заңнамасының міндеттерінің бірі: қоғамда экологиялық мәдениетті қалыптастыру, барлық білім беру деңгейінде экологиялық білімді насихаттау, орнықты дамуды қамтамасыз ету мақсатында экологиялық білім беру мен ағартуды дамыту. Халықтың экологиялық мәдениетінің деңгейі әлемдегі экологиялық жағдайға тікелей пропорционалды және экологиялық білімге тікелей байланысты. Қазіргі кезде табиғаттың адаммен дәстүрлі өзара әрекеттесу мәселелері жаһандық экологиялық проблемаға айналды. Табиғаттың барлық заңын аша отырып, адамзат үлкен күшке ие болды. Қазіргі кезде табиғат күші және табиғат байлығы ғылыми-техникалық прогресті жеделдету үшін көбірек қолданылады. Бірақ бұл дамудың зиянды жағы бар. Адамның табиғатқа келтіретін зияны артып келеді: атмосфера ластанады, теңіздер мен мұхиттардың бетінде теңіз флорасы мен фаунасына зиян келтіретін мұнай пленкасы, ормандар аз және т.б. Сондықтан біздің заманымызда адамның табиғатқа деген көзқарасының моральдық жағы ерекше маңызды. жүктеу/скачать 37.87 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|