Ғылыми журнал үш айда бір рет шығатын ғылыми журнал
жүктеу/скачать 4.7 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қорытынды. Қазақстан мемлекеттілігінің жаңа жағдайда дамуы мен нығаюы қоғамда, оның
ішінде тарих ғылымында жаңа танымдық көзқарастардың орнығуына, халықтың тарихи даму жолын бағалауда терең де шынайы ой-пікірлерге негізделген зерттеулерге, жаңа тұжырымдарға жол ашты. Оның үстіне жүздеген жылдар бойы бодандықта өмір сүруі қазақ халқының тарихының бұрмалануына, отарлық саясаттың объектісі тұрғысынан қарастырылуына әкелді. 1920-1930 жж. халқымыздың басынан өткен ашаршылық, тәркілеу және ұжымдастыру науқандары, саяси қуғын-сүргіннің шиыртпагына ілінген қандастарымыздың тағдыры талай дәуірден бері қапысыз қалыптасқан қазақ халқының тіршілік қалыбын өзгерткені белгілі. Бүгінде тарихшылар мен зерттеушілерге өткен заманның аласапыран кезеңдерін, ақтаңдақ белгілері мен көлеңкелі тұстарын архив деректері арқылы жан - жақты талдап, зерделеп, жас ұрпақтың санасында шынайы да объективті көзқарас қалыптастыру үшін мүмкіндіктер ашылып отыр. Сондықтанда Атырау обылысының 1920-1930 жж. қоғамдық - саяси өміріндегі мұнай өндірісі мен балық шаруашылының ролі мен орны зерттеу өзектілігі, өз тарапында оның ғылыми, қоғамдық-практикалық сұраныстан туындап отырғанын анықтайды. 1. 1920-1930 жылдар мұнайлы өлке дамуында ғана емес көмірсутегі өнімдерін өндіретін ұлттық кадрлардың қалыптасып, өсуінде оң өзгерістерімен сипатталады. Азамат соғысы мен шетел соғыс интервенциясы зардабынан қираған мұнай кәсіпшіліктері қалпына келтіріліп, 1925 жылы Мақат мұнай кенішінің консервациядан кейін іске қосылуы осы процестің аяқталғанын білдірді. Өлке мұнайшыларының ерен еңбегі нәтижесінде 1930 жылдары Байшонас, Ескене, Қосшағыл, Құлсары және Ақтөбе облысы мұнай кеніштері ашылып өнім бере бастады. Атыраудың қоғамдық - саяси өмірінде мұнай өнеркәсібінің дамуымен қатар Гурьев-Қандыағаш темір жолы, Каспий-Ор мұнай құбыры салынып, пайдалануға берілді. Мұнай өнеркәсібі арқасында өндірісі жоқ өңірде теміржол, құбыр жолы яғни мұнай тасымалдаушылар еңбегі дами бастады. 2. 1920 жылдары алғаш ФЗУ-лар арқылы мұнай өндірісіне жолдама алған жергілікті қазақ Отан тарихы №1 (97) 2022 ISSN 1814 - 6961 E-ISSN: 2788-9718 147 ауыл жастары, 1930 жылдары жан-жақты шыңдалған ұлттық мұнай өндірісі жұмысшыларының негізін қалады. Оның ішінде 1930 жылы Қазақстанда алғаш болып Гурьевте орта арнаулы білімді мұнайшы-техниктерді дайындайтын тау-кен мұнай техникумы ашылып, 1933 жылдан бастап өндіріс ұлттық мұнайшы техник мамандармен толыға бастады. Орынбор, Орал, Семей, Алматы, жұмысшы факультетін бітірген ондаған қазақ жастары Мәскеу, Баку мұнай институттарын бітіріп, алғашқы қазақ мұнайшы техникалық интеллигенцияның негізін салды. Сонымен бірге 1933 жылы Республикада алғашқы техникалық жоғары оқу орны тау-кен металлургия институты ашылып, өлкемізге жоғары білімді барлаушы-геологтарды дайындай бастады. Қазақстанның мұнай-газ саласындағы геология мектебінің негізі қаланды. 3. 1930 жылдардағы мұнай өндірісінің дамып жаңа кен орындарының көптеп ашуларымен және маман кадрлар дайындауындағы жетістіктерге қарамастан 1937 жылдардағы нәубет білікті мамандарды жазықсыз қуғын-сүргінге ұшыратты. «Халық жауы» айдарымен мыңдаған адамдардың тағдырын тәлкек еткен қуғын-сүргін тауқыметі мұнайлы өңірді де қатты күйзелтті. 1930 жылдың аяғында елдің қоғамдық саяси өміріндегі осындай келеңсіздік науқаны қаншама сұрапыл, ауыртпалықты болса да мұнай кәсіпшіліктері ұжымдары мен маман кадрлары қайыспай қарсы тұрып, жеңе білді. Атырау облысының 1920-1930 жж. қоғамдық - саяси өміріндегі мұнай өндірісінің ролі мен орнын сараптай келе, Елбасы атап көрсеткендей - бүгінде төл тарихымызға оң көзқарас керек. Бірақ қандай да бір тарихи оқиғаны таңдамалы және конъюнктуралық тұрғыдан ғана сипаттаумен шектелуге болмайды. Ақ пен қара - бір-бірінен ажырамайтын ұғымдар. Бұлар өзара бірлескенде жеке адамдардың да, тұтас халықтардың да өміріне қайталанбас рең береді. Біздің тарихымызда қасіретті сәттермен қайғылы оқиғалар, сұрапыл соғыстар мен қақтығыстар, әлеуметтік тұрғыдан қауіпті сынақтар мен саяси қуғын-сүргіндер аз болмады. Мұны ұмытуға хақымыз жоқ. Көп қырлы әрі ауқымды тарихымызды дұрыс түсініп, қабылдай білуіміз керек. жүктеу/скачать 4.7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|