Технологиялық процесті аналитикалық бақылау

Автоматизациялау өндірістің эффективті көрсеткішінің ең маңыздысын, шығарылатын өнімнің өзіндік бағасының санын сапасын кеңейтіп жұмыстың өндірілуін жоғарылатып жақсартады.

Автоматикалық қондырғыларды әдемі дамытуы қондырғының аворясыз жұмысына, жарақат алмауына атмосфералық ауаның және қалдық өндірісіндегі су қоймасының ластануынан қорғап алдын-ала сақтандырады және болдырмайды.

Жобада электрлі тұзсыздандыру қондырғысы келтірілген.

Объектінің басқару сапасында электродегидраторды қабылдаймыз. Электродегидраторда мұнайды тұзсыздандыру және сусыздандыру жүреді. Атмосфералық айдауда. Процесстің эффективті ағыны 140⁰С мұнай температурасында жетеді. Керекті температураны жетілдіру үшін, мұнай түбегелі жылуалмастырғышта қыздырылады.

Маңызды белгілеуін мұнай фазасының шекарасының деңгейінде тұзды ерітіндісінде иемденеді.

Реттегіш параметрлердің таңдауа анализдегі объектінің анамикалық және динамикалық мінездемесінде қабылданған. Осындайда процестің белгілену мақсатындағы есептеуінде оның өндірісте басқа да процестермен қарым-қатынасы, эфективті көрсеткіші және жаңағы оның ұнталанып тұратының белгіленуі. Осыдан кеткен соң автоматизация кезіндегі электрлі тұзсыздандыру қондырғысына тез арада келесі параметрлермен реттеу керек.

Мұнай фазасының бөлінген сызығының деңгейі – тұзды ерітінді электродегидратордағы реттегіш әсері электродегидратордың шығардағы тұзды ерітіндінің шығынын өзіне қосады.

Бақылағыш аралығын қолдану кезіндегі таңдауда, олардың минимальды болуын есебінде береалатындығы. Кең көлемді процесте толық көрсетілген.

Жобада берілген бұндай параметрлерге кіретіндер:

• 
  электродегидратордағы температура
  
• 
  электродегидратордағы қысым
  
• 
  электродегидратордан шығардағы тұзсызданған мұнай шығыны
  
• 
  электродегидратордағы фаздың бөліну бөлігінің деңгейі.
  

Бірден бір бөлігінің маңызды қондырғы белгі беру, технологиялық процестің бұзылуына қызмет көрсетуші тұлғаның жоғарылатуы болып табылады, жаңағы аварияға, қайғылы оқиғаға, өндірілетін өнімнің нашар болуына әкеліп соқтырмайды. Соған байланысты электродегидраторда фазаның бөлінген шекарасының деңгейіне белгі беру қойылған. Осыған орай мұнайды электртұзсыздандыру қондырғысына жататын, есепке кіретін өрт және жарылыс

Электродегидратордағы мұнай температурасын бақылау үшін жергілікті техникалық термометр орнатылады. Шит бақылағыш көрсеткішіне берілу үшін датчик қойылған термоэлектрикалық өзгерткіш. Белгі жаңағы өзгерткіште нормаланатын және электропневматикалық өзгерткішіне және екіншілік пневматикалық жүйе приборына «СТАРТ» түседі.

Қысым 13,П,И 11 түріндегі өлшенетін алынған қысымды өзгерткішінде өлшенді.

Шығынды өлшеу үшін росходамер үзілісті қысымның түсуімен қабылданған.

Деңгейі УБ-П буйковы деңгей өлшегішімен өлшенеді. Екіншілік прибор сапасында контурдаға қысымның, шығын және деңгейін екіншілік пневматикалық жүйесіндегі «СТАРТ» приборымен қабылданған. Деңгейін реттеу үшін пневматикалық пропорционалды инпиралды ПР3.3.1 реттегішін қолданады.

Деңгейдің белгі беруі электроконтакты монолитрмен ЭКМ-1у мен іске асырылады.

Реттеуші органдар сапасында орындаушы механизм ретінде мембраналы клапан орнатылған.

Қолданылатын приборлардың мінездемесі кестеде көрсетілген.

Кесте 4 Автоматизация.

Поз. белгіленуі	Аталуы, техникалық мінездеме	Марка типі	Мөлшері
жергілікті	Электродегидратордағы температура Т-1400С Термоэлектрикалық өзгерткіш Гр ХК өлшеу шегі (-50)-; (+600)0С	ТХК-0179	1
щитте	тұтану қауіпсіздігі шынтырлы нормалаушы өзгерткіш Гр.ХК өлшеу шегі: 0-2000С.	П2826	1
щитте	Электропневматикалық өзгерткіш кірердегі белгі 0-5МА. Шығардағы белгі 20100кПа	ЭП1211	1
щитте	Пневматикалық бақылағыш және тіркеу приборы Гр.ХК. Шкала 0-2000С	ПВ1017	1
	Электродегидратордағы температура Т-1400С
2-1 жергілікті	Техникалық бұрышының термометрі. Шкала 0-2000С. Шкаланың 1С бөліну бағасы	У6	1
	ЭД-ғы қысым Р=17 кг/см2
3-1 жергілікті	Өндірілетін қысымның пневматикалық өлшемінің өзгерткіші. Өлшену шегі В-25 кг/см2	13ДИ11	1
3-2 щитте	Екіншілік бақылағыш пневматикалық прибор. Шкала 0-25 кг/см2	ПКП1.1	1
	Тұзсызданған мұнайдың НМ электродегидратордан шыққандағы шығыны
4-1 жергілікті	Диафрагма камералық Ду=80 мм Ру=6 кг/см2	Дк6-80	1
4-2 щитте ендіру кезінде	Қысымның әртүрлі өлшемін өзгерту. Қысымның түсуі: 6,3 кг/см2	13ДД11	1
4-3 щитте	Құрылған станциядағы басқару екіншілік пневматикалвқ бақылау және тіркеуді басқару приборы	ПВ 10.1Э

Кесте жалғасы

	Электродегидратордағы газдың деңгейін бөлетін автоматты реттегіш L=0-1600мт.
5-1 НаЩМ	Пневматикалық буйковоні деңгей өлшегіш өлшену шегі 0 -1,6 м	У6-П	1
щитте	Құрылған станциядағы екіншілік пневматикалық бақылағыш және тіркеу приборының басқару шкала 0-1600мт.	ПВ 10.1Э	1
5-3 щитте 5-4 жергілікті	Пропорционалды-интегралды пневматикалық реттегіш. Клапан мембраналы	ПВ10.1Э 25с48нж	1
5-5 жергілікті	Электроконтакты монометр. Жоғарғы шегі өлшемнің 6 кг/см2	ЭКМ-1У	1

1.8 Еңбекті қорғау
Мұнай мен газды өңдеудегі қауіптілік көздері. Мұнай, жанғыш газдар және мұнай өнімдері қауіпті және зиянды қасиетті заттар. Өндірістерде мұнай мен газды өңдегенде технологиялық режимді бұзу, қауіпсіздік ережесін сақтамаудан авария және қатерлі жағдайлар болады, жұмысшылардың кәсіби ауыруы орын алады. Авария және қатерлі жағдайлар мынадай себептерден болады.

1. 
   Мұнай мен мұнай өнімдерін жанғыш заттар және одан бөлек белгілі бір температурада өзінен-өзі тұтанып кетеді. Алғашқы өңдеуде және кейбір басқа процестерде шикі зат пен өнімдер өзінен-өзі тұтану температурасына жақын, тіптен одан жоғары температураға дейін қыздырылады. Одан бөлек қондырғыларда-құбырлы пештерде ашық отын көздері бар.
   
2. 
   Мұнай мен газды өңдеу процестерінің технологиялық процестерінде көп өнімдер қатысады, олардың булары ауамен қопарылғыш қоспа түзе алады.Мұндай қоспалар жабық бөлмеде, аппраттар ішінде түзіледі. Тұтануға себепші импульс болса, қоспа жарылады. Тұтану импульс көзі болып бұзық электр жабдығының ұшқыны, ашық от және т.б. саналады. Жарылыс пен жану көздері екі деэлектриктің бір-бірімен үйкелуіне немесе деэлектриктің металмен (мұнайды құбырмен және резинка түтігімен айдағанда, мұнай өнімдерін бір ыдыстан екінші ыдысқа құйғанда, құрғақ майда өнімді транспортермен тасымалдағанда және т.б.) үйкелуінен пайда болған статикалық электр тогынан да болады. Сонымен қабат тұтану көзі, ауа электр тогының разрядталуы – найзағай бола алады.
   
3. 
   Мұнай мен газды өңдеуде технологиялық процестер көбінесе жоғары қысымда жүргізіледі және сондықтан есепті қысымнан кенеттен асып кеткен жағдайда аппараттар мен құбыр желісі жарылып кету қаупі сақталады.
   
4. 
   Мұнай, мұнай өнімдері және көптеген реагенттер зиянды заттар қатарына, улы қасиеті барларға жатады.
   
5. 
   МӨЗ электрдегидраторлар, электрқозғалтқыштары, жарық беруші приборлар және басқа электр жабдықтары бар. Электр тоғымен дұрыс пайдаланбағанда адамды электр тоғының соғуы, одан дененің тоқпен жарақаттануы, күюі болуы мүмкін.
   

Зауыттарда қауіпсіздік техникасынан және еңбекті қорғаудың мынадай негізгі шаралары қолданылады.

1. 
   Барлық жабық бөлмелерде ауаны өндіріп-шығарып тұратын вентиляция орнатылады. Егер бөлмеде қопарылыс мүмкіндігі немесе
   

2. 
   Қопарылу жағынан қауіпті бөлмелерге қопарылуға қауіпсіз электр қозғалтқыштарын қояды немесе бөлме қысымы жоғары болғанда ауасы ауыстырылып тұрады.
   
3. 
   Жөндеу кезінде қатерлі жағдайды болдырмау үшін тұрақты және ауыспалы механизмдер орнатылады: сораптарды жөндеуге кран-балкалар, колонна аппараттарына кран-укосиндер, жылу алмастырғыштардың құбыр шоғырын шығаруға экстракторлар.
   
4. 
   Технологиялық қондырғылар және жалпы зауыт шаруашылықтарына тұрақты және ауыспалы өрт сөндіру құралдары орналастырылады.
   

Мұнай өңдеу және мұнай химиясы өнеркәсібінің ғимараттары мен құрылғыларын олардың көлемдік жоспарлау жөніндегі жұмыстарының сипаты бойынша былай бөлінеді.

а) Бөлек тұрған, бір және көп қабатты

ә) Ашық алаңдар және этажеркалар;

б) Рәміздері бар бөлек кабиналар;

в) ҚНжЕ-ІІ – 89 – 90 сәйкес блокталған тұлғалар.

Ғимараттар мен құрылғылардың аппараттардың ара қашықтығы өртке қарсы ПТУС – 02 – 62 мөлшеріне сәйкес келеді.

ЕЛТС-АҚ қондырғысында жұмыс істеушілерді қауіпті кернеуден сақтау үшін барлық өндірістік бөлмелерде және сыртқы қондырғыларда токты өткізу қарастырылған.

Этажеркалар мен алаңшалардан түсетін баспалдақтар 45⁰ бұрышпен жасалынған. Ені кем дегенде 1 метр, баспалдақтардың ені 0,5-0,6м, баспалдақтар қадамы 0,2м.

Жөндету жүйелері ҚНжЕ 2,04 – 08 – 86 шарттарына сәйкестендірілген.

Өндірістік санитария жөніндегі шешімдер:

а) Бөлмелерді желдету. Ауа тазалығын қалыпты ұстап тұру үшін өндірістік бөлмелерде тарту-шығару, желдету жүйесі қарастырылған ауаны тарту құрылғылары ғимараттардың сыртында, ауа неғұрлыс аз ластанатын жерлерде орналастырылады. Ауаны қажетті кондинсацияға жеткізу үшін сүзгілер – колониметрлер қолданылады.ЕЛТС – АҚ қондырғысында өндірістік бөлмелерін желдету КНжЕ 2.04 – 08 – 86 сәйкес жүргізіледі.

ә) Жылжыту жүйесі. Қондырғының жылжыту жүйесінің өндірістік жұмыс атқару бөлмелерінде болғаны дұрыс жүйеге өндірістен шығатын техникалық су қолданылады. Жүйе өзіне сәйкес мөлшермен ережелермен сәйкестіруі тиіс.

Басты мүмкін деген жарақтардан сақтау үшін жұмыс істеушілер МСТ 12.4.091 – 80 бойынша қорғағыш каскалармен қамтамасыз етіледі. Қондырғыда болған жағдайларда касканы міндетті түрде киіп жүруі қажет. Бұдан бөлек қондырғы сыйымдылықтар, колонналар, құндықтар ішінде жұмыс істеуге арналған маскалардың комплексі бар штангалы газ тұтқыштан және құтқару белгілер мен жарақталған.

• 
  респираторлар мен қорғағыш көзілдіріктермен МСТ 12. 4013-85;
  
• 
  сүзгілі газ түтқыштардың апаты жағдайларға арналған құрылыммен;
  
• 
  зардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек көрсетуге арналған медициналық қобдиша.
  

е) шу және выбрация (діріл) жұмыс орнының шекті шу сипаттамасы МСТ 12.1.003-73 және ҚН ж Е 3223-85 шарттарында қарастырылған.

Шумен выбрациядан қорғау шараларын дайындаған кезде МСТ 12.1.029-80 басшылыққа алады.

Шумен выбрациядан қорғанып, оны төмендетуге:

• 
  олардың шыққан жеріндегі шу мен выбрацияны азайту арқылы;
  
• 
  шу мен выбрацияның шығатын жерін дыбыс пен выбрация қорғау құрылғыларымен оқшаулау арқылы;
  
• 
  архитектуралық жобалық шешіммен, бөлмелерді акустикалық өңдеу арқылы қол жеткізіледі.
  

Кесте 5

Шикізат, жартылай өнім, дайын өнімдер, өндірістің қалдықтары	Қауіп тілік класта ры МЕСТ 12.1.007.76	Температура 0С			Тұтану температурасы		Уландырғыш мінездеме (Адам организме әсері)	Өндіріс үйлеріндегі ауадағы, жұмыс аймақтарындағы зиянды заттардың шектен тыс концентрациясы 12.1.005-88 МЕСТ
Тікелей айдау бензин	4	-8 -39	-	255÷ 370	0,76	5,16	Көмірсутектің жоғарғы концентрациясы өлімге апарып соғады	100
Фракция 120-2300С	4	28	62÷ 65	220÷ 230	1,5	8,0	Созылмалы уландырулар тудырады	300
Дизельді отын	4	40 65	62÷ 1 19	300÷ 3 10	2	3	Жүйке жүйенің функционалды әсері	300
Көмірсутекті газ	4		-	-	1,3	16	Жүйке жүйеге, жүрек басты айналдырады	300
Мұнай	4	О төмен	-	500 жоға ры	-	-	Айнытады өкпе ауру, теріге әсер қатты
Мазут	4	65 12	-	350	1,4	8,0		300
Коррозияның ингибаторы. Додиген 481 0,5÷2% тікелей айдау бензині	3	-	-	-	1	7	Аминдер құрамдас, өліп әкеліп соғады. Көзді және қолды күйдіреді	100
Сілтілі еріткіш	2	- -	-	-	-	-	Терінің қабатын күйдіреді
Деэмульгатор	-	- -	-	-	-	-	Адамға уландырғыш әсерін тигізбейді

Кесте жалғасы