«Физиканы оқытудың теориясы мен әдістемесі» кафедрасы «Механика» пәні бойынша зертханалық жұмыс орындауға арналған

1. 
   ФПМ-04 әмбебап маятник конструкциясымен танысыңдар.
   
2. 
   А жүгін О призмасы жағындағы (2-сурет) шкаланың шеткі бөлігіне бекітіп (шкала 2), сол призмаға маятникті ілу керек.
   
3. 
   Өлшеуіштің электр сымын қоректендіруші желіге қос.
   
4. 
   «Желі» ажыратып қосқышын бас, өлшеуіштің барлық индикаторлары нөлді көрсетіп тұрғанына және фотоэлектрлік датчиктің шамдарының жанып тұрғанына көз жеткізіп тексер.
   
5. 
   Маятникті тепе-теңдік қалпынан бұрышқа ауытқытып (өз­ектің жоғарғы ұшын есептегіш датчигінің сәулесі еркін қиып өтіп тұруы керек), және 3-5 толық тербелістен кейін «Таста» клавишын бас.
   
6. 
   Өлшеуіш 19 толық тербеліс периодын (аспап көрсеткіші 20 да тоқтайды) есептегеннен кейін «Тоқта» клавишасын бас.
   
7. 
   Айналма маятник периодын мына формула бойынша есептеңдер:
   

8. 
   Маятникті алып, оны О^/ призмасы арқылы ілу керек.
   
9. 
   5-7 баптарды осы призмамен қайталау керек.
   

11. 
    Өзектің 6-7 бөлігі үшін (6-7см) тәжірибені 5-10 рет қайталау керек.
    
12. 
    Маятниктің тербеліс периоды мен жүгінің орнына сәйкес келетін өзек бөліктеріне d (см) тәуелділік графигін салу керек. Екі тіреуіштегі тербеліс периодтарының ең жақын мәндеріне сәйкес келе­тін жүгінің орнын табу керек. Графикте ол нүкте екі қисықтың қиылысу нүктесі болып табылады. Өлшеу нәтижелерін 5.1-кестеге жа­зыңдар.
    

5.1-кесте

13. 
    Маятникті екі призмаға кезек-кезек іліп (жүктің орнын өз­гертпей), тербелістердің және периодтарын анықтау керек. Әр периодты 3 реттен кем емес және 50 толық тербеліс жасап анықтау керек.
    
14. 
    (5.19) формула бойынша еркін түсу үдеуін есептеу керек. Бұл формуладағы және үш рет өлшеудің сәйкес орташа арифметика­лық мәндері.
    
15. 
    Ө лшеудің қателігін (5.21) формула бойынша есептеңдер. анықтағанда сенімділік аралығын деп алу ұсынылады,
    

16. 
    Нәтижелерді 5.2-кестеге жазу керек.