Грамматикасы
жүктеу/скачать 1.05 Mb.
|
| «Say, tell» етістіктерінің қолданылуы
«Say» етістігі төл сөзде де, төлеу сөзде де келеді. He saіd: «We are working» – He saіd that they were work ing (Ол өздерінің жұмыс істеп жатқанын айтты). «Say» етістігімен бірге ісәрекет қаратылып айтылған адам көрсетілуі де, көрсетілмеуі де мүмкін. He saіd, «I have much work to do» – He said that he had much work to do (Ол өзінің істейтін жұмысы көп екенін айтты). «I have much work to do», he saіd to me – He said to me that he had much work to do (Ол маған өзінің істейтін жұмысы көп екендігін айтты). (Әдетте сөйлемде ісәрекет қаратылып айтылған адам көрсе тіледі). «Tell» етістігі «say, order» (айту, бұйыру деген) немесе «nar- rate» (баяндау) деген мағынаны білдіреді. «Tell» етістігі әдетте төл сөзде келмейді және ылғи шылаусыз келген зат есімнен кейін келеді. She told them that her car had been stolen by somebody (Ол оларға өзінің мәшинесін біреу ұрлап кеткенін айтты). а) «Tell» етістігі төлеу сөз хабарлы сөйлемді бұйрықты сөй лемде келеді. The teacher told her students to stay in the classroom after the classes (Мұғалім студенттерге сабақтан соң бөлмеде қалуды тапсырды). ә) «Tell» етістігі «айтып беру» мағынасында қолданылады. An old man told us an interesting story from his life (Қарт кісі бізге өзінің өмірінен қызықты әңгіме айтып берді). б) «Tell ... how» конструкциясында «tell» етістігінен кейін көп жағдайда зат есім түсіп қалмайды. He told what had happened with his dog in the forest (Ол өзінің итіне орманда не болғанын айтып берді). Еск ер т у. «Tell» етістігі «tell storіes (tails, lіes, the truth)» сөз тіркестерінде де келеді. Мұндай конструкцияда «tell» етістігінен кейін зат есім немесе есімдік келмейді. Кейбір төл сөзді төлеу сөзге айналдырғанда автор сөзі берілмеуі де мүмкін. Төл сөзді төлеу сөзге айналдырғанда есімдіктер, үстеулер, шақ формалары өзгереді де, ал сөйлемнің құрылымы төл сөздегідей сақ талып қалады. Хабарлы сөйлем. «I’m sorry, I can’t answer to your letter. I have to pass ex aminations. Next month I’ll be free» Төлеу сөз түрі: He said that he was sorry that he couldn’t answer my letter. He had to pass exams. The following month he would be free (Ол өзінің менің хатыма жауап қайтара алмағанына өкінішті екенін айтты. Оған емтихандарын тапсыруға тура келді. Келесі айда оның қолы тиеді). 311 Сұраулы сөйлемдер. «Do you have any relatives or friends in the city?» (төл сөз); Төлеу сөз түрі: – Did she have any relatives or friends in the city? (Оның бұл қалада туыстары немесе достары бар ма еді?) Төлеу сөздің мұндай түрі бір нәрсе жайлы әңгімелеп (баяндап) бергенде әңгіменің әсерлі болуы үшін қолданылады. Төлеу сөздің екі түрінің арасында көп айырмашылық жоқ. Төлеу сөз кейде еркін төл сөз түрінде де келе береді. Мұндай конструкциялар күнделікті ауызекі тілде, әсіресе төлеу сөз түріндегі сұраулы сөйлемдерде жиі кездеседі. He asked was he agree with his advice (Ол одан «менің ақылыммен келісесің бе?» – деп сұрады). The man asked, did he like to swim and to lie in the sun (Ол кісі одан: «күнге қыздырынғанды, шомылғанды жақсы көресің бе?» – деп сұрады). Garrard says may he organize another show (Гаррард: «тағы бір көрме ұйымдастыруға бола ма?» – деп сұрады). Кейде төлеу сөздің екі типі бір сөйлемнің ішінде де кездеседі. Bill asked if Julia picked up the picture and had she thrown it on the floor (Билл Джулиадан оның суретті көтеріп алғанын және оны еденге тастағанын сұрады). жүктеу/скачать 1.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|